• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Өрсөлдөөнгүй зах зээл гэх өрөөсгөл хандлага

Д.УУДАМ

 

“Хоолны дэглэм барих болсон хүү минь гурил, мах, цайны боовноос өөрийг идэлгүй хагас жил болсон юм. Гэсэн хэдий ч өвчин намжих нь бүү хэл ойрхон давтамжтай өвдсөөр. Ингэж явсаар хэрэглэж болохгүй бүтээгдэхүүнийг тодорхойлдог шинжилгээ өгснөөр цагаан гурилтай бүтээгдэхүүн идэж байгаа нь суурь өдөөгч нь байсныг мэдэж авсан” хэмээн Сүхбаатар дүүргийн иргэн П.Одон ярьж байна. Хоолны дэглэм бариарай гэхээр л шарсан хуурсан бүтээгдэхүүнээс татгалзаж зөвхөн гурил, мах идэхээс өөр сонголтгүй гэж ойлгодог. Гэтэл гурил зарим талаараа өвчнийг “өөхшүүлэгч” болдгийг хүмүүс тэр бүр мэддэггүй шүү дээ.

 

УЛААНБУУДАЙН ЧАНАР БА САЙН ЧАНАРЫН ГУРИЛ

 

Импортын гурил, тэжээлийг гаалийн татвараас чөлөөлөх эсэх асуудал яг одоо халуун сэдэв. Гэхдээ үүнд буруу, зөвийн тухай ярихаас илүү эрүүл, аюулгүй, чанартай хүнс хэрэглэх тухай ярих нь зүйтэй. Хүмүүс хүнсэндээ ихэвчлэн гурил хэрэглэдэг. Тэгэхээр гурилын чанар сайн байх хэрэгцээ шаардлага үүсч байгааг П.Одон хэлж байв. Тэрээр “Гурил л бол гурил гэж хандаж болохгүй гэдгийг ойлгосон.

Миний хүү цардуулгүй гурил хэрэглэх ёстой байсан юм билээ. Гэтэл гурил хамгийн эко бас харшил төрүүлдэггүй бүтээгдэхүүн гэж боддог байсан минь өрөөсгөл байсныг шинжилгээнээс харсан юм” гэлээ.

Монгол Улс улаанбуудайн гурилын хэрэгцээг дотоодын үйлдвэрлэлээс хангах бүрэн боломж бий гэдэг. Хэдийгээр үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж гурил худалдаж авах боломжтой ч чанарын асуудал байнга л тулгардаг. Ялангуяа “Цагаан сар”-ын үеэр урсдаг, урсдаггүй гурилын талаар нийгмээрээ хэлэлцүүлэг өрнүүлдэг нь “жам” болсон.

Монголчууд Улаанбаатар, Хурх, Өег, Алтантариан гурилыг түлхүү хэрэглэдэг боловч зарим үед чанарын шаардлага хангахгүй байдаг нь бодит үнэн. Үүнд үйлдвэрийн технологиос илүү гурилын түүхий эд болох улаанбуудайн чанар голлох нөлөө үзүүлж байгааг ХХААХҮЯ-ны мэргэжилтнүүд учирладаг. “Хангай миллс” компанийн захирал Л.Ганбат “Манай үйлдвэр жилд 37 мянган тонн гурил үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Гэхдээ сүүлийн 2-3 жилд хүчин чадлынхаа 40 хувийг л ашиглаж байна. энэ бол будааны чанартай холбоотой. Бид өндөр чанартай будаагаар гурил үйлдвэрлэдэг. Хэрэв бид бүрэн хүчин чадлаараа ажиллана гэвэл дотоодын улаанбуудай манай хэрэгцээг хангаж чадахгүй. Тэгэхээр улаанбуудайн чанар харьцангүй багасаж байгаа энэ үед импортын улаанбуудай хэрэглэхээс өөр сонголт алга” гэв.

Гурилын чанар улаанбуудайнаас хамаардаг. Гэтэл дотоодын тариаланчдын буудайн чанар суларч байгаа энэ үед монголчууд сайн чанарын гурил хэрэглэхийн тулд импортын улаанбуудайг сонгохоос аргагүй гэдгийг зарим үйлдвэрлэгчид хэлдэг юм билээ. Харин үүнийг тариаланчид эсэргүүцэж байгаа харагддаг.

Хүнсний аюулгүй байдал дэлхийн тулгамдсан асуудлын нэг. Үүнийг манай улс ч тойроогүй. Хүн амьдралынхаа туршид чанартай, шим тэжээллэг, аюулгүй хүнсийг улсын эдийн засаг, нийгмийн нөхцөл байдал, газар зүйн байршлаас үл хамааран тогтвортой, хүртээмжтээй сонгож хэрэглэх боломжтой байх ёстой.

Үүний тулд үнэтэй, хямд гэдгээс үл хамаарч ирээдүйд суурь өвчлөлийн шалтгаан болохгүй байхад илүү анхаардаг болсон. Үүний нэг жишээ нь Сүхбаатар дүүргийн иргэн Д.Одон. Хүүгийнхээ өвчнийг эдгээхийн тулд кг нь 22 мянган төгрөгийн үнэтэй гурил хэрэглэж байсан тэр үеийг одоотой харьцуулахад дэлгүүрийн лангуун дээр хүмүүсийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн бүтээгдэхүүн олноор бий болсныг хэлж байв. Тэрээр “Нэг сард хүнсэндээ зарцуулдаг байсан мөнгө 3-4 дахин нэмэгдэх хэцүү байсан. Ямар үнэтэй юм бэ гэж бодсон ч “хүү минь л өвдөхгүй байвал” гэсэн бодол төрдөг. Эргээд бодохоор үнэтэй байсан ч эрүүл мэндэд тустай бол хүн тэр бүтээгдэхүүнийг ямар ч эргэлзээгүйгээр худалдаж авдаг юм байна гэдгийг ойлгосон” хэмээн бидэнтэй ярилаа.

Тэгвэл 2020 онд 5000 орчим тонн, 2023 онд 5.9 мянган тонн буудай импортолсон статистик мэдээлэл бий. Энэ тоон мэдээллээс харахад буудайн чанараас хамаарч үйлдвэрлэгчид хэрэглэх эсэх нь шийдэгдэж байна. Учир нь 2020 онд 4.5 мянган тонн улаанбуудай нөөцөлж дотоодын хэрэгцээгээ хангажээ. Харин 2023 он 8.9 мянган тонныг нөөцөлж 2.3 мянган тонны үлдэгдэлтэй байсныг мөн л статистикаас харж болно.

 

ИМПОРТ, ЭКСПОРТ ЯАХ ВЭ, БУУДАЙН ЧАНАРАА САЙЖРУУЛЪЯ

Нэг кг гурил үйлдвэрлэх зардал хэрхэн бүтэж байгааг тооцоолъё. Улаанбуудай худалдаж авах үнэ, тээврийн зардал, хадгалалт, цалин хөлс, ус, дулааны төлбөр гэх мэтчилэн хүн бүрийн мэддэг эдгээр зардлаас гадна технологийн урсгал зардал, тоног төхөөрөмжийн элэгдэл, орлогын албан татвар гээд нэлээд урт жагсаалт гардаг юм байна. Тэгэхээр нэг кг гурил 1827 төгрөгийн өртөгтэй болохыг салбарын яамны мэргэжилтнүүд гаргажээ. Тэгвэл бөөний худалдааны төвүүдээр дээд гурил 2100-2400, 1-р гурил 1900-2100, 2-р гурил 1050-1362 төгрөгөөр борлуулж байгаа бол жижиглэн худалдааны төвүүдэд дээд гурил 2969, 1-р гурил 2426, 2-р гурил 1606 төгрөгөөр борлуулагддаг байна. Өнгөрсөн гуравдугаар сарын 18-ны байдлаар 123.1 мянган тонн улаанбуудай, 18.6 мянган тонн гурилын нөөцтэй байжээ. Энэ нь 136 хоног буюу таван сарын хэрэглээ аж.

Гурилын үнэ зах зээлийн өрсөлдөөнгүй улмаас хэт өндөр болсон нь иргэдийн худалдан авах чадварт шууд нөлөө үзүүлж, инляцийн өсөлтөд тодорхой хувийг эзэлдэг талаар мэргэжилтнүүд хэлэх нь бий. Бас ч болоогүй гадаад зах зээл дээрх үнээс дариу 2-3 дахин өндөр байгааг хэлж багаа харагдсан.

Үнийн болоод инфялцийн өсөлт, амьжиргааны түвшинтэй харьцуулах нь зүйн хэрэг. Гэхдээ зах зээлийн зарчим үйлчлэх ёстойг анхаарах учиртай.

Өнгөц харвал хүн бүр хүнсэндээ хэрэглэдэг нь гурил боловч том зургаар нь харвал үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх гол хөшүүрэг. Тэгэхээр эдийн засгийн өсөлтөд ирэх эерэг нөлөө, тогтвортой ажлын байр хангах боломжийг ч мөн орхигдуулж болохгүй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, өртөг, зардлаа нөхөж, ашигтай ажиллах боломж бүрдвэл ажлын байрыг урт хугацаанд хадгалах нөхцөл бүрдэнэ. Нөгөөтээгүүр, миний эрх ашиг, таны эрх ашгаар хязгаарлагдаж байдаг. Тиймээс үйлдвэрлэгчид, тариаланчид харилцан ойлголцох нь чухал. Тэгэхээр өнөөдрийн өөхнөөс, маргаашийн уушги гэдгийг санах учиртай юм.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 4. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 66 (7310)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Сэлбэ хотын газар чөлөөлөлт 90 гаруй хувьтай үргэлжилж байна
10 дугаар хорооллын уулзвараас 25 дугаар эмийн сангийн уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
В.Оюумаа: Нийслэлийн өмчийг дамлан түрээсэлдэг байдлыг таслан зогсоосноор түрээсийн орлого 186 хувиар давж биелсэн
Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн хуучин барилгыг нурааж, ногоон байгууламж болгон тохижуулна



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Өрсөлдөөнгүй зах зээл гэх өрөөсгөл хандлага

Д.УУДАМ

 

“Хоолны дэглэм барих болсон хүү минь гурил, мах, цайны боовноос өөрийг идэлгүй хагас жил болсон юм. Гэсэн хэдий ч өвчин намжих нь бүү хэл ойрхон давтамжтай өвдсөөр. Ингэж явсаар хэрэглэж болохгүй бүтээгдэхүүнийг тодорхойлдог шинжилгээ өгснөөр цагаан гурилтай бүтээгдэхүүн идэж байгаа нь суурь өдөөгч нь байсныг мэдэж авсан” хэмээн Сүхбаатар дүүргийн иргэн П.Одон ярьж байна. Хоолны дэглэм бариарай гэхээр л шарсан хуурсан бүтээгдэхүүнээс татгалзаж зөвхөн гурил, мах идэхээс өөр сонголтгүй гэж ойлгодог. Гэтэл гурил зарим талаараа өвчнийг “өөхшүүлэгч” болдгийг хүмүүс тэр бүр мэддэггүй шүү дээ.

 

УЛААНБУУДАЙН ЧАНАР БА САЙН ЧАНАРЫН ГУРИЛ

 

Импортын гурил, тэжээлийг гаалийн татвараас чөлөөлөх эсэх асуудал яг одоо халуун сэдэв. Гэхдээ үүнд буруу, зөвийн тухай ярихаас илүү эрүүл, аюулгүй, чанартай хүнс хэрэглэх тухай ярих нь зүйтэй. Хүмүүс хүнсэндээ ихэвчлэн гурил хэрэглэдэг. Тэгэхээр гурилын чанар сайн байх хэрэгцээ шаардлага үүсч байгааг П.Одон хэлж байв. Тэрээр “Гурил л бол гурил гэж хандаж болохгүй гэдгийг ойлгосон.

Миний хүү цардуулгүй гурил хэрэглэх ёстой байсан юм билээ. Гэтэл гурил хамгийн эко бас харшил төрүүлдэггүй бүтээгдэхүүн гэж боддог байсан минь өрөөсгөл байсныг шинжилгээнээс харсан юм” гэлээ.

Монгол Улс улаанбуудайн гурилын хэрэгцээг дотоодын үйлдвэрлэлээс хангах бүрэн боломж бий гэдэг. Хэдийгээр үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж гурил худалдаж авах боломжтой ч чанарын асуудал байнга л тулгардаг. Ялангуяа “Цагаан сар”-ын үеэр урсдаг, урсдаггүй гурилын талаар нийгмээрээ хэлэлцүүлэг өрнүүлдэг нь “жам” болсон.

Монголчууд Улаанбаатар, Хурх, Өег, Алтантариан гурилыг түлхүү хэрэглэдэг боловч зарим үед чанарын шаардлага хангахгүй байдаг нь бодит үнэн. Үүнд үйлдвэрийн технологиос илүү гурилын түүхий эд болох улаанбуудайн чанар голлох нөлөө үзүүлж байгааг ХХААХҮЯ-ны мэргэжилтнүүд учирладаг. “Хангай миллс” компанийн захирал Л.Ганбат “Манай үйлдвэр жилд 37 мянган тонн гурил үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Гэхдээ сүүлийн 2-3 жилд хүчин чадлынхаа 40 хувийг л ашиглаж байна. энэ бол будааны чанартай холбоотой. Бид өндөр чанартай будаагаар гурил үйлдвэрлэдэг. Хэрэв бид бүрэн хүчин чадлаараа ажиллана гэвэл дотоодын улаанбуудай манай хэрэгцээг хангаж чадахгүй. Тэгэхээр улаанбуудайн чанар харьцангүй багасаж байгаа энэ үед импортын улаанбуудай хэрэглэхээс өөр сонголт алга” гэв.

Гурилын чанар улаанбуудайнаас хамаардаг. Гэтэл дотоодын тариаланчдын буудайн чанар суларч байгаа энэ үед монголчууд сайн чанарын гурил хэрэглэхийн тулд импортын улаанбуудайг сонгохоос аргагүй гэдгийг зарим үйлдвэрлэгчид хэлдэг юм билээ. Харин үүнийг тариаланчид эсэргүүцэж байгаа харагддаг.

Хүнсний аюулгүй байдал дэлхийн тулгамдсан асуудлын нэг. Үүнийг манай улс ч тойроогүй. Хүн амьдралынхаа туршид чанартай, шим тэжээллэг, аюулгүй хүнсийг улсын эдийн засаг, нийгмийн нөхцөл байдал, газар зүйн байршлаас үл хамааран тогтвортой, хүртээмжтээй сонгож хэрэглэх боломжтой байх ёстой.

Үүний тулд үнэтэй, хямд гэдгээс үл хамаарч ирээдүйд суурь өвчлөлийн шалтгаан болохгүй байхад илүү анхаардаг болсон. Үүний нэг жишээ нь Сүхбаатар дүүргийн иргэн Д.Одон. Хүүгийнхээ өвчнийг эдгээхийн тулд кг нь 22 мянган төгрөгийн үнэтэй гурил хэрэглэж байсан тэр үеийг одоотой харьцуулахад дэлгүүрийн лангуун дээр хүмүүсийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн бүтээгдэхүүн олноор бий болсныг хэлж байв. Тэрээр “Нэг сард хүнсэндээ зарцуулдаг байсан мөнгө 3-4 дахин нэмэгдэх хэцүү байсан. Ямар үнэтэй юм бэ гэж бодсон ч “хүү минь л өвдөхгүй байвал” гэсэн бодол төрдөг. Эргээд бодохоор үнэтэй байсан ч эрүүл мэндэд тустай бол хүн тэр бүтээгдэхүүнийг ямар ч эргэлзээгүйгээр худалдаж авдаг юм байна гэдгийг ойлгосон” хэмээн бидэнтэй ярилаа.

Тэгвэл 2020 онд 5000 орчим тонн, 2023 онд 5.9 мянган тонн буудай импортолсон статистик мэдээлэл бий. Энэ тоон мэдээллээс харахад буудайн чанараас хамаарч үйлдвэрлэгчид хэрэглэх эсэх нь шийдэгдэж байна. Учир нь 2020 онд 4.5 мянган тонн улаанбуудай нөөцөлж дотоодын хэрэгцээгээ хангажээ. Харин 2023 он 8.9 мянган тонныг нөөцөлж 2.3 мянган тонны үлдэгдэлтэй байсныг мөн л статистикаас харж болно.

 

ИМПОРТ, ЭКСПОРТ ЯАХ ВЭ, БУУДАЙН ЧАНАРАА САЙЖРУУЛЪЯ

Нэг кг гурил үйлдвэрлэх зардал хэрхэн бүтэж байгааг тооцоолъё. Улаанбуудай худалдаж авах үнэ, тээврийн зардал, хадгалалт, цалин хөлс, ус, дулааны төлбөр гэх мэтчилэн хүн бүрийн мэддэг эдгээр зардлаас гадна технологийн урсгал зардал, тоног төхөөрөмжийн элэгдэл, орлогын албан татвар гээд нэлээд урт жагсаалт гардаг юм байна. Тэгэхээр нэг кг гурил 1827 төгрөгийн өртөгтэй болохыг салбарын яамны мэргэжилтнүүд гаргажээ. Тэгвэл бөөний худалдааны төвүүдээр дээд гурил 2100-2400, 1-р гурил 1900-2100, 2-р гурил 1050-1362 төгрөгөөр борлуулж байгаа бол жижиглэн худалдааны төвүүдэд дээд гурил 2969, 1-р гурил 2426, 2-р гурил 1606 төгрөгөөр борлуулагддаг байна. Өнгөрсөн гуравдугаар сарын 18-ны байдлаар 123.1 мянган тонн улаанбуудай, 18.6 мянган тонн гурилын нөөцтэй байжээ. Энэ нь 136 хоног буюу таван сарын хэрэглээ аж.

Гурилын үнэ зах зээлийн өрсөлдөөнгүй улмаас хэт өндөр болсон нь иргэдийн худалдан авах чадварт шууд нөлөө үзүүлж, инляцийн өсөлтөд тодорхой хувийг эзэлдэг талаар мэргэжилтнүүд хэлэх нь бий. Бас ч болоогүй гадаад зах зээл дээрх үнээс дариу 2-3 дахин өндөр байгааг хэлж багаа харагдсан.

Үнийн болоод инфялцийн өсөлт, амьжиргааны түвшинтэй харьцуулах нь зүйн хэрэг. Гэхдээ зах зээлийн зарчим үйлчлэх ёстойг анхаарах учиртай.

Өнгөц харвал хүн бүр хүнсэндээ хэрэглэдэг нь гурил боловч том зургаар нь харвал үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх гол хөшүүрэг. Тэгэхээр эдийн засгийн өсөлтөд ирэх эерэг нөлөө, тогтвортой ажлын байр хангах боломжийг ч мөн орхигдуулж болохгүй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, өртөг, зардлаа нөхөж, ашигтай ажиллах боломж бүрдвэл ажлын байрыг урт хугацаанд хадгалах нөхцөл бүрдэнэ. Нөгөөтээгүүр, миний эрх ашиг, таны эрх ашгаар хязгаарлагдаж байдаг. Тиймээс үйлдвэрлэгчид, тариаланчид харилцан ойлголцох нь чухал. Тэгэхээр өнөөдрийн өөхнөөс, маргаашийн уушги гэдгийг санах учиртай юм.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 4. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 66 (7310)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Нийслэл
  • •Засгийн газар
  • •Чуулган
  • •Нийтлэл
  • •Байнгын хороо
  • •Ипотекийн зээл
  • •Ерөнхийлөгч
  • •E-Sport
  • •ММ-ын тодруулга
  • •Намууд
  • •Яам, Агентлаг
  • •Уул уурхай
  • •Халуун сэдэв
  • •Фото мэдээ
ХУРААХ
“Хаврын их цэвэрлэгээ” эхэллээ
"Эрдэнэс Тавантолгой" компанийн...

Өрсөлдөөнгүй зах зээл гэх өрөөсгөл хандлага

Kuzmo 2024-04-04
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
Өрсөлдөөнгүй зах зээл гэх өрөөсгөл хандлага

Д.УУДАМ

 

“Хоолны дэглэм барих болсон хүү минь гурил, мах, цайны боовноос өөрийг идэлгүй хагас жил болсон юм. Гэсэн хэдий ч өвчин намжих нь бүү хэл ойрхон давтамжтай өвдсөөр. Ингэж явсаар хэрэглэж болохгүй бүтээгдэхүүнийг тодорхойлдог шинжилгээ өгснөөр цагаан гурилтай бүтээгдэхүүн идэж байгаа нь суурь өдөөгч нь байсныг мэдэж авсан” хэмээн Сүхбаатар дүүргийн иргэн П.Одон ярьж байна. Хоолны дэглэм бариарай гэхээр л шарсан хуурсан бүтээгдэхүүнээс татгалзаж зөвхөн гурил, мах идэхээс өөр сонголтгүй гэж ойлгодог. Гэтэл гурил зарим талаараа өвчнийг “өөхшүүлэгч” болдгийг хүмүүс тэр бүр мэддэггүй шүү дээ.

 

УЛААНБУУДАЙН ЧАНАР БА САЙН ЧАНАРЫН ГУРИЛ

 

Импортын гурил, тэжээлийг гаалийн татвараас чөлөөлөх эсэх асуудал яг одоо халуун сэдэв. Гэхдээ үүнд буруу, зөвийн тухай ярихаас илүү эрүүл, аюулгүй, чанартай хүнс хэрэглэх тухай ярих нь зүйтэй. Хүмүүс хүнсэндээ ихэвчлэн гурил хэрэглэдэг. Тэгэхээр гурилын чанар сайн байх хэрэгцээ шаардлага үүсч байгааг П.Одон хэлж байв. Тэрээр “Гурил л бол гурил гэж хандаж болохгүй гэдгийг ойлгосон.

Миний хүү цардуулгүй гурил хэрэглэх ёстой байсан юм билээ. Гэтэл гурил хамгийн эко бас харшил төрүүлдэггүй бүтээгдэхүүн гэж боддог байсан минь өрөөсгөл байсныг шинжилгээнээс харсан юм” гэлээ.

Монгол Улс улаанбуудайн гурилын хэрэгцээг дотоодын үйлдвэрлэлээс хангах бүрэн боломж бий гэдэг. Хэдийгээр үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж гурил худалдаж авах боломжтой ч чанарын асуудал байнга л тулгардаг. Ялангуяа “Цагаан сар”-ын үеэр урсдаг, урсдаггүй гурилын талаар нийгмээрээ хэлэлцүүлэг өрнүүлдэг нь “жам” болсон.

Монголчууд Улаанбаатар, Хурх, Өег, Алтантариан гурилыг түлхүү хэрэглэдэг боловч зарим үед чанарын шаардлага хангахгүй байдаг нь бодит үнэн. Үүнд үйлдвэрийн технологиос илүү гурилын түүхий эд болох улаанбуудайн чанар голлох нөлөө үзүүлж байгааг ХХААХҮЯ-ны мэргэжилтнүүд учирладаг. “Хангай миллс” компанийн захирал Л.Ганбат “Манай үйлдвэр жилд 37 мянган тонн гурил үйлдвэрлэх хүчин чадалтай. Гэхдээ сүүлийн 2-3 жилд хүчин чадлынхаа 40 хувийг л ашиглаж байна. энэ бол будааны чанартай холбоотой. Бид өндөр чанартай будаагаар гурил үйлдвэрлэдэг. Хэрэв бид бүрэн хүчин чадлаараа ажиллана гэвэл дотоодын улаанбуудай манай хэрэгцээг хангаж чадахгүй. Тэгэхээр улаанбуудайн чанар харьцангүй багасаж байгаа энэ үед импортын улаанбуудай хэрэглэхээс өөр сонголт алга” гэв.

Гурилын чанар улаанбуудайнаас хамаардаг. Гэтэл дотоодын тариаланчдын буудайн чанар суларч байгаа энэ үед монголчууд сайн чанарын гурил хэрэглэхийн тулд импортын улаанбуудайг сонгохоос аргагүй гэдгийг зарим үйлдвэрлэгчид хэлдэг юм билээ. Харин үүнийг тариаланчид эсэргүүцэж байгаа харагддаг.

Хүнсний аюулгүй байдал дэлхийн тулгамдсан асуудлын нэг. Үүнийг манай улс ч тойроогүй. Хүн амьдралынхаа туршид чанартай, шим тэжээллэг, аюулгүй хүнсийг улсын эдийн засаг, нийгмийн нөхцөл байдал, газар зүйн байршлаас үл хамааран тогтвортой, хүртээмжтээй сонгож хэрэглэх боломжтой байх ёстой.

Үүний тулд үнэтэй, хямд гэдгээс үл хамаарч ирээдүйд суурь өвчлөлийн шалтгаан болохгүй байхад илүү анхаардаг болсон. Үүний нэг жишээ нь Сүхбаатар дүүргийн иргэн Д.Одон. Хүүгийнхээ өвчнийг эдгээхийн тулд кг нь 22 мянган төгрөгийн үнэтэй гурил хэрэглэж байсан тэр үеийг одоотой харьцуулахад дэлгүүрийн лангуун дээр хүмүүсийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцсэн бүтээгдэхүүн олноор бий болсныг хэлж байв. Тэрээр “Нэг сард хүнсэндээ зарцуулдаг байсан мөнгө 3-4 дахин нэмэгдэх хэцүү байсан. Ямар үнэтэй юм бэ гэж бодсон ч “хүү минь л өвдөхгүй байвал” гэсэн бодол төрдөг. Эргээд бодохоор үнэтэй байсан ч эрүүл мэндэд тустай бол хүн тэр бүтээгдэхүүнийг ямар ч эргэлзээгүйгээр худалдаж авдаг юм байна гэдгийг ойлгосон” хэмээн бидэнтэй ярилаа.

Тэгвэл 2020 онд 5000 орчим тонн, 2023 онд 5.9 мянган тонн буудай импортолсон статистик мэдээлэл бий. Энэ тоон мэдээллээс харахад буудайн чанараас хамаарч үйлдвэрлэгчид хэрэглэх эсэх нь шийдэгдэж байна. Учир нь 2020 онд 4.5 мянган тонн улаанбуудай нөөцөлж дотоодын хэрэгцээгээ хангажээ. Харин 2023 он 8.9 мянган тонныг нөөцөлж 2.3 мянган тонны үлдэгдэлтэй байсныг мөн л статистикаас харж болно.

 

ИМПОРТ, ЭКСПОРТ ЯАХ ВЭ, БУУДАЙН ЧАНАРАА САЙЖРУУЛЪЯ

Нэг кг гурил үйлдвэрлэх зардал хэрхэн бүтэж байгааг тооцоолъё. Улаанбуудай худалдаж авах үнэ, тээврийн зардал, хадгалалт, цалин хөлс, ус, дулааны төлбөр гэх мэтчилэн хүн бүрийн мэддэг эдгээр зардлаас гадна технологийн урсгал зардал, тоног төхөөрөмжийн элэгдэл, орлогын албан татвар гээд нэлээд урт жагсаалт гардаг юм байна. Тэгэхээр нэг кг гурил 1827 төгрөгийн өртөгтэй болохыг салбарын яамны мэргэжилтнүүд гаргажээ. Тэгвэл бөөний худалдааны төвүүдээр дээд гурил 2100-2400, 1-р гурил 1900-2100, 2-р гурил 1050-1362 төгрөгөөр борлуулж байгаа бол жижиглэн худалдааны төвүүдэд дээд гурил 2969, 1-р гурил 2426, 2-р гурил 1606 төгрөгөөр борлуулагддаг байна. Өнгөрсөн гуравдугаар сарын 18-ны байдлаар 123.1 мянган тонн улаанбуудай, 18.6 мянган тонн гурилын нөөцтэй байжээ. Энэ нь 136 хоног буюу таван сарын хэрэглээ аж.

Гурилын үнэ зах зээлийн өрсөлдөөнгүй улмаас хэт өндөр болсон нь иргэдийн худалдан авах чадварт шууд нөлөө үзүүлж, инляцийн өсөлтөд тодорхой хувийг эзэлдэг талаар мэргэжилтнүүд хэлэх нь бий. Бас ч болоогүй гадаад зах зээл дээрх үнээс дариу 2-3 дахин өндөр байгааг хэлж багаа харагдсан.

Үнийн болоод инфялцийн өсөлт, амьжиргааны түвшинтэй харьцуулах нь зүйн хэрэг. Гэхдээ зах зээлийн зарчим үйлчлэх ёстойг анхаарах учиртай.

Өнгөц харвал хүн бүр хүнсэндээ хэрэглэдэг нь гурил боловч том зургаар нь харвал үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх гол хөшүүрэг. Тэгэхээр эдийн засгийн өсөлтөд ирэх эерэг нөлөө, тогтвортой ажлын байр хангах боломжийг ч мөн орхигдуулж болохгүй гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, өртөг, зардлаа нөхөж, ашигтай ажиллах боломж бүрдвэл ажлын байрыг урт хугацаанд хадгалах нөхцөл бүрдэнэ. Нөгөөтээгүүр, миний эрх ашиг, таны эрх ашгаар хязгаарлагдаж байдаг. Тиймээс үйлдвэрлэгчид, тариаланчид харилцан ойлголцох нь чухал. Тэгэхээр өнөөдрийн өөхнөөс, маргаашийн уушги гэдгийг санах учиртай юм.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 4. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 66 (7310)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Сэлбэ хотын газар чөлөөлөлт 90 гаруй хувьтай үргэлжилж байна
10 дугаар хорооллын уулзвараас 25 дугаар эмийн сангийн уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ
В.Оюумаа: Нийслэлийн өмчийг дамлан түрээсэлдэг байдлыг таслан зогсоосноор түрээсийн орлого 186 хувиар давж биелсэн
Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн хуучин барилгыг нурааж, ногоон байгууламж болгон тохижуулна
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
1 өдрийн өмнө өмнө

Алтанхуягийн Үйлстөгөлдөрийг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын даргаар томиллоо

1 өдрийн өмнө өмнө

К.Ёолк жүдо бөхийн ДАШТ-ээс хүрэл медаль хүртжээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Хасын Хүлэгүүд баг “BCL Asia” тэмцээний хүрэл медалийн эзэд боллоо

1 өдрийн өмнө өмнө

Монгол Улсын 34 дэх Ерөнхий сайд Гомбожавын Занданшатар Засгийн газрын тамгаа гардаж авлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Г.Занданшатар: Төрийн үрэлгэн зардлаа багасгаж, төр өөрөө бүсээ чангалах зарчим баримтална

1 өдрийн өмнө өмнө

The MongolZ баг Мажорын хоёр дахь хожлоо байгууллаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Сэлбэ хотын газар чөлөөлөлт 90 гаруй хувьтай үргэлжилж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Оклахома Сити Тандер цувралыг тэнцүүллээ

1 өдрийн өмнө өмнө

10 дугаар хорооллын уулзвараас 25 дугаар эмийн сангийн уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

В.Оюумаа: Нийслэлийн өмчийг дамлан түрээсэлдэг байдлыг таслан зогсоосноор түрээсийн орлого 186 хувиар давж биелсэн

1 өдрийн өмнө өмнө

Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн хуучин барилгыг нурааж, ногоон байгууламж болгон тохижуулна

1 өдрийн өмнө өмнө

Үс засуулвал эд малын гарлагатай

1 өдрийн өмнө өмнө

Бага зэргийн бороо орно

2 өдрийн өмнө өмнө

Хасын Хүлэгүүд баг “BCL Asia” тэмцээний хүрэл медалийн төлөө тоглохоор боллоо

2 өдрийн өмнө өмнө

“Boeing 787 Dreamliner” онгоц осолдлоо

2 өдрийн өмнө өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.06.13/

2 өдрийн өмнө өмнө

Гурван хөх мэнгэтэй харагчин үхэр өдөр

2 өдрийн өмнө өмнө

Бага зэргийн бороо орно

2 өдрийн өмнө өмнө

Индиана Пэйсэрс талбайдаа хожил байгуулж, цувралыг 1-2 харьцаагаар тэргүүлж эхэллээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Эх оронч худалдан авалтад уриалсан “Дэлхийн жижиг, дунд үйлдвэрийн өдөр -2025” үзэсгэлэн төв талбайд эхэллээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

2 өдрийн өмнө өмнө

ТББХ: Г.Занданшатарыг Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар томилох саналыг дэмжлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Барилгын түр хашаа, орчны аюулгүй байдалд хяналт шалгалт хийж, зөрчлийг арилгуулж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Азийн хотуудын ардын урлаг, гар урлалын наадам Улаанбаатар хотноо болно

2025-06-12 өмнө

Америк хуульч Т.Батаарыг “эргэв”

2025-06-12 өмнө

Маршалын гүүрнээс Централ тауэрын уулзвар хүртэлх /баруун тал/ явган хүний замыг шинэчилж байна

2025-06-12 өмнө

“ДЦС-3” ТӨХК-д аюулгүй байдлын цогц шинэчлэл шаардлагатайг онцлов

2025-06-12 өмнө

Э.Бат-Үүл: Хүмүүсийн шүүмжлэлийг хэрүүлээр бус, сайн ажлаар хариу барьдаг нь хот удирдах соёл юм шүү!

2025-06-12 өмнө

Тогтворгүй байдал тогтолцооны өөрчлөлтийг “нэхээд” байна уу?!

2025-06-12 өмнө

Г.Занданшатарын Засгийн газрын “нас” хэн хэн сайд болохоос хамаарна

САНАЛ БОЛГОХ
2025-06-09 өмнө

Дараагийн Ерөнхий сайд Д.Амарбаясгалан уу, Г.Занданшатар уу?

2025-06-09 өмнө

Гашуунсухайтын төмөр замын оффтейк гэрээгээр “гагнагдсан” гурвалыг илчлэх цаг иржээ

2025-06-10 өмнө

Ерөнхий сайдад нэр дэвшигч Г.Занданшатар Засгийн газраа дангаараа байгуулна гэжээ

2025-06-10 өмнө

А.Мөнхбат: Энтрепренерүүдээ өндөглөгч тахиа мэт хайрлаж, хамгаалсан улс л хөгждөг

2025-06-11 өмнө

Арилжааны банкны олгосон ипотекийн зээл МИК-д хэрхэн шилждэг вэ

2025-06-11 өмнө

Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээс анх удаа мөнгөн гэрэгэ олдлоо

2025-06-10 өмнө

Нийцлийн менежментийн ISO 37301:2021 олон улсын стандартыг 3 дахь жилдээ амжилттай баталгаажууллаа

2025-06-10 өмнө

Өнөөдрөөс 12 хоног халуун ус тасалж, засвар хийх байршлууд

2025-06-11 өмнө

Сонгинохайрхан дүүргийн хэмжээнд 12 байршилд 35700 ширхэг гоёлын цэцэг тарьж байна

2025-06-12 өмнө

Маршалын гүүрнээс Централ тауэрын уулзвар хүртэлх /баруун тал/ явган хүний замыг шинэчилж байна

2025-06-11 өмнө

Төв шуудангийн уулзварыг хааж, шинэчилнэ

2025-06-10 өмнө

“Улаанбаатар биенналь 2025”-ын хүрээнд “Монгол кино өдөрлөг” зохион байгуулж байна

2025-06-10 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.06.10/

2025-06-10 өмнө

Трампын цагаачлалын бодлогыг эсэргүүцсэн жагсаал бослого болон өргөжсөн үү?

2025-06-12 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.06.12/

2025-06-11 өмнө

Цагдаагийн академийн өргөн чөлөөнөөс урагш Төмөр замын нүхэн гарцын уулзвар хүртэлх замыг хааж шинэчилнэ

2025-06-12 өмнө

Дөрвөн ногоон мэнгэтэй хар хулгана өдөр

2025-06-12 өмнө

Америк хуульч Т.Батаарыг “эргэв”

2025-06-12 өмнө

Г.Занданшатарын Засгийн газрын “нас” хэн хэн сайд болохоос хамаарна

2025-06-12 өмнө

Бага зэргийн бороо орно, өдөртөө 20-22 хэм дулаан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.06.13/

2025-06-09 өмнө

Морингийн давааны төвлөрсөн хогийн цэг хүртэлх 1.5 км авто замыг наймдугаар сард ашиглалтад оруулна

2025-06-12 өмнө

Хасын Хүлэгүүд баг “BCL Asia” тэмцээний шилдэг дөрөвт үлдлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Бага зэргийн бороо орно

2025-06-12 өмнө

Э.Бат-Үүл: Хүмүүсийн шүүмжлэлийг хэрүүлээр бус, сайн ажлаар хариу барьдаг нь хот удирдах соёл юм шүү!

2 өдрийн өмнө өмнө

Эх оронч худалдан авалтад уриалсан “Дэлхийн жижиг, дунд үйлдвэрийн өдөр -2025” үзэсгэлэн төв талбайд эхэллээ

2025-06-12 өмнө

The MongolZ мажорын эхний тоглолтоо Бразилийн FURIA багтай тоглоно

2 өдрийн өмнө өмнө

Гурван хөх мэнгэтэй харагчин үхэр өдөр

2 өдрийн өмнө өмнө

Барилгын түр хашаа, орчны аюулгүй байдалд хяналт шалгалт хийж, зөрчлийг арилгуулж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

“Boeing 787 Dreamliner” онгоц осолдлоо

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.