• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Салхинд найддаг сайдтай байхад “утааны ажил” урагшлах уу?!

Монголын төр Улаанбаатарын утаатай мөн ч олон жилийн туршид мөнгө санхүү зарж, төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлээд тэмцлээ. Гэвч утаанаас ангижирч чадсангүй өнөөдрийг хүрэв. Утаа өтгөрсөөр, угаар нь хоруужсаар байна.

“…Монголчууд Улааннбаатарынхаа утаанаас салах шийдлийг яагаад олохгүй байгаа юм бэ” гэж гадныхан хэдэн жилийн өмнө гайхаад л яриад байдаг байлаа. Бид “…Хэдэн дарга маань утаагүй зуух олж ирж тараагаад, угааргүй түлш хийж түлүүлээд хэрэндээ л тэмцээд байна шүү дээ” гэдэг байв. Гэвч “өнөөдрийн өндөрлөг”-өөс харах нээ, утаа зөвхөн Улаанбаатарт амьдардаг хүмүүст хамаатай “сэдэв” биш болжээ. Энэ бол улаанбаатарчуудын зовлон, бүлэглэлүүдийн бизнес, улстөрчдийн PR болдог олон талын үр өгөөжтэй болчихсон байна. Улаанбаатар утаатай байх ийм зайлшгүй шалтгаануудтай болчихжээ.

Өөрөөр хэлбэл, утааг устгах биш удаан хугацаанд оршин тогтнох үйл ажиллагаа хийсээр улсаараа геноцитын хохирогч болох дээрээ тулж байна. Утаанаас үүссэн улаанбаатарчуудын эрүүл мэндийн асуудал бол байж болох эрсдлээс даваад явчихсан. Одоо улстөрчид маань “…Хавдрын эмнэлгээ нэмнэ” гээд л давхилдаж байна. Уг нь эрүүл тогтолцоотой улс бол өдийд бид эмнэлэг биш спорт заал ярьж байх ёстой юм.

Дээрээс нь зайлшгүй ярих учиртай зарим зүйл байна. Улс төрийн шийдвэр гаргагчдыг амласан асуудлуудыг нь шийдэл, арга замтай нь сайтар сонсож байж сонгож сурах хэрэгтэй юм байна. Тэгэхгүй бол улстөрчид сонгууль бүрээр “…Утаанаас салгана” гэсэн уриа лоозон дэвшүүлээд л сонгогддог. Ядахад сонгууль зун болдог. Юун утаатай манатай үе болохоор тэгсхийгээд сонгоод гаргачихдаг. Хэдхэн сарын дараа өвлийн хүйтэнтэй тулна. Өнөөх утаагаараа амьсгална. Тэгэхэд нь тархиа шааж, амаа барьцгаана. Яагаад гэхээр “…Утаанаас салгана” гэснийг нь сонссон болохоос “…Яаж” гэдэгтэй танилцалгүй сонгочихсон байдаг. Нэгэнт шийдэх эрхийг нь олгочихсон болохоор нөгөөдүүл маань зуухаа тараагаад эхэлнэ дээ. 

Хамгийн гол нь иргэд, олон нийтийн төлөөлөл болж, бараг л “…Боол чинь байна” гэж байгаад сонгогдсон нөхдүүд утааг сөнөөх өөрийнхөө бодлыг хэрэгжүүлж эхэлнэ.

Өөрийнхөө л бодлыг шүү. Утааг арилгах, ядаж багасгах талаар иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн гаргасан технологи, бүтээлүүдийг авч ашиглах, ядаж судлах талаар огт бодохгүй. Хэнийг ч сонсохгүй. Ингээд л нөгөө зуух, түлш хоёр руугаа төрийн, төслийн хамаг хөрөнгийг урсгана. Урьд нь тийм байсан. Одоо ч ийм байна.

Тэгээд ажил хариуцсан сайдынх нь олон нийтэд өгдөг мэдээлэл их марзан. “…Утаа ихэслээ” гэхээр “…Салхилахгүй байгаа учраас ийм байгаа юм” гэнэ. Тог цахилгаан дээр ч ижилхэн хариулттай. Шулуухан л “… Нар, салхи ажлаа хийхгүй байна” гэчихнэ. Ийм л хэцүү. Гэтэл бизнесмэнүүд, аж ахуйн нэгжүүд, мэргэжлийн хүмүүс нийлээд утааны эсрэг шийдлүүд яриад, бүр хийчихээд яваад байдаг. Төр нь тоодоггүй. Тухайлбал, инженерүүдийн “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгын талаар нэлээд яригдаж байна. Олон инженер судалгаа хийж,  түүн дээрээ цуглаж сууж байгаад дээр 2030 он гэхэд утааг бууруулах бүрэн боломжтой “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгыг боловсруулжээ. Тэрхүү санаачилга нь хэрэгжүүлэх зургаан төсөлтэй юм байна. Тодруулбал, гэр болон хувийн байшинг дулаална. Дулааны алдагдал ихтэй байшин нэмж барихыг зогсооно. Түлшээ солино. Хийн түлш ашиглах, урамшуулал дэмжлэг үзүүлэх, сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг ашиглана. Ийм энгийн.

“Цэлмэг тэнгэр” санаачилгын инженерүүдийн ярьсан, бас түүний санаачлагч П.Цагааны танилцуулснаар жаахан дэлгэрүүлбэл, “…Улаанбаатар хотын хэмжээнд гэр, орон сууц, байшинг дулаалж, гэрчилгээжүүлэх аян өрнүүлнэ. Барилгын стандартыг Канад, Шведийнхтэй нийцүүлэн шинэчилж, бүх орон сууц, байшинг халаалтын зардлын хувийн хэрэгтэй болгоно. Түүнчлэн, дулааны алдагдал бага, эрчим хүчинд ээлтэй, цонхтой, агааржуулагчтай, өндөр хана, хаалгатай монгол гэрийн шинэ дизайн гаргаж дэлгэрүүлнэ. Энэ хүрээнд айл өрх, аж ахуйн нэгжийг урамшуулж, хяналт, шаардлага тавина. Ингэвэл Улаанбаатар хотын халаалтын хэрэгцээг 40 хүртэл хувь бууруулж, тэр хэмжээгээр агаарын бохирдлыг арилгах боломжтой. 2025 оны намраас Улаанбаатар хотод нүүрсний шахмал түлш түлэхээс үе шаттай татгалзаж, 2030 он хүртэл илүү сайжруулсан буюу утаагүй цэвэр түлш хэрэглэнэ. Тэр хүртэл ой цэвэрлэх болон бусад хаягдал боловсруулах замаар хорголжин түлш, хагас коксын шахмал түлшийг тус тус үйлдвэрлэж айл өрх, аж ахуйн нэгжид түгээнэ. Ирэх таван жилийн хугацаанд хүрэн нүүрсийг гүн боловсруулах замаар диметилийн эфирийн түлшийг үйлдвэрлэх үйлдвэрийг хоёр үе шаттайгаар ашиглалтад оруулж гэр хорооллын айл өрхийг 100 хувь хийн түлшээр хангана. Эдгээр шийдлийг хэрэгжүүлэхэд тоног төхөөрөмж, материалыг нь гааль, НӨАТ-аас чөлөөлөх, эхний жилүүдэд орлогын албан татварыг хөнгөлөх, төрийн болон хувийн их, дээд сургууль, ШУА-тай хамтран ажиллаж, инновац нэвтрүүлэхэд нь туслах боломжтой. Нарны илч, газрын гүний дулааныг шууд ашиглах буюу цахилгаан эрчим хүчид хувиргадаг тоног төхөөрөмж, түүнд тулгуурласан халаалтын, цахилгаан ба дулаан хураагуурын тоног төхөөрөмж, эд ангийг мөн адил гааль, НӨАТ-аас чөлөөлнө. “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгыг онцгой журмаар, нэгдсэн зохион байгуулалттай, олон нийтийн оролцоо, санхүүгийн ил тод хяналтын дор хэрэгжүүлэх нь илүү үр дүнд хүргэнэ. Ингэхдээ салбар хоорондын зохицуулалт шаардагдах тул Ерөнхий сайд эсвэл Шадар сайдын шууд удирдлага дор байж, Засаг дарга нар биечлэн хариуцаж ажиллах нь зөв” гэж байна.

Хэрвээ энэ хэрэгжвэл 2030 он гэхэд Улаанбаатар хот болон бусад суурин газар утааны асуудалгүй болохыг инженерүүд тооцжээ. Мөн Улаанбаатар хот ДЭМБ-ын стандартаар дэлхийн цэвэр агаартай хотуудын эгнээнд шилжих юм байна. Тэгэхгүй бол Улаанбаатар хотын агаарыг бохирдуулдаг нэгдлүүдийн хамгийн хортой PM2.5 тоосонцор нь Монгол Улсын агаарын чанарын MNS4585:16 стандартад заасан хэмжээнээс 2.1 дахин их,  ДЭМБ-ын стандартын хүлцэх хэмжээнээс зургаа дахин их болжээ.

Түүнчлэн Улаанбаатар хотод угаарын хийгээр хордсон тохиолдол түүхий нүүрсний хэрэглээг хориглохоос өмнө 100 мянган хүн тутамд зургаа бүртгэгдэж байсан. Харин шахмал түлш хэрэглэж эхэлснээс хойшх хугацаанд 40 болж хэд дахин нэмэгджээ. Цаасан дээрх энэ тоонуудын аюулыг бид бодитоор нь цаг, минут тутамд амьсгалж буй болохоор үүнээс цааш “өрөх” нь илүүц биз ээ. Гагцхүү энэ мэт зөв, сайн шийдлийг хүний, өөрийн гэж улс төрийн өнцгөөр харалгүй ажил хэрэг болгож авах нь төрийн үүрэг юм. Сонгогч түшээ хоёр хийгээд төр-иргэний холбоос залгаас үүнд л орших билээ. Тэгэхгүйгээр сайд нь “…Утаа алга болох эсэх нь салхины ажил” гээд яваад л байвал наанадаж Улаанбаатар утаатайгаа үлдэж, цаашилбал, улс орон зэрэмдэг иргэдээр дүүрэх аюултай нэгэнт тулсан байна.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2025 ОНЫ НЭГДҮГЭЭР САРЫН 9. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 4 (7500)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Салхинд найддаг сайдтай байхад “утааны ажил” урагшлах уу?!

Монголын төр Улаанбаатарын утаатай мөн ч олон жилийн туршид мөнгө санхүү зарж, төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлээд тэмцлээ. Гэвч утаанаас ангижирч чадсангүй өнөөдрийг хүрэв. Утаа өтгөрсөөр, угаар нь хоруужсаар байна.

“…Монголчууд Улааннбаатарынхаа утаанаас салах шийдлийг яагаад олохгүй байгаа юм бэ” гэж гадныхан хэдэн жилийн өмнө гайхаад л яриад байдаг байлаа. Бид “…Хэдэн дарга маань утаагүй зуух олж ирж тараагаад, угааргүй түлш хийж түлүүлээд хэрэндээ л тэмцээд байна шүү дээ” гэдэг байв. Гэвч “өнөөдрийн өндөрлөг”-өөс харах нээ, утаа зөвхөн Улаанбаатарт амьдардаг хүмүүст хамаатай “сэдэв” биш болжээ. Энэ бол улаанбаатарчуудын зовлон, бүлэглэлүүдийн бизнес, улстөрчдийн PR болдог олон талын үр өгөөжтэй болчихсон байна. Улаанбаатар утаатай байх ийм зайлшгүй шалтгаануудтай болчихжээ.

Өөрөөр хэлбэл, утааг устгах биш удаан хугацаанд оршин тогтнох үйл ажиллагаа хийсээр улсаараа геноцитын хохирогч болох дээрээ тулж байна. Утаанаас үүссэн улаанбаатарчуудын эрүүл мэндийн асуудал бол байж болох эрсдлээс даваад явчихсан. Одоо улстөрчид маань “…Хавдрын эмнэлгээ нэмнэ” гээд л давхилдаж байна. Уг нь эрүүл тогтолцоотой улс бол өдийд бид эмнэлэг биш спорт заал ярьж байх ёстой юм.

Дээрээс нь зайлшгүй ярих учиртай зарим зүйл байна. Улс төрийн шийдвэр гаргагчдыг амласан асуудлуудыг нь шийдэл, арга замтай нь сайтар сонсож байж сонгож сурах хэрэгтэй юм байна. Тэгэхгүй бол улстөрчид сонгууль бүрээр “…Утаанаас салгана” гэсэн уриа лоозон дэвшүүлээд л сонгогддог. Ядахад сонгууль зун болдог. Юун утаатай манатай үе болохоор тэгсхийгээд сонгоод гаргачихдаг. Хэдхэн сарын дараа өвлийн хүйтэнтэй тулна. Өнөөх утаагаараа амьсгална. Тэгэхэд нь тархиа шааж, амаа барьцгаана. Яагаад гэхээр “…Утаанаас салгана” гэснийг нь сонссон болохоос “…Яаж” гэдэгтэй танилцалгүй сонгочихсон байдаг. Нэгэнт шийдэх эрхийг нь олгочихсон болохоор нөгөөдүүл маань зуухаа тараагаад эхэлнэ дээ. 

Хамгийн гол нь иргэд, олон нийтийн төлөөлөл болж, бараг л “…Боол чинь байна” гэж байгаад сонгогдсон нөхдүүд утааг сөнөөх өөрийнхөө бодлыг хэрэгжүүлж эхэлнэ.

Өөрийнхөө л бодлыг шүү. Утааг арилгах, ядаж багасгах талаар иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн гаргасан технологи, бүтээлүүдийг авч ашиглах, ядаж судлах талаар огт бодохгүй. Хэнийг ч сонсохгүй. Ингээд л нөгөө зуух, түлш хоёр руугаа төрийн, төслийн хамаг хөрөнгийг урсгана. Урьд нь тийм байсан. Одоо ч ийм байна.

Тэгээд ажил хариуцсан сайдынх нь олон нийтэд өгдөг мэдээлэл их марзан. “…Утаа ихэслээ” гэхээр “…Салхилахгүй байгаа учраас ийм байгаа юм” гэнэ. Тог цахилгаан дээр ч ижилхэн хариулттай. Шулуухан л “… Нар, салхи ажлаа хийхгүй байна” гэчихнэ. Ийм л хэцүү. Гэтэл бизнесмэнүүд, аж ахуйн нэгжүүд, мэргэжлийн хүмүүс нийлээд утааны эсрэг шийдлүүд яриад, бүр хийчихээд яваад байдаг. Төр нь тоодоггүй. Тухайлбал, инженерүүдийн “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгын талаар нэлээд яригдаж байна. Олон инженер судалгаа хийж,  түүн дээрээ цуглаж сууж байгаад дээр 2030 он гэхэд утааг бууруулах бүрэн боломжтой “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгыг боловсруулжээ. Тэрхүү санаачилга нь хэрэгжүүлэх зургаан төсөлтэй юм байна. Тодруулбал, гэр болон хувийн байшинг дулаална. Дулааны алдагдал ихтэй байшин нэмж барихыг зогсооно. Түлшээ солино. Хийн түлш ашиглах, урамшуулал дэмжлэг үзүүлэх, сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг ашиглана. Ийм энгийн.

“Цэлмэг тэнгэр” санаачилгын инженерүүдийн ярьсан, бас түүний санаачлагч П.Цагааны танилцуулснаар жаахан дэлгэрүүлбэл, “…Улаанбаатар хотын хэмжээнд гэр, орон сууц, байшинг дулаалж, гэрчилгээжүүлэх аян өрнүүлнэ. Барилгын стандартыг Канад, Шведийнхтэй нийцүүлэн шинэчилж, бүх орон сууц, байшинг халаалтын зардлын хувийн хэрэгтэй болгоно. Түүнчлэн, дулааны алдагдал бага, эрчим хүчинд ээлтэй, цонхтой, агааржуулагчтай, өндөр хана, хаалгатай монгол гэрийн шинэ дизайн гаргаж дэлгэрүүлнэ. Энэ хүрээнд айл өрх, аж ахуйн нэгжийг урамшуулж, хяналт, шаардлага тавина. Ингэвэл Улаанбаатар хотын халаалтын хэрэгцээг 40 хүртэл хувь бууруулж, тэр хэмжээгээр агаарын бохирдлыг арилгах боломжтой. 2025 оны намраас Улаанбаатар хотод нүүрсний шахмал түлш түлэхээс үе шаттай татгалзаж, 2030 он хүртэл илүү сайжруулсан буюу утаагүй цэвэр түлш хэрэглэнэ. Тэр хүртэл ой цэвэрлэх болон бусад хаягдал боловсруулах замаар хорголжин түлш, хагас коксын шахмал түлшийг тус тус үйлдвэрлэж айл өрх, аж ахуйн нэгжид түгээнэ. Ирэх таван жилийн хугацаанд хүрэн нүүрсийг гүн боловсруулах замаар диметилийн эфирийн түлшийг үйлдвэрлэх үйлдвэрийг хоёр үе шаттайгаар ашиглалтад оруулж гэр хорооллын айл өрхийг 100 хувь хийн түлшээр хангана. Эдгээр шийдлийг хэрэгжүүлэхэд тоног төхөөрөмж, материалыг нь гааль, НӨАТ-аас чөлөөлөх, эхний жилүүдэд орлогын албан татварыг хөнгөлөх, төрийн болон хувийн их, дээд сургууль, ШУА-тай хамтран ажиллаж, инновац нэвтрүүлэхэд нь туслах боломжтой. Нарны илч, газрын гүний дулааныг шууд ашиглах буюу цахилгаан эрчим хүчид хувиргадаг тоног төхөөрөмж, түүнд тулгуурласан халаалтын, цахилгаан ба дулаан хураагуурын тоног төхөөрөмж, эд ангийг мөн адил гааль, НӨАТ-аас чөлөөлнө. “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгыг онцгой журмаар, нэгдсэн зохион байгуулалттай, олон нийтийн оролцоо, санхүүгийн ил тод хяналтын дор хэрэгжүүлэх нь илүү үр дүнд хүргэнэ. Ингэхдээ салбар хоорондын зохицуулалт шаардагдах тул Ерөнхий сайд эсвэл Шадар сайдын шууд удирдлага дор байж, Засаг дарга нар биечлэн хариуцаж ажиллах нь зөв” гэж байна.

Хэрвээ энэ хэрэгжвэл 2030 он гэхэд Улаанбаатар хот болон бусад суурин газар утааны асуудалгүй болохыг инженерүүд тооцжээ. Мөн Улаанбаатар хот ДЭМБ-ын стандартаар дэлхийн цэвэр агаартай хотуудын эгнээнд шилжих юм байна. Тэгэхгүй бол Улаанбаатар хотын агаарыг бохирдуулдаг нэгдлүүдийн хамгийн хортой PM2.5 тоосонцор нь Монгол Улсын агаарын чанарын MNS4585:16 стандартад заасан хэмжээнээс 2.1 дахин их,  ДЭМБ-ын стандартын хүлцэх хэмжээнээс зургаа дахин их болжээ.

Түүнчлэн Улаанбаатар хотод угаарын хийгээр хордсон тохиолдол түүхий нүүрсний хэрэглээг хориглохоос өмнө 100 мянган хүн тутамд зургаа бүртгэгдэж байсан. Харин шахмал түлш хэрэглэж эхэлснээс хойшх хугацаанд 40 болж хэд дахин нэмэгджээ. Цаасан дээрх энэ тоонуудын аюулыг бид бодитоор нь цаг, минут тутамд амьсгалж буй болохоор үүнээс цааш “өрөх” нь илүүц биз ээ. Гагцхүү энэ мэт зөв, сайн шийдлийг хүний, өөрийн гэж улс төрийн өнцгөөр харалгүй ажил хэрэг болгож авах нь төрийн үүрэг юм. Сонгогч түшээ хоёр хийгээд төр-иргэний холбоос залгаас үүнд л орших билээ. Тэгэхгүйгээр сайд нь “…Утаа алга болох эсэх нь салхины ажил” гээд яваад л байвал наанадаж Улаанбаатар утаатайгаа үлдэж, цаашилбал, улс орон зэрэмдэг иргэдээр дүүрэх аюултай нэгэнт тулсан байна.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2025 ОНЫ НЭГДҮГЭЭР САРЫН 9. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 4 (7500)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Ерөнхийлөгч
  • •Гадаад харилцаа
  • •Засгийн газар
  • •Нийслэл
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Нийтлэл
  • •Гэмт хэрэг
  • •Улсын Онцгой Комисс
  • •Ипотекийн зээл
  • •Шүүхийн танхимаас
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •Чуулган
  • •Фото мэдээ
  • •Боловсрол
  • •Видео мэдээ
ХУРААХ
Баянхошуу, МҮОНРТ, Хайлааст,...
Төрийн өмчит компанийн...

Салхинд найддаг сайдтай байхад “утааны ажил” урагшлах уу?!

ГАРЬД 2025-01-09
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
Салхинд найддаг сайдтай байхад “утааны ажил” урагшлах уу?!

Монголын төр Улаанбаатарын утаатай мөн ч олон жилийн туршид мөнгө санхүү зарж, төсөл хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлээд тэмцлээ. Гэвч утаанаас ангижирч чадсангүй өнөөдрийг хүрэв. Утаа өтгөрсөөр, угаар нь хоруужсаар байна.

“…Монголчууд Улааннбаатарынхаа утаанаас салах шийдлийг яагаад олохгүй байгаа юм бэ” гэж гадныхан хэдэн жилийн өмнө гайхаад л яриад байдаг байлаа. Бид “…Хэдэн дарга маань утаагүй зуух олж ирж тараагаад, угааргүй түлш хийж түлүүлээд хэрэндээ л тэмцээд байна шүү дээ” гэдэг байв. Гэвч “өнөөдрийн өндөрлөг”-өөс харах нээ, утаа зөвхөн Улаанбаатарт амьдардаг хүмүүст хамаатай “сэдэв” биш болжээ. Энэ бол улаанбаатарчуудын зовлон, бүлэглэлүүдийн бизнес, улстөрчдийн PR болдог олон талын үр өгөөжтэй болчихсон байна. Улаанбаатар утаатай байх ийм зайлшгүй шалтгаануудтай болчихжээ.

Өөрөөр хэлбэл, утааг устгах биш удаан хугацаанд оршин тогтнох үйл ажиллагаа хийсээр улсаараа геноцитын хохирогч болох дээрээ тулж байна. Утаанаас үүссэн улаанбаатарчуудын эрүүл мэндийн асуудал бол байж болох эрсдлээс даваад явчихсан. Одоо улстөрчид маань “…Хавдрын эмнэлгээ нэмнэ” гээд л давхилдаж байна. Уг нь эрүүл тогтолцоотой улс бол өдийд бид эмнэлэг биш спорт заал ярьж байх ёстой юм.

Дээрээс нь зайлшгүй ярих учиртай зарим зүйл байна. Улс төрийн шийдвэр гаргагчдыг амласан асуудлуудыг нь шийдэл, арга замтай нь сайтар сонсож байж сонгож сурах хэрэгтэй юм байна. Тэгэхгүй бол улстөрчид сонгууль бүрээр “…Утаанаас салгана” гэсэн уриа лоозон дэвшүүлээд л сонгогддог. Ядахад сонгууль зун болдог. Юун утаатай манатай үе болохоор тэгсхийгээд сонгоод гаргачихдаг. Хэдхэн сарын дараа өвлийн хүйтэнтэй тулна. Өнөөх утаагаараа амьсгална. Тэгэхэд нь тархиа шааж, амаа барьцгаана. Яагаад гэхээр “…Утаанаас салгана” гэснийг нь сонссон болохоос “…Яаж” гэдэгтэй танилцалгүй сонгочихсон байдаг. Нэгэнт шийдэх эрхийг нь олгочихсон болохоор нөгөөдүүл маань зуухаа тараагаад эхэлнэ дээ. 

Хамгийн гол нь иргэд, олон нийтийн төлөөлөл болж, бараг л “…Боол чинь байна” гэж байгаад сонгогдсон нөхдүүд утааг сөнөөх өөрийнхөө бодлыг хэрэгжүүлж эхэлнэ.

Өөрийнхөө л бодлыг шүү. Утааг арилгах, ядаж багасгах талаар иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн гаргасан технологи, бүтээлүүдийг авч ашиглах, ядаж судлах талаар огт бодохгүй. Хэнийг ч сонсохгүй. Ингээд л нөгөө зуух, түлш хоёр руугаа төрийн, төслийн хамаг хөрөнгийг урсгана. Урьд нь тийм байсан. Одоо ч ийм байна.

Тэгээд ажил хариуцсан сайдынх нь олон нийтэд өгдөг мэдээлэл их марзан. “…Утаа ихэслээ” гэхээр “…Салхилахгүй байгаа учраас ийм байгаа юм” гэнэ. Тог цахилгаан дээр ч ижилхэн хариулттай. Шулуухан л “… Нар, салхи ажлаа хийхгүй байна” гэчихнэ. Ийм л хэцүү. Гэтэл бизнесмэнүүд, аж ахуйн нэгжүүд, мэргэжлийн хүмүүс нийлээд утааны эсрэг шийдлүүд яриад, бүр хийчихээд яваад байдаг. Төр нь тоодоггүй. Тухайлбал, инженерүүдийн “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгын талаар нэлээд яригдаж байна. Олон инженер судалгаа хийж,  түүн дээрээ цуглаж сууж байгаад дээр 2030 он гэхэд утааг бууруулах бүрэн боломжтой “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгыг боловсруулжээ. Тэрхүү санаачилга нь хэрэгжүүлэх зургаан төсөлтэй юм байна. Тодруулбал, гэр болон хувийн байшинг дулаална. Дулааны алдагдал ихтэй байшин нэмж барихыг зогсооно. Түлшээ солино. Хийн түлш ашиглах, урамшуулал дэмжлэг үзүүлэх, сэргээгдэх эрчим хүчний эх үүсвэрийг ашиглана. Ийм энгийн.

“Цэлмэг тэнгэр” санаачилгын инженерүүдийн ярьсан, бас түүний санаачлагч П.Цагааны танилцуулснаар жаахан дэлгэрүүлбэл, “…Улаанбаатар хотын хэмжээнд гэр, орон сууц, байшинг дулаалж, гэрчилгээжүүлэх аян өрнүүлнэ. Барилгын стандартыг Канад, Шведийнхтэй нийцүүлэн шинэчилж, бүх орон сууц, байшинг халаалтын зардлын хувийн хэрэгтэй болгоно. Түүнчлэн, дулааны алдагдал бага, эрчим хүчинд ээлтэй, цонхтой, агааржуулагчтай, өндөр хана, хаалгатай монгол гэрийн шинэ дизайн гаргаж дэлгэрүүлнэ. Энэ хүрээнд айл өрх, аж ахуйн нэгжийг урамшуулж, хяналт, шаардлага тавина. Ингэвэл Улаанбаатар хотын халаалтын хэрэгцээг 40 хүртэл хувь бууруулж, тэр хэмжээгээр агаарын бохирдлыг арилгах боломжтой. 2025 оны намраас Улаанбаатар хотод нүүрсний шахмал түлш түлэхээс үе шаттай татгалзаж, 2030 он хүртэл илүү сайжруулсан буюу утаагүй цэвэр түлш хэрэглэнэ. Тэр хүртэл ой цэвэрлэх болон бусад хаягдал боловсруулах замаар хорголжин түлш, хагас коксын шахмал түлшийг тус тус үйлдвэрлэж айл өрх, аж ахуйн нэгжид түгээнэ. Ирэх таван жилийн хугацаанд хүрэн нүүрсийг гүн боловсруулах замаар диметилийн эфирийн түлшийг үйлдвэрлэх үйлдвэрийг хоёр үе шаттайгаар ашиглалтад оруулж гэр хорооллын айл өрхийг 100 хувь хийн түлшээр хангана. Эдгээр шийдлийг хэрэгжүүлэхэд тоног төхөөрөмж, материалыг нь гааль, НӨАТ-аас чөлөөлөх, эхний жилүүдэд орлогын албан татварыг хөнгөлөх, төрийн болон хувийн их, дээд сургууль, ШУА-тай хамтран ажиллаж, инновац нэвтрүүлэхэд нь туслах боломжтой. Нарны илч, газрын гүний дулааныг шууд ашиглах буюу цахилгаан эрчим хүчид хувиргадаг тоног төхөөрөмж, түүнд тулгуурласан халаалтын, цахилгаан ба дулаан хураагуурын тоног төхөөрөмж, эд ангийг мөн адил гааль, НӨАТ-аас чөлөөлнө. “Цэлмэг тэнгэр” санаачилгыг онцгой журмаар, нэгдсэн зохион байгуулалттай, олон нийтийн оролцоо, санхүүгийн ил тод хяналтын дор хэрэгжүүлэх нь илүү үр дүнд хүргэнэ. Ингэхдээ салбар хоорондын зохицуулалт шаардагдах тул Ерөнхий сайд эсвэл Шадар сайдын шууд удирдлага дор байж, Засаг дарга нар биечлэн хариуцаж ажиллах нь зөв” гэж байна.

Хэрвээ энэ хэрэгжвэл 2030 он гэхэд Улаанбаатар хот болон бусад суурин газар утааны асуудалгүй болохыг инженерүүд тооцжээ. Мөн Улаанбаатар хот ДЭМБ-ын стандартаар дэлхийн цэвэр агаартай хотуудын эгнээнд шилжих юм байна. Тэгэхгүй бол Улаанбаатар хотын агаарыг бохирдуулдаг нэгдлүүдийн хамгийн хортой PM2.5 тоосонцор нь Монгол Улсын агаарын чанарын MNS4585:16 стандартад заасан хэмжээнээс 2.1 дахин их,  ДЭМБ-ын стандартын хүлцэх хэмжээнээс зургаа дахин их болжээ.

Түүнчлэн Улаанбаатар хотод угаарын хийгээр хордсон тохиолдол түүхий нүүрсний хэрэглээг хориглохоос өмнө 100 мянган хүн тутамд зургаа бүртгэгдэж байсан. Харин шахмал түлш хэрэглэж эхэлснээс хойшх хугацаанд 40 болж хэд дахин нэмэгджээ. Цаасан дээрх энэ тоонуудын аюулыг бид бодитоор нь цаг, минут тутамд амьсгалж буй болохоор үүнээс цааш “өрөх” нь илүүц биз ээ. Гагцхүү энэ мэт зөв, сайн шийдлийг хүний, өөрийн гэж улс төрийн өнцгөөр харалгүй ажил хэрэг болгож авах нь төрийн үүрэг юм. Сонгогч түшээ хоёр хийгээд төр-иргэний холбоос залгаас үүнд л орших билээ. Тэгэхгүйгээр сайд нь “…Утаа алга болох эсэх нь салхины ажил” гээд яваад л байвал наанадаж Улаанбаатар утаатайгаа үлдэж, цаашилбал, улс орон зэрэмдэг иргэдээр дүүрэх аюултай нэгэнт тулсан байна.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2025 ОНЫ НЭГДҮГЭЭР САРЫН 9. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 4 (7500)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
1 өдрийн өмнө өмнө

116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Тажикистан-Монголын анхны бизнес форум боллоо

1 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүхэд Тажикистан Улсын Мажлиси Намояндогон-ы дарга Идизода Файзали бараалхлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана

1 өдрийн өмнө өмнө

Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Жүдо бөхийн Улаанбаатарын “Их дуулга” тэмцээн өнөөдөр эхэлнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Улаанбаатар Амазонс багийн эмэгтэйчүүд Францын Орлейнс багтай хасагдах шатанд тоглоно

1 өдрийн өмнө өмнө

Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Эмомали Рахмон: Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн энэ айлчлал харилцаа, хамтын ажиллагааг урагшлуулахад жинтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна

1 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх: “Чингис хаан” үндэсний музей болон Тажикистан Улсын Үндэсний музей соёлын өвийг судлан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх хамтын ажиллагааны үндсийг тавьсанд сэтгэл хангалуун байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Монгол, Тажикистаны харилцаа, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Туулын хурдны замын газар чөлөөлөлтөд 115 нэгж талбараас өнөөдрийн байдлаар 15 нэгж талбарт газар дүйцүүлэн олгоод байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Зургаан цагаан мэнгэтэй хөхөгчин хонь өдөр

1 өдрийн өмнө өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 21-23 хэм дулаан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Тэмээтэй хөшөөний уулзвараас Зайсангийн гүүр хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын Ерөнхийлөгч Эмомали Рахмон нар албан ёсны хэлэлцээ хийлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Намьянжугийн гудамжнаас Халдвартын эцэс хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсын шигшээ баг хасагдлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

2 өдрийн өмнө өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг албан ёсоор угтлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

COP17 бага хуралд гадаадын 7-10 мянган зочин, төлөөлөгч оролцоно гэж төлөвлөжээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Саппорогийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх явган замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Н.Отгонбаяр: Ногоон байгууламж хариуцсан ажилчдын цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгоно

2 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлж хоёр баг өрсөлдөнө

2 өдрийн өмнө өмнө

ТЭЗҮ-ийг холбогдох яамдын мэргэжлийн зөвлөлөөр батлууллаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэрлэлт цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан бол...

САНАЛ БОЛГОХ
2025-07-19 өмнө

100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх замын урд эгнээг шинэчиллээ

2025-07-19 өмнө

Ипотекийн зээлийг үнэт цаажуулах үйл ажиллагааны талаар бид энэ удаагийн "Нэг асуулт, нэг хариулт" подкаст

2025-07-19 өмнө

Натурын авто замаас Нарны зам хүртэлх авто замыг өнөөдрөөс хааж, шинэчилнэ

2025-07-19 өмнө

Гурван хөх мэнгэтэй шарагчин үхэр өдөр

2025-07-19 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 26-28 хэм дулаан байна

2025-07-20 өмнө

Дарь-Эхийн уулзвараас Сансарын аюулгүй тойрог хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-20 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 28-30 хэм дулаан байна

2025-07-19 өмнө

Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг шинэчилж байна

2025-07-20 өмнө

Хоёр хар мэнгэтэй цагаан бар өдөр

2025-07-21 өмнө

“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?

2025-07-19 өмнө

Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг медалийн төлөөх тоглолтоо Хятадын Тайван багтай өнөөдөр тоглоно

2025-07-20 өмнө

Дахин ийм алдаа гаргахгүй ажиллахыг Ерөнхий сайд анхаарууллаа

2025-07-20 өмнө

Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг хүрэл медалийн төлөө Тайландын багтай өнөөдөр тоглоно

2025-07-19 өмнө

Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг Хятадын Тайванд хожигдлоо

2025-07-19 өмнө

“Эрдэнэс Тавантолгой”-тай байгуулсан гэрээ бүрийг шалгахыг үүрэг өглөө

2025-07-20 өмнө

Улаанбаатар ММС энержи баг шигшээ шатанд Сербийн UB багтай тоглоно

2025-07-21 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.07.21/

2025-07-21 өмнө

Үс засуулвал жаргал үргэлжид ирнэ

2025-07-22 өмнө

“Завхан аймгийн Их-Уул сумын Хонгор багийн нутаг дэвсгэрт автомашин онхолдсон байна”

2025-07-21 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 31-33 хэм дулаан байна

2025-07-22 өмнө

Х.Нямбаатар: Дүүргүүдийн ажил нийслэлээс гаргаж буй бодлого, шийдвэрээс зөрдөг байж болохгүй

2025-07-21 өмнө

Ерөнхий сайд албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцож ажиллахаа илэрхийлэв

2025-07-22 өмнө

Түймрийн голомтод 429 хүн, 30 автомашинтайгаар ажиллаж байна

2025-07-22 өмнө

Сансарын колонкын уулзвараас хойш Төгс хүнсний дэлгүүр хүртэлх авто замыг хэсэгчлэн хааж, шинэчилнэ

2025-07-23 өмнө

Орон сууцны санхүүжилтийн тусгайлсан банк байгуулна

2025-07-22 өмнө

Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

2 өдрийн өмнө өмнө

Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.