• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Зуд хэдий болтол давагдашгүй хүчин зүйл байх юм бэ

Д.ЦЭРЭННАДМИД

 

Монголчууд бид билгэ дэмбэрлээ эрхэмлэж ирсэн ард түмэн. Хэдхэн хоногийн өмнө дөө. Сар шинээ тэмдэглэж

-Хаврын сар гарч нэгэн сайхан жил морилон ирлээ. Ирж байгаа модон луу жилдээ бүгдээрээ буян хишиг нь дэлгэрч, энх амгалан жаргахын ерөөл өргөе гэж хэлэлцэн  хөөрөг зөрүүлэн цагаалцгааж байв даа. Намрын чуулганаа яаран байж хаасан УИХ-ын гишүүд, сайд нар мал өсөөд байгаа нь төр засаг болоод бидний сайн ажиллаж байгаагийн илрэл хэмээн түмэндээ ойлгуулахыг хичээн улс, аймгийн аварга малчин, тариаланчдын цол шагналыг гардуулаад ууц таллаж баярын ширээний голд заларч харагдсан л даа.

Энэ нь малчдыг малаа өсгөөд л бай гэсэн сануулга мэт байв. Гэтэл түүний маргаашаас нь тэрхүү найр цэнгэлийг огт мартуулсан зуд улс орон даяар нүүрлэчихлээ шүү дээ.

Улсын онцгой комиссын эхний мэдээгээр 21 аймгийн 190 суманд байдал хүнд. Энэ жил 1970-аад оны үеэс хойш хамгийн цасархуу хавар болж зам даваа хаагдаж олон газарт мал бэлчээрлэх ямар ч боломжгүй боллоо гэв.

Иймээс Засгийн газраас улс орон даяар өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжүүлж сайд нараараа ахлуулсан шуурхай ажлын долоон хэсэг болон өвс тэжээл ачсан тусламжийн цуваа хөдөөг зорьсон.

Зарим байгууллага, нутгийн зөвлөлүүд хандивын данс нээж малчдадаа туслах хөдөлгөөн төв, хөдөөгүй өрнөж байна. Энэ бүхэн зудыг ялан дийлж чадахгүй ч нэгэнт нүүрлэсэн бэрхшээлийг хохирол багатай даван туулах зорилго агуулсан сайн үйлс юм л даа.

Засгийн газраас хаваржилт хүндэрсэнтэй холбоотойгоор үе шаттай олон ажил, төлөвлөж улсын нөөцөд байгаа 6000 орчим, орон нутгийн нөөцийн 20 мянган тонн өвс, тэжээлийг хүнд нөхцөлтэй байгаа аймаг сумдад аваачиж өгөх цаашлаад дараагийн шатны арга хэмжээг гурав, дөрөвдүгээр сард хэрэгжүүлж малчдад зөвхөн өвс,  тэжээл төдий биш гурил,  будаа хүнсний зүйл хүргэхээр болж байна.

Үүний зэрэгцээ гурил, тэжээл зэрэг импортын зарим барааны хил гаалийн татварыг хөнгөлөх тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барих зэрэг ажлыг хийх гэж байгаа юм билээ.

Гэвч өдий төдий мөнгө хөрөнгө зарж, хүч хөдөлмөр гаргалаа ч байгалийн аюултай үзэгдэл зудын өмнө сөхөрсөн хэвээр л байна.

Энэ нь урьд өмнөх жилүүдэд болж байсан зудаас төдийлөн сургамж аваагүйн гай их байна гэсэн үг юм.              

2003 оны зуднаар 12.5 сая малаа алдсан бол 2009-2010 онд болсон зудад 9.7 сая малаа хорогдуулж 527 тэрбум төгрөгийн хохирол амссан гашуун түүх бий.

Тэр үеүдэд мөн л энэ жилийнх шиг хүн хүч машин техник дутмаг, малчин өрхийн хувьд бэлтгэл тааруу тухай асуудал яригдаж байсан.

Тэгвэл өнөө жил мөн л тэдгээр асуудал олон талтайгаар хөндөгдөж байх юм.

Цаашид малын тоо толгой, чанарт малчид ч төр, засаг ч жилээс жилд илүүтэй анхаарах ёстой болжээ гэдгийг энэ удаагийн зуд дахин сануулж байх шиг.

Хамгийн чухал нь ХАА-н салбарт бүхэлд нь бодлогын том өөрчлөлт хийх, хөгжлийн суурь асуудлыг зөвөөр шийдэх шаардлагатайг харуулж байна.

Улсын Их Хурал, Засгийн газрын хэмжээнд мал аж ахуй, малчидтай холбогдсон зарим асуудал яригдах үед даангүй УИХ-ын гишүүд сумдад соёлын төв барих, сургууль цэцэрлэгийн байрын дээвэр шинэчлэхийг тэргүүн зэрэгт тавьж зүтгэдэг. Тэр нь ч биеллээ олдог тал бий.

Энэ нь зуд боллоо гэхэд бараг хамаагүйд тооцогдох жишээний ажил юм. Нэг үнэн бол өнөөгийн улстөрчид аман дээрээ мал аж ахуй Монголын эдийн засгийн гол бүтэц, мал бол үндсэн хуулиар хамгаалагдсан улсын өмч гэж ярих хэр нь  шийдвэр гаргах болохоор өөр нүүр гаргадаг шүү дээ.

Тиймээс төр, засгаас гаргаж байгаа бодлого, дэвшүүлсэн зорилт дан дэд бүтэц, нийгмийн талын хөрөнгө оруулалтыг голчилсон хүнд тухайлбал, малчдад чиглэсэн тал нь ядуухан байдаг. Монгол Улс сүүлийн 10 жилд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын нэг хувьд хүрэхтэй үгүйтэй мөнгийг ХАА-н салбарт оруулсан судалгаа бий.

Тэгэхлээр чухам юу хэлэх гээд байгаа юм бэ? гэвэл монголчуудын амьжиргааны гол эх үүсвэр мал аж ахуйг хөгжүүлэх тэгснээр байгалийн элдэв шалгуурт уналгүй байж чадах түвшинд хүргэх чадамжтай хөрөнгө оруулалт, анхаарал хэрэгтэй байна гэж.

УИХ-д малчдад хандсан асуудал ороод ирэхээр мал нь тэдний хувийн өмч шүү дээ.

Тиймээс малчдыг давраасан бодлого байж таарахгүй гээд няцаадаг. Баримт хэлье. Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр “Уур амьсгалын өөрчлөлтөд зохицсон мал аж ахуй” гэсэн төслийг ХААХҮЯ-наас УИХ-д оруулж ирэхэд энэ төсөл чинь ердөө л 1400 малчин өрхөд хашаа барьж өгөх гэж байгаа юм байна гэсээр унагаасан байдаг юм.

Гэтэл зуд болохоор л байгалийн бэрхшээлийн давагдашгүй хүчин зүйл мал аж ахуйд учирлаа гэж тайлбарладаг нь хэвээр байна. Өчигдрийн байна уу мэдээгээр яг тэр буруудлыг оньсолсон юм шиг 1400 малчин өрхөд малын хорогдол их байна гэж байна лээ.

Уг нь дээрх төслийг дэмжээд тэр 1400 өрх айлд боломжийн хашаа хороо бариад өгчихсөн бол ахархан хугацаанд олон малаа тавиад туучихгүй л байсан болов уу.

Улсын онцгой комиссын сүүлийн мэдээгээр гурван сая шахам мал хорогдлоо гэж байна. Малын хорогдол хоногоос хоногт өсөж байна.

Сүхбаатар, Дорноговь, Архангай, Булган аймагт малын хорогдол их байна гэнэ. Дундговь аймагт гэхэд сүүлийн найман хоногт хорогдсон малын тоо гурав дахин өсчихжээ. 

Өвс тэжээлээр дутаж, тамир тэнхээ нь доройтсон мал ирэх гурав, дөрөвдүгээр сард ч хорогдол нь зогсохгүй. Яагаад гэхээр цас ханзарч ногоо цухуйх үед ядарсан мал үхдэг шүү дээ.

Бас нэгийг хэлэхэд олигтой хашаа хороогүй ялангуяа говийн малчид цас шуурганд уруудсан малынхаа хойноос яваад өөрсдөө эрсдэлд ордог  гашуун үнэн бий.

Хөдөө аж ахуйн салбар 2023 оны байдлаар 8.9 хувийн уналттай гэж гарсан байна лээ.

Тэгвэл энэ онд яах бол гэдгийг төсөөлөхөд энэ зуд зурхнаас шалтгаалж түүнээс ч илүү уналт бий болох болгоомжлол байна.

Болгоомжлол ч гэж дээ. Уналт зайлшгүй юм. Мал хэдэн саяараа зудад нэрвэгдлээ гэе. Тэр дотроос ямаа эрс цөөрнө. Энэ нь малчдын нэг гол орлого ноолуур үгүй болно гэсэн үг. Мал олон зуугаараа хээл хаяж байна гэх нь улсын хэмжээнд олон сая төл авах зорилго биелэхгүйд хүрнэ. Энэ мэт олон уршиг бий. Тэнгэр хангай аашаа өөрчлөөд удаж дэлхийгээр нэг горыг нь амсаж байгаа.

Түүний нэг нь энэ жилийн зуд. Энд бас нэг асуудлыг тодотгоход эрчимжсэн мал аж ахуй гээд ярихаар дулаан байранд байнгын тэжээгдэж байх малын тухай төсөөлдөг. Энэ бол туйлшрал юм л даа. Тэгвэл өвөлд нь сайн хашаа хороондоо тэжээгдэж байх ч бусад улиралд нь бэлчээртээ гэсэн хосолмол арга  манайд зохицно гэж зарим эрдэмтэд, мэргэжилтнүүд хэлдэг. Үүнийг л дэмжих ёстой болов уу.

Гэтэл манайхан нөгөө л нэмэх, хасах руугаа хэлбийсэн туйлшралдаа автаж нүүдэлчин уламжлалаа хадгалж байгаа нь энэ гээд мал аж ахуйгаа хэтэрхий зөнд нь орхиж байгаа юм.

Урьд хөрш Өвөрмонголын малчид яг тийм хагас эрчимжсэн хосолмол аргатай ажилладаг. Тэдний жишээнээс харахад малыг дулаан хашаа хороонд байлгахад эцэж турах нь бага өвлийг өнтэй  давахын учир тэнд байдаг гэдэг юм билээ.

Яагаад энэ арга ажиллагааг манайд хэрэглэж чадахгүй байгаа юм бэ гэвэл төр, засгийн бодлого нь нүдээ олдоггүй нь чөдөр болдог талтай.

Харин яг энэ цаг дор малчдадаа эрвийх дэрвийхээрээ тусалж  байна. Гамшиг болж байхад туслахаас ч яах вэ. Хүндрэлтэй байгаа аймаг сумдад 26.6 мянган тонн өвс, 10.5 мянган тонн тэжээлийг малчин өрхүүдэд хүргэлээ гэж байна лээ.

Үүний гадна Улсын Онцгой комиссын харьяа хандивын дансанд тэрбум гаруй төгрөг, 600 сая төгрөгийн эд материал цугларсан гэж байна. Олны дэм сайхан л даа. Харин тэр бүхэн зохих эзэндээ очоосой билээ гэж залбиръя. Элдэв тусламжийн хөрөнгө, санг замаас нь “хүртчихдэг” завшигчид зөндөө байдаг болохоор ийм хардлага төрдөг болчхож. 

Олон мянган тонн өвс, тэжээл хөдөөд хүргэлээ л гэж мэдээлээд байна. Харин нидэр дээрээ нэг малчин өрхөд тав их гэвэл арван боодол өвс, хоёр шуудай тэжээл л очиж байгаа байх. Хотондоо мянгаад малтай малчин түүгээр нь малаа хэдэн өдөр тэжээх вэ гэвэл өлдсөн өлссөн мал хоногтоо л идчихнэ. Энэ тухай үнэнийг малчид л хэлж байх юм билээ.

Зохиолч Ц.Доржготов сая нэг сонинд өгсөн ярилцлагадаа:

-Би 40-өөд жилийн өмнө Архангайн Хашаат нутагтаа мал маллаж үзлээ. Зудтай ч үзэлцэж явлаа.

Зуд болдог мөчлөгүүд ч бий. Хэдэн жил болж байгаад хэдэн малыг маань хамдаг. Нөгөө бэлчээрийн даацад тааруулж байгаа нь тэр байх. Малын тоо толгойг цөөрүүлье, чанарыг сайжруулъя гэдэг зөв л дөө.

Бэлчээрийн мал аж ахуй эрхлэхэд орчин үелэг шийдэл хэрэгтэй юм болов уу гэсэн байна лээ.

Мал аж ахуйдаа  өрөөсгөлдүү хандаж байна. Тусламж ийм тийм гээд ярихаар битгий улстөржүүл гэх аяс мэдрэгддэг. Яг үнэнийг хэлэхэд удахгүй УИХ-ын ээлжит сонгууль болно. Бүр хаяанд ирчихлээ.

Улстөрчид, нэр дэвшихийг санаархагчид сонгогчидтойгоо уулзах завшааныг энэ зуд л олгочих шиг боллоо.

Нэг сэтгүүлч жаахан егөөдөж бичсэн байсан. ЖДҮ, банк тоносон, нүүрсний хулгайн гайд хавьталтай зарим нөхөд сонгогчидтойгоо уулзах нүүргүй л болоод байсан бол тэдэнд аз нь гийж зуд болоод боодол өвс, шуудай тэжээл тэврээд хөдөө рүү гүйлдэж байна гэж. Аз гэх нь юу юм. Тийм тохиолдол бийг үгүйсгэх хүн ховор л болов уу.

Хэн нэгэн сонгогчдодоо  бэлэг сэлт өгч гар цайлгахыг сонгуулийн хуулиар хорьсон ч зуд далимдуулсан тусламжийн зүйлс хүнс хоол малчдад хүрэх үүд хаалга нээлттэй байна. Тэр хаалгыг зуд гэсэн халхавч хааж байгаа юм.

Бодитой бас нэг үнэнийг хэлбэл нэрэн дээрээ зуд эсэргүүцэж байна гэдэг ч цаад талдаа сайд дарга нар, УИХ-ын гишүүд лав сонгуулийн ажлаа амжуулаад байна гэж хэлж болно байх аа.

Мэдээж шүү дээ. Өвөл, хаврын хэцүү цагт өвс тэжээл, гурил будаа авчирч өгсөн нөхөр чинь энэ байна гээд сонгуулиар нэрийг маань дугуйлж таарна гэж бодогсод “зудад талархаж” явааг ч хэн үгүйсгэх юм.

Тэр далд санааг ил болгосон  нэг жишээ өвс тэжээл ачсан машинууддаа Ардчилсан намын туг хийсгэсэн зураг сошиалд харагдаад авна лээ.

Харин цаашид хорогдлыг бууруулахын тулд малаа чанаржуулах, малчин өрхийнхөө ахуй, тохижилтыг илүүтэй анхаарах ёстой болж гэдгийг энэ жилийн зуд тод харууллаа.

Зудын давтамж хэзээ ч магадгүй дахин тохиолдоно.

Энэ жилийн хувьд яаж ч зангаа хувилгаж мэдэх хахир хавар дөнгөж эхлээд байна. Ирэх гурав, дөрөвдүгээр сард үе үе цастай шуургатай хүйтэвтэр байна гэсэн цаг агаарын мэдээтэй.

Зудын улмаас турж муудсан мал бүхэл бүтэн 60 хоногт тэснэ, тэнхэрнэ гэдэг хэцүү.

Мал зүйчид, зарим мэргэжилтнүүдийн үгээр бол энэ жилийн зуд хамгийн олон мал хорогдсон цаг хугацаа байж магадгүй гэсэн үг сэтгэл зурах шиг. Энэ бол муу ёрлосон үг биш хаврын бодит дүр зураг тийм л байна шүү дээ.

Байгаль цаг агаарыг хэн ч захирдаггүй ч гэлээ зуд байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл гэж бага ярих цаг хэзээ бол доо.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ ХОЁРДУГААР САРЫН 29. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 40 (7284)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Ядаж “…Хөх нүүрсийг чинь хар нүүрсээрээ бартердъя” гэх ухаан энэ төрийн түшээдээс гарахгүй юм
“...Ардчилал” хэмээн дуугарах АН-ын “зургаан заан”
Намын байранд дангаараа Засгийн газар байгуулахаар ярьж байсан ч УИХ-д Их эвслийн Засгийн газрыг танилцуулав
АН өөдтэйхэн “сөрвөл” хоёр ч сонгуулийн ялалт өмнө нь байна



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Зуд хэдий болтол давагдашгүй хүчин зүйл байх юм бэ

Д.ЦЭРЭННАДМИД

 

Монголчууд бид билгэ дэмбэрлээ эрхэмлэж ирсэн ард түмэн. Хэдхэн хоногийн өмнө дөө. Сар шинээ тэмдэглэж

-Хаврын сар гарч нэгэн сайхан жил морилон ирлээ. Ирж байгаа модон луу жилдээ бүгдээрээ буян хишиг нь дэлгэрч, энх амгалан жаргахын ерөөл өргөе гэж хэлэлцэн  хөөрөг зөрүүлэн цагаалцгааж байв даа. Намрын чуулганаа яаран байж хаасан УИХ-ын гишүүд, сайд нар мал өсөөд байгаа нь төр засаг болоод бидний сайн ажиллаж байгаагийн илрэл хэмээн түмэндээ ойлгуулахыг хичээн улс, аймгийн аварга малчин, тариаланчдын цол шагналыг гардуулаад ууц таллаж баярын ширээний голд заларч харагдсан л даа.

Энэ нь малчдыг малаа өсгөөд л бай гэсэн сануулга мэт байв. Гэтэл түүний маргаашаас нь тэрхүү найр цэнгэлийг огт мартуулсан зуд улс орон даяар нүүрлэчихлээ шүү дээ.

Улсын онцгой комиссын эхний мэдээгээр 21 аймгийн 190 суманд байдал хүнд. Энэ жил 1970-аад оны үеэс хойш хамгийн цасархуу хавар болж зам даваа хаагдаж олон газарт мал бэлчээрлэх ямар ч боломжгүй боллоо гэв.

Иймээс Засгийн газраас улс орон даяар өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжүүлж сайд нараараа ахлуулсан шуурхай ажлын долоон хэсэг болон өвс тэжээл ачсан тусламжийн цуваа хөдөөг зорьсон.

Зарим байгууллага, нутгийн зөвлөлүүд хандивын данс нээж малчдадаа туслах хөдөлгөөн төв, хөдөөгүй өрнөж байна. Энэ бүхэн зудыг ялан дийлж чадахгүй ч нэгэнт нүүрлэсэн бэрхшээлийг хохирол багатай даван туулах зорилго агуулсан сайн үйлс юм л даа.

Засгийн газраас хаваржилт хүндэрсэнтэй холбоотойгоор үе шаттай олон ажил, төлөвлөж улсын нөөцөд байгаа 6000 орчим, орон нутгийн нөөцийн 20 мянган тонн өвс, тэжээлийг хүнд нөхцөлтэй байгаа аймаг сумдад аваачиж өгөх цаашлаад дараагийн шатны арга хэмжээг гурав, дөрөвдүгээр сард хэрэгжүүлж малчдад зөвхөн өвс,  тэжээл төдий биш гурил,  будаа хүнсний зүйл хүргэхээр болж байна.

Үүний зэрэгцээ гурил, тэжээл зэрэг импортын зарим барааны хил гаалийн татварыг хөнгөлөх тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барих зэрэг ажлыг хийх гэж байгаа юм билээ.

Гэвч өдий төдий мөнгө хөрөнгө зарж, хүч хөдөлмөр гаргалаа ч байгалийн аюултай үзэгдэл зудын өмнө сөхөрсөн хэвээр л байна.

Энэ нь урьд өмнөх жилүүдэд болж байсан зудаас төдийлөн сургамж аваагүйн гай их байна гэсэн үг юм.              

2003 оны зуднаар 12.5 сая малаа алдсан бол 2009-2010 онд болсон зудад 9.7 сая малаа хорогдуулж 527 тэрбум төгрөгийн хохирол амссан гашуун түүх бий.

Тэр үеүдэд мөн л энэ жилийнх шиг хүн хүч машин техник дутмаг, малчин өрхийн хувьд бэлтгэл тааруу тухай асуудал яригдаж байсан.

Тэгвэл өнөө жил мөн л тэдгээр асуудал олон талтайгаар хөндөгдөж байх юм.

Цаашид малын тоо толгой, чанарт малчид ч төр, засаг ч жилээс жилд илүүтэй анхаарах ёстой болжээ гэдгийг энэ удаагийн зуд дахин сануулж байх шиг.

Хамгийн чухал нь ХАА-н салбарт бүхэлд нь бодлогын том өөрчлөлт хийх, хөгжлийн суурь асуудлыг зөвөөр шийдэх шаардлагатайг харуулж байна.

Улсын Их Хурал, Засгийн газрын хэмжээнд мал аж ахуй, малчидтай холбогдсон зарим асуудал яригдах үед даангүй УИХ-ын гишүүд сумдад соёлын төв барих, сургууль цэцэрлэгийн байрын дээвэр шинэчлэхийг тэргүүн зэрэгт тавьж зүтгэдэг. Тэр нь ч биеллээ олдог тал бий.

Энэ нь зуд боллоо гэхэд бараг хамаагүйд тооцогдох жишээний ажил юм. Нэг үнэн бол өнөөгийн улстөрчид аман дээрээ мал аж ахуй Монголын эдийн засгийн гол бүтэц, мал бол үндсэн хуулиар хамгаалагдсан улсын өмч гэж ярих хэр нь  шийдвэр гаргах болохоор өөр нүүр гаргадаг шүү дээ.

Тиймээс төр, засгаас гаргаж байгаа бодлого, дэвшүүлсэн зорилт дан дэд бүтэц, нийгмийн талын хөрөнгө оруулалтыг голчилсон хүнд тухайлбал, малчдад чиглэсэн тал нь ядуухан байдаг. Монгол Улс сүүлийн 10 жилд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын нэг хувьд хүрэхтэй үгүйтэй мөнгийг ХАА-н салбарт оруулсан судалгаа бий.

Тэгэхлээр чухам юу хэлэх гээд байгаа юм бэ? гэвэл монголчуудын амьжиргааны гол эх үүсвэр мал аж ахуйг хөгжүүлэх тэгснээр байгалийн элдэв шалгуурт уналгүй байж чадах түвшинд хүргэх чадамжтай хөрөнгө оруулалт, анхаарал хэрэгтэй байна гэж.

УИХ-д малчдад хандсан асуудал ороод ирэхээр мал нь тэдний хувийн өмч шүү дээ.

Тиймээс малчдыг давраасан бодлого байж таарахгүй гээд няцаадаг. Баримт хэлье. Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр “Уур амьсгалын өөрчлөлтөд зохицсон мал аж ахуй” гэсэн төслийг ХААХҮЯ-наас УИХ-д оруулж ирэхэд энэ төсөл чинь ердөө л 1400 малчин өрхөд хашаа барьж өгөх гэж байгаа юм байна гэсээр унагаасан байдаг юм.

Гэтэл зуд болохоор л байгалийн бэрхшээлийн давагдашгүй хүчин зүйл мал аж ахуйд учирлаа гэж тайлбарладаг нь хэвээр байна. Өчигдрийн байна уу мэдээгээр яг тэр буруудлыг оньсолсон юм шиг 1400 малчин өрхөд малын хорогдол их байна гэж байна лээ.

Уг нь дээрх төслийг дэмжээд тэр 1400 өрх айлд боломжийн хашаа хороо бариад өгчихсөн бол ахархан хугацаанд олон малаа тавиад туучихгүй л байсан болов уу.

Улсын онцгой комиссын сүүлийн мэдээгээр гурван сая шахам мал хорогдлоо гэж байна. Малын хорогдол хоногоос хоногт өсөж байна.

Сүхбаатар, Дорноговь, Архангай, Булган аймагт малын хорогдол их байна гэнэ. Дундговь аймагт гэхэд сүүлийн найман хоногт хорогдсон малын тоо гурав дахин өсчихжээ. 

Өвс тэжээлээр дутаж, тамир тэнхээ нь доройтсон мал ирэх гурав, дөрөвдүгээр сард ч хорогдол нь зогсохгүй. Яагаад гэхээр цас ханзарч ногоо цухуйх үед ядарсан мал үхдэг шүү дээ.

Бас нэгийг хэлэхэд олигтой хашаа хороогүй ялангуяа говийн малчид цас шуурганд уруудсан малынхаа хойноос яваад өөрсдөө эрсдэлд ордог  гашуун үнэн бий.

Хөдөө аж ахуйн салбар 2023 оны байдлаар 8.9 хувийн уналттай гэж гарсан байна лээ.

Тэгвэл энэ онд яах бол гэдгийг төсөөлөхөд энэ зуд зурхнаас шалтгаалж түүнээс ч илүү уналт бий болох болгоомжлол байна.

Болгоомжлол ч гэж дээ. Уналт зайлшгүй юм. Мал хэдэн саяараа зудад нэрвэгдлээ гэе. Тэр дотроос ямаа эрс цөөрнө. Энэ нь малчдын нэг гол орлого ноолуур үгүй болно гэсэн үг. Мал олон зуугаараа хээл хаяж байна гэх нь улсын хэмжээнд олон сая төл авах зорилго биелэхгүйд хүрнэ. Энэ мэт олон уршиг бий. Тэнгэр хангай аашаа өөрчлөөд удаж дэлхийгээр нэг горыг нь амсаж байгаа.

Түүний нэг нь энэ жилийн зуд. Энд бас нэг асуудлыг тодотгоход эрчимжсэн мал аж ахуй гээд ярихаар дулаан байранд байнгын тэжээгдэж байх малын тухай төсөөлдөг. Энэ бол туйлшрал юм л даа. Тэгвэл өвөлд нь сайн хашаа хороондоо тэжээгдэж байх ч бусад улиралд нь бэлчээртээ гэсэн хосолмол арга  манайд зохицно гэж зарим эрдэмтэд, мэргэжилтнүүд хэлдэг. Үүнийг л дэмжих ёстой болов уу.

Гэтэл манайхан нөгөө л нэмэх, хасах руугаа хэлбийсэн туйлшралдаа автаж нүүдэлчин уламжлалаа хадгалж байгаа нь энэ гээд мал аж ахуйгаа хэтэрхий зөнд нь орхиж байгаа юм.

Урьд хөрш Өвөрмонголын малчид яг тийм хагас эрчимжсэн хосолмол аргатай ажилладаг. Тэдний жишээнээс харахад малыг дулаан хашаа хороонд байлгахад эцэж турах нь бага өвлийг өнтэй  давахын учир тэнд байдаг гэдэг юм билээ.

Яагаад энэ арга ажиллагааг манайд хэрэглэж чадахгүй байгаа юм бэ гэвэл төр, засгийн бодлого нь нүдээ олдоггүй нь чөдөр болдог талтай.

Харин яг энэ цаг дор малчдадаа эрвийх дэрвийхээрээ тусалж  байна. Гамшиг болж байхад туслахаас ч яах вэ. Хүндрэлтэй байгаа аймаг сумдад 26.6 мянган тонн өвс, 10.5 мянган тонн тэжээлийг малчин өрхүүдэд хүргэлээ гэж байна лээ.

Үүний гадна Улсын Онцгой комиссын харьяа хандивын дансанд тэрбум гаруй төгрөг, 600 сая төгрөгийн эд материал цугларсан гэж байна. Олны дэм сайхан л даа. Харин тэр бүхэн зохих эзэндээ очоосой билээ гэж залбиръя. Элдэв тусламжийн хөрөнгө, санг замаас нь “хүртчихдэг” завшигчид зөндөө байдаг болохоор ийм хардлага төрдөг болчхож. 

Олон мянган тонн өвс, тэжээл хөдөөд хүргэлээ л гэж мэдээлээд байна. Харин нидэр дээрээ нэг малчин өрхөд тав их гэвэл арван боодол өвс, хоёр шуудай тэжээл л очиж байгаа байх. Хотондоо мянгаад малтай малчин түүгээр нь малаа хэдэн өдөр тэжээх вэ гэвэл өлдсөн өлссөн мал хоногтоо л идчихнэ. Энэ тухай үнэнийг малчид л хэлж байх юм билээ.

Зохиолч Ц.Доржготов сая нэг сонинд өгсөн ярилцлагадаа:

-Би 40-өөд жилийн өмнө Архангайн Хашаат нутагтаа мал маллаж үзлээ. Зудтай ч үзэлцэж явлаа.

Зуд болдог мөчлөгүүд ч бий. Хэдэн жил болж байгаад хэдэн малыг маань хамдаг. Нөгөө бэлчээрийн даацад тааруулж байгаа нь тэр байх. Малын тоо толгойг цөөрүүлье, чанарыг сайжруулъя гэдэг зөв л дөө.

Бэлчээрийн мал аж ахуй эрхлэхэд орчин үелэг шийдэл хэрэгтэй юм болов уу гэсэн байна лээ.

Мал аж ахуйдаа  өрөөсгөлдүү хандаж байна. Тусламж ийм тийм гээд ярихаар битгий улстөржүүл гэх аяс мэдрэгддэг. Яг үнэнийг хэлэхэд удахгүй УИХ-ын ээлжит сонгууль болно. Бүр хаяанд ирчихлээ.

Улстөрчид, нэр дэвшихийг санаархагчид сонгогчидтойгоо уулзах завшааныг энэ зуд л олгочих шиг боллоо.

Нэг сэтгүүлч жаахан егөөдөж бичсэн байсан. ЖДҮ, банк тоносон, нүүрсний хулгайн гайд хавьталтай зарим нөхөд сонгогчидтойгоо уулзах нүүргүй л болоод байсан бол тэдэнд аз нь гийж зуд болоод боодол өвс, шуудай тэжээл тэврээд хөдөө рүү гүйлдэж байна гэж. Аз гэх нь юу юм. Тийм тохиолдол бийг үгүйсгэх хүн ховор л болов уу.

Хэн нэгэн сонгогчдодоо  бэлэг сэлт өгч гар цайлгахыг сонгуулийн хуулиар хорьсон ч зуд далимдуулсан тусламжийн зүйлс хүнс хоол малчдад хүрэх үүд хаалга нээлттэй байна. Тэр хаалгыг зуд гэсэн халхавч хааж байгаа юм.

Бодитой бас нэг үнэнийг хэлбэл нэрэн дээрээ зуд эсэргүүцэж байна гэдэг ч цаад талдаа сайд дарга нар, УИХ-ын гишүүд лав сонгуулийн ажлаа амжуулаад байна гэж хэлж болно байх аа.

Мэдээж шүү дээ. Өвөл, хаврын хэцүү цагт өвс тэжээл, гурил будаа авчирч өгсөн нөхөр чинь энэ байна гээд сонгуулиар нэрийг маань дугуйлж таарна гэж бодогсод “зудад талархаж” явааг ч хэн үгүйсгэх юм.

Тэр далд санааг ил болгосон  нэг жишээ өвс тэжээл ачсан машинууддаа Ардчилсан намын туг хийсгэсэн зураг сошиалд харагдаад авна лээ.

Харин цаашид хорогдлыг бууруулахын тулд малаа чанаржуулах, малчин өрхийнхөө ахуй, тохижилтыг илүүтэй анхаарах ёстой болж гэдгийг энэ жилийн зуд тод харууллаа.

Зудын давтамж хэзээ ч магадгүй дахин тохиолдоно.

Энэ жилийн хувьд яаж ч зангаа хувилгаж мэдэх хахир хавар дөнгөж эхлээд байна. Ирэх гурав, дөрөвдүгээр сард үе үе цастай шуургатай хүйтэвтэр байна гэсэн цаг агаарын мэдээтэй.

Зудын улмаас турж муудсан мал бүхэл бүтэн 60 хоногт тэснэ, тэнхэрнэ гэдэг хэцүү.

Мал зүйчид, зарим мэргэжилтнүүдийн үгээр бол энэ жилийн зуд хамгийн олон мал хорогдсон цаг хугацаа байж магадгүй гэсэн үг сэтгэл зурах шиг. Энэ бол муу ёрлосон үг биш хаврын бодит дүр зураг тийм л байна шүү дээ.

Байгаль цаг агаарыг хэн ч захирдаггүй ч гэлээ зуд байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл гэж бага ярих цаг хэзээ бол доо.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ ХОЁРДУГААР САРЫН 29. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 40 (7284)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Нийслэл
  • •Засгийн газар
  • •Нийтлэл
  • •Чуулган
  • •E-Sport
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Бөхийн төрлүүд
  • •Намууд
  • •Яам, Агентлаг
  • •Ерөнхийлөгч
  • •Эрүүл мэнд
  • •Ипотекийн зээл
  • •Уул уурхай
  • •Ярилцлага
  • •Азийн АШТ
ХУРААХ
УИХ-ын 2024 оны сонгуулиар улс...
Үндэсний алтан цомын төлөөх...

Зуд хэдий болтол давагдашгүй хүчин зүйл байх юм бэ

Kuzmo 2024-02-29
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
Зуд хэдий болтол давагдашгүй хүчин зүйл байх юм бэ

Д.ЦЭРЭННАДМИД

 

Монголчууд бид билгэ дэмбэрлээ эрхэмлэж ирсэн ард түмэн. Хэдхэн хоногийн өмнө дөө. Сар шинээ тэмдэглэж

-Хаврын сар гарч нэгэн сайхан жил морилон ирлээ. Ирж байгаа модон луу жилдээ бүгдээрээ буян хишиг нь дэлгэрч, энх амгалан жаргахын ерөөл өргөе гэж хэлэлцэн  хөөрөг зөрүүлэн цагаалцгааж байв даа. Намрын чуулганаа яаран байж хаасан УИХ-ын гишүүд, сайд нар мал өсөөд байгаа нь төр засаг болоод бидний сайн ажиллаж байгаагийн илрэл хэмээн түмэндээ ойлгуулахыг хичээн улс, аймгийн аварга малчин, тариаланчдын цол шагналыг гардуулаад ууц таллаж баярын ширээний голд заларч харагдсан л даа.

Энэ нь малчдыг малаа өсгөөд л бай гэсэн сануулга мэт байв. Гэтэл түүний маргаашаас нь тэрхүү найр цэнгэлийг огт мартуулсан зуд улс орон даяар нүүрлэчихлээ шүү дээ.

Улсын онцгой комиссын эхний мэдээгээр 21 аймгийн 190 суманд байдал хүнд. Энэ жил 1970-аад оны үеэс хойш хамгийн цасархуу хавар болж зам даваа хаагдаж олон газарт мал бэлчээрлэх ямар ч боломжгүй боллоо гэв.

Иймээс Засгийн газраас улс орон даяар өндөржүүлсэн бэлэн байдалд шилжүүлж сайд нараараа ахлуулсан шуурхай ажлын долоон хэсэг болон өвс тэжээл ачсан тусламжийн цуваа хөдөөг зорьсон.

Зарим байгууллага, нутгийн зөвлөлүүд хандивын данс нээж малчдадаа туслах хөдөлгөөн төв, хөдөөгүй өрнөж байна. Энэ бүхэн зудыг ялан дийлж чадахгүй ч нэгэнт нүүрлэсэн бэрхшээлийг хохирол багатай даван туулах зорилго агуулсан сайн үйлс юм л даа.

Засгийн газраас хаваржилт хүндэрсэнтэй холбоотойгоор үе шаттай олон ажил, төлөвлөж улсын нөөцөд байгаа 6000 орчим, орон нутгийн нөөцийн 20 мянган тонн өвс, тэжээлийг хүнд нөхцөлтэй байгаа аймаг сумдад аваачиж өгөх цаашлаад дараагийн шатны арга хэмжээг гурав, дөрөвдүгээр сард хэрэгжүүлж малчдад зөвхөн өвс,  тэжээл төдий биш гурил,  будаа хүнсний зүйл хүргэхээр болж байна.

Үүний зэрэгцээ гурил, тэжээл зэрэг импортын зарим барааны хил гаалийн татварыг хөнгөлөх тухай хуулийн төслийг УИХ-д өргөн барих зэрэг ажлыг хийх гэж байгаа юм билээ.

Гэвч өдий төдий мөнгө хөрөнгө зарж, хүч хөдөлмөр гаргалаа ч байгалийн аюултай үзэгдэл зудын өмнө сөхөрсөн хэвээр л байна.

Энэ нь урьд өмнөх жилүүдэд болж байсан зудаас төдийлөн сургамж аваагүйн гай их байна гэсэн үг юм.              

2003 оны зуднаар 12.5 сая малаа алдсан бол 2009-2010 онд болсон зудад 9.7 сая малаа хорогдуулж 527 тэрбум төгрөгийн хохирол амссан гашуун түүх бий.

Тэр үеүдэд мөн л энэ жилийнх шиг хүн хүч машин техник дутмаг, малчин өрхийн хувьд бэлтгэл тааруу тухай асуудал яригдаж байсан.

Тэгвэл өнөө жил мөн л тэдгээр асуудал олон талтайгаар хөндөгдөж байх юм.

Цаашид малын тоо толгой, чанарт малчид ч төр, засаг ч жилээс жилд илүүтэй анхаарах ёстой болжээ гэдгийг энэ удаагийн зуд дахин сануулж байх шиг.

Хамгийн чухал нь ХАА-н салбарт бүхэлд нь бодлогын том өөрчлөлт хийх, хөгжлийн суурь асуудлыг зөвөөр шийдэх шаардлагатайг харуулж байна.

Улсын Их Хурал, Засгийн газрын хэмжээнд мал аж ахуй, малчидтай холбогдсон зарим асуудал яригдах үед даангүй УИХ-ын гишүүд сумдад соёлын төв барих, сургууль цэцэрлэгийн байрын дээвэр шинэчлэхийг тэргүүн зэрэгт тавьж зүтгэдэг. Тэр нь ч биеллээ олдог тал бий.

Энэ нь зуд боллоо гэхэд бараг хамаагүйд тооцогдох жишээний ажил юм. Нэг үнэн бол өнөөгийн улстөрчид аман дээрээ мал аж ахуй Монголын эдийн засгийн гол бүтэц, мал бол үндсэн хуулиар хамгаалагдсан улсын өмч гэж ярих хэр нь  шийдвэр гаргах болохоор өөр нүүр гаргадаг шүү дээ.

Тиймээс төр, засгаас гаргаж байгаа бодлого, дэвшүүлсэн зорилт дан дэд бүтэц, нийгмийн талын хөрөнгө оруулалтыг голчилсон хүнд тухайлбал, малчдад чиглэсэн тал нь ядуухан байдаг. Монгол Улс сүүлийн 10 жилд улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтын нэг хувьд хүрэхтэй үгүйтэй мөнгийг ХАА-н салбарт оруулсан судалгаа бий.

Тэгэхлээр чухам юу хэлэх гээд байгаа юм бэ? гэвэл монголчуудын амьжиргааны гол эх үүсвэр мал аж ахуйг хөгжүүлэх тэгснээр байгалийн элдэв шалгуурт уналгүй байж чадах түвшинд хүргэх чадамжтай хөрөнгө оруулалт, анхаарал хэрэгтэй байна гэж.

УИХ-д малчдад хандсан асуудал ороод ирэхээр мал нь тэдний хувийн өмч шүү дээ.

Тиймээс малчдыг давраасан бодлого байж таарахгүй гээд няцаадаг. Баримт хэлье. Азийн хөгжлийн банкны санхүүжилтээр “Уур амьсгалын өөрчлөлтөд зохицсон мал аж ахуй” гэсэн төслийг ХААХҮЯ-наас УИХ-д оруулж ирэхэд энэ төсөл чинь ердөө л 1400 малчин өрхөд хашаа барьж өгөх гэж байгаа юм байна гэсээр унагаасан байдаг юм.

Гэтэл зуд болохоор л байгалийн бэрхшээлийн давагдашгүй хүчин зүйл мал аж ахуйд учирлаа гэж тайлбарладаг нь хэвээр байна. Өчигдрийн байна уу мэдээгээр яг тэр буруудлыг оньсолсон юм шиг 1400 малчин өрхөд малын хорогдол их байна гэж байна лээ.

Уг нь дээрх төслийг дэмжээд тэр 1400 өрх айлд боломжийн хашаа хороо бариад өгчихсөн бол ахархан хугацаанд олон малаа тавиад туучихгүй л байсан болов уу.

Улсын онцгой комиссын сүүлийн мэдээгээр гурван сая шахам мал хорогдлоо гэж байна. Малын хорогдол хоногоос хоногт өсөж байна.

Сүхбаатар, Дорноговь, Архангай, Булган аймагт малын хорогдол их байна гэнэ. Дундговь аймагт гэхэд сүүлийн найман хоногт хорогдсон малын тоо гурав дахин өсчихжээ. 

Өвс тэжээлээр дутаж, тамир тэнхээ нь доройтсон мал ирэх гурав, дөрөвдүгээр сард ч хорогдол нь зогсохгүй. Яагаад гэхээр цас ханзарч ногоо цухуйх үед ядарсан мал үхдэг шүү дээ.

Бас нэгийг хэлэхэд олигтой хашаа хороогүй ялангуяа говийн малчид цас шуурганд уруудсан малынхаа хойноос яваад өөрсдөө эрсдэлд ордог  гашуун үнэн бий.

Хөдөө аж ахуйн салбар 2023 оны байдлаар 8.9 хувийн уналттай гэж гарсан байна лээ.

Тэгвэл энэ онд яах бол гэдгийг төсөөлөхөд энэ зуд зурхнаас шалтгаалж түүнээс ч илүү уналт бий болох болгоомжлол байна.

Болгоомжлол ч гэж дээ. Уналт зайлшгүй юм. Мал хэдэн саяараа зудад нэрвэгдлээ гэе. Тэр дотроос ямаа эрс цөөрнө. Энэ нь малчдын нэг гол орлого ноолуур үгүй болно гэсэн үг. Мал олон зуугаараа хээл хаяж байна гэх нь улсын хэмжээнд олон сая төл авах зорилго биелэхгүйд хүрнэ. Энэ мэт олон уршиг бий. Тэнгэр хангай аашаа өөрчлөөд удаж дэлхийгээр нэг горыг нь амсаж байгаа.

Түүний нэг нь энэ жилийн зуд. Энд бас нэг асуудлыг тодотгоход эрчимжсэн мал аж ахуй гээд ярихаар дулаан байранд байнгын тэжээгдэж байх малын тухай төсөөлдөг. Энэ бол туйлшрал юм л даа. Тэгвэл өвөлд нь сайн хашаа хороондоо тэжээгдэж байх ч бусад улиралд нь бэлчээртээ гэсэн хосолмол арга  манайд зохицно гэж зарим эрдэмтэд, мэргэжилтнүүд хэлдэг. Үүнийг л дэмжих ёстой болов уу.

Гэтэл манайхан нөгөө л нэмэх, хасах руугаа хэлбийсэн туйлшралдаа автаж нүүдэлчин уламжлалаа хадгалж байгаа нь энэ гээд мал аж ахуйгаа хэтэрхий зөнд нь орхиж байгаа юм.

Урьд хөрш Өвөрмонголын малчид яг тийм хагас эрчимжсэн хосолмол аргатай ажилладаг. Тэдний жишээнээс харахад малыг дулаан хашаа хороонд байлгахад эцэж турах нь бага өвлийг өнтэй  давахын учир тэнд байдаг гэдэг юм билээ.

Яагаад энэ арга ажиллагааг манайд хэрэглэж чадахгүй байгаа юм бэ гэвэл төр, засгийн бодлого нь нүдээ олдоггүй нь чөдөр болдог талтай.

Харин яг энэ цаг дор малчдадаа эрвийх дэрвийхээрээ тусалж  байна. Гамшиг болж байхад туслахаас ч яах вэ. Хүндрэлтэй байгаа аймаг сумдад 26.6 мянган тонн өвс, 10.5 мянган тонн тэжээлийг малчин өрхүүдэд хүргэлээ гэж байна лээ.

Үүний гадна Улсын Онцгой комиссын харьяа хандивын дансанд тэрбум гаруй төгрөг, 600 сая төгрөгийн эд материал цугларсан гэж байна. Олны дэм сайхан л даа. Харин тэр бүхэн зохих эзэндээ очоосой билээ гэж залбиръя. Элдэв тусламжийн хөрөнгө, санг замаас нь “хүртчихдэг” завшигчид зөндөө байдаг болохоор ийм хардлага төрдөг болчхож. 

Олон мянган тонн өвс, тэжээл хөдөөд хүргэлээ л гэж мэдээлээд байна. Харин нидэр дээрээ нэг малчин өрхөд тав их гэвэл арван боодол өвс, хоёр шуудай тэжээл л очиж байгаа байх. Хотондоо мянгаад малтай малчин түүгээр нь малаа хэдэн өдөр тэжээх вэ гэвэл өлдсөн өлссөн мал хоногтоо л идчихнэ. Энэ тухай үнэнийг малчид л хэлж байх юм билээ.

Зохиолч Ц.Доржготов сая нэг сонинд өгсөн ярилцлагадаа:

-Би 40-өөд жилийн өмнө Архангайн Хашаат нутагтаа мал маллаж үзлээ. Зудтай ч үзэлцэж явлаа.

Зуд болдог мөчлөгүүд ч бий. Хэдэн жил болж байгаад хэдэн малыг маань хамдаг. Нөгөө бэлчээрийн даацад тааруулж байгаа нь тэр байх. Малын тоо толгойг цөөрүүлье, чанарыг сайжруулъя гэдэг зөв л дөө.

Бэлчээрийн мал аж ахуй эрхлэхэд орчин үелэг шийдэл хэрэгтэй юм болов уу гэсэн байна лээ.

Мал аж ахуйдаа  өрөөсгөлдүү хандаж байна. Тусламж ийм тийм гээд ярихаар битгий улстөржүүл гэх аяс мэдрэгддэг. Яг үнэнийг хэлэхэд удахгүй УИХ-ын ээлжит сонгууль болно. Бүр хаяанд ирчихлээ.

Улстөрчид, нэр дэвшихийг санаархагчид сонгогчидтойгоо уулзах завшааныг энэ зуд л олгочих шиг боллоо.

Нэг сэтгүүлч жаахан егөөдөж бичсэн байсан. ЖДҮ, банк тоносон, нүүрсний хулгайн гайд хавьталтай зарим нөхөд сонгогчидтойгоо уулзах нүүргүй л болоод байсан бол тэдэнд аз нь гийж зуд болоод боодол өвс, шуудай тэжээл тэврээд хөдөө рүү гүйлдэж байна гэж. Аз гэх нь юу юм. Тийм тохиолдол бийг үгүйсгэх хүн ховор л болов уу.

Хэн нэгэн сонгогчдодоо  бэлэг сэлт өгч гар цайлгахыг сонгуулийн хуулиар хорьсон ч зуд далимдуулсан тусламжийн зүйлс хүнс хоол малчдад хүрэх үүд хаалга нээлттэй байна. Тэр хаалгыг зуд гэсэн халхавч хааж байгаа юм.

Бодитой бас нэг үнэнийг хэлбэл нэрэн дээрээ зуд эсэргүүцэж байна гэдэг ч цаад талдаа сайд дарга нар, УИХ-ын гишүүд лав сонгуулийн ажлаа амжуулаад байна гэж хэлж болно байх аа.

Мэдээж шүү дээ. Өвөл, хаврын хэцүү цагт өвс тэжээл, гурил будаа авчирч өгсөн нөхөр чинь энэ байна гээд сонгуулиар нэрийг маань дугуйлж таарна гэж бодогсод “зудад талархаж” явааг ч хэн үгүйсгэх юм.

Тэр далд санааг ил болгосон  нэг жишээ өвс тэжээл ачсан машинууддаа Ардчилсан намын туг хийсгэсэн зураг сошиалд харагдаад авна лээ.

Харин цаашид хорогдлыг бууруулахын тулд малаа чанаржуулах, малчин өрхийнхөө ахуй, тохижилтыг илүүтэй анхаарах ёстой болж гэдгийг энэ жилийн зуд тод харууллаа.

Зудын давтамж хэзээ ч магадгүй дахин тохиолдоно.

Энэ жилийн хувьд яаж ч зангаа хувилгаж мэдэх хахир хавар дөнгөж эхлээд байна. Ирэх гурав, дөрөвдүгээр сард үе үе цастай шуургатай хүйтэвтэр байна гэсэн цаг агаарын мэдээтэй.

Зудын улмаас турж муудсан мал бүхэл бүтэн 60 хоногт тэснэ, тэнхэрнэ гэдэг хэцүү.

Мал зүйчид, зарим мэргэжилтнүүдийн үгээр бол энэ жилийн зуд хамгийн олон мал хорогдсон цаг хугацаа байж магадгүй гэсэн үг сэтгэл зурах шиг. Энэ бол муу ёрлосон үг биш хаврын бодит дүр зураг тийм л байна шүү дээ.

Байгаль цаг агаарыг хэн ч захирдаггүй ч гэлээ зуд байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл гэж бага ярих цаг хэзээ бол доо.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ ХОЁРДУГААР САРЫН 29. ПҮРЭВ ГАРАГ. № 40 (7284)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Ядаж “…Хөх нүүрсийг чинь хар нүүрсээрээ бартердъя” гэх ухаан энэ төрийн түшээдээс гарахгүй юм
“...Ардчилал” хэмээн дуугарах АН-ын “зургаан заан”
Намын байранд дангаараа Засгийн газар байгуулахаар ярьж байсан ч УИХ-д Их эвслийн Засгийн газрыг танилцуулав
АН өөдтэйхэн “сөрвөл” хоёр ч сонгуулийн ялалт өмнө нь байна
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
5 цагийн өмнө өмнө

Өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт ажиллаж, урьдчилан сэргийлэх хариу арга хэмжээ авахыг Ерөнхий сайд анхаарууллаа

5 цагийн өмнө өмнө

Гадаад харилцааны яамны уулзвараас Багшийн дээдийн уулзвар хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

5 цагийн өмнө өмнө

Улаанбаатар ММС Энержи баг Улаанбаатарт болсон тоглолтод шилдэг дөрөвт үлдлээ

5 цагийн өмнө өмнө

Үндэсний батлан хамгаалахын их сургууль, Дотоод хэргийн их сургуулийн төгсөгчид цэргийн цолоо гардаж авлаа

5 цагийн өмнө өмнө

10-р хорооллын уулзвараас 25-р эмийн сангийн уулзвар хүртэлх замыг өнөөдөр шөнө хаана

5 цагийн өмнө өмнө

"Хүрээ цам-Даншиг наадам 2025”-ын үеэр хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний 120 цэг ажиллана

6 цагийн өмнө өмнө

The MongolZ Ази багуудаас анх удаа Мажорын аваргын төлөө шалгарч үлдлээ

6 цагийн өмнө өмнө

Ховд-Улаангом чиглэлийн авто замын бүтээн байгуулалт эхэллээ

6 цагийн өмнө өмнө

Зуны туйл, халуун ес эхлэх улирал эхэлнэ

6 цагийн өмнө өмнө

Багавтар үүлтэй, өдөртөө 33-35 хэм дулаан байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Х.Нямбаатар: Хороо, дүүргүүд нийтийн эзэмшлийн зам талбайг чөлөөлөх, хогийн дундын цэгүүдийг бий болгоход ахицтай ажилласан байна

1 өдрийн өмнө өмнө

“Дулааны гуравдугаар цахилгаан станц”-д онцгой дэглэм тогтоож, Засгийн газрын Онцгой бүрэн эрхт төлөөлөгчөөр Н.Тавинбэхийг томиловй

1 өдрийн өмнө өмнө

Гэрээ байгуулагдаагүй төсвийн хөрөнгөөр санхүүжүүлэхээр батлагдсан төсөл, арга хэмжээний санхүүжилт 535.9 тэрбум төгрөгийг хэмнэлтэд тооцлоо

1 өдрийн өмнө өмнө

The MongolZ анх удаа Мажорын шилдэг дөрвөн багийн нэг боллоо

1 өдрийн өмнө өмнө

Г.Занданшатар: Дарга нарын тоог цөөлж, цомхон, чадвартай, үр ашигтай дарамт шахалтгүй хариуцлагатай төрийн бүтцийг бий болгоно

1 өдрийн өмнө өмнө

Үс засуулвал жаргал үргэлжид ирнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Их төлөв цэлмэг, өдөртөө 31-33 хэм дулаан байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн ХӨСҮТ-д ажиллаж, улаанбурхан өвчний нөхцөл байдалтай танилцлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Засгийн газрын бүрэлдэхүүний тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон дагалдах хууль тогтоомжийн төслийг өргөн барив

2 өдрийн өмнө өмнө

Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаан болж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчины улмаас долоон хүн энджээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Индиана Пэйсэрс талбайдаа ялалт байгуулж, NBA-ын цомын эзэд долоо дахь тоглолтоор шийдэгдэхээр боллоо

2 өдрийн өмнө өмнө

“Хүрээ цам-Даншиг наадам 2025" энэ сарын 28, 29-нд болно

2 өдрийн өмнө өмнө

Энэ сарын 23-29-ний өдрүүдэд 3х3 сагсан бөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн Улаанбаатар хотод болно

2 өдрийн өмнө өмнө

Ипотекийн зээлийн урьдчилгаа төлбөрт орон сууц барьцаалах боломжтой юу?

2 өдрийн өмнө өмнө

Жүдо бөхийн ДАШТ-ий холимог багийн барилдаан өнөөдөр болно

2 өдрийн өмнө өмнө

Ц.Одонтөгс: Барилгын компаниуд барилгаа барьсны дараа зөвшөөрлөө авчихна гэж асуудалд ханддаг

2 өдрийн өмнө өмнө

Т.Гантөгс: Гэр хорооллын хороодод авто зам, явган зам, инженерийн дэд бүтцийн асуудлыг шийдэж байж иргэдийн амьдрал сайжирна

2 өдрийн өмнө өмнө

О.Энхцэцэг: Тэрэлжийн бүс нутагт хогны асуудлыг нэн түрүүнд шийдэх хэрэгтэй байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Х.Нямбаатар: Хороо, дүүрэг, нийслэлийн ажлууд харилцан уялдаатай явж байж иргэд аль болох таатай орчинд амьдарна

САНАЛ БОЛГОХ
2025-06-16 өмнө

Сэлбэ голын үерийн хамгаалалтын далангийн ажил 90 хувьтай

2025-06-16 өмнө

Бөөрөлжүүтийн цахилгаан станцын II блокийг 12-р сард ашиглалтад оруулна

2025-06-19 өмнө

Б.Тамир: 40 минут хүлээсний эцэст хүйтэн хоол амтгүй салатаар ширээн дээр тавилаа

2025-06-16 өмнө

Өнөөдөр 22:00 цагаас 10-р хороолол-25-р эмийн сангийн уулзварыг хаана

2025-06-17 өмнө

Б.Батцэцэг Гадаад харилцааны сайдаар үлдэх “гавьяа”-гаа байгуулав уу?!

2025-06-16 өмнө

Ордны гурван давхрын АН-ын хоёр “гүйдэл”

2025-06-16 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.06.16/

2025-06-16 өмнө

Нийслэлийн иргэдийн баяр “Хүрээ цам-Даншиг наадам 2025" энэ сарын 28, 29-нд болно

2025-06-16 өмнө

Есөн улаан мэнгэтэй улаан луу өдөр

2025-06-17 өмнө

Толгойт-Ард Аюушийн авто замын хөдөлгөөнийг есдүгээр сард нээнэ

2025-06-17 өмнө

Улс төрийн тодорхойгүй байдал эдийн засгийг ч тодорхойгүй болгож байна!

2025-06-16 өмнө

Өдөртөө 27-29 хэм дулаан байна

2025-06-18 өмнө

Намын байранд дангаараа Засгийн газар байгуулахаар ярьж байсан ч УИХ-д Их эвслийн Засгийн газрыг танилцуулав

2025-06-15 өмнө

Явган хүний замыг шинэчлэхдээ суурийн үе, холбоос хэсгүүдийг чанаржуулахыг үүрэг болголоо

2025-06-18 өмнө

АН өөдтэйхэн “сөрвөл” хоёр ч сонгуулийн ялалт өмнө нь байна

2025-06-18 өмнө

МИК зээлийн эрсдэлийн иж бүрэн үнэлгээг хэрхэн хийх вэ

2025-06-17 өмнө

Ар гүнтийн давааны 780 метр замыг 10 см зузаан асфальтбетоноор хучиж дууслаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Ц.Одонтөгс: Барилгын компаниуд барилгаа барьсны дараа зөвшөөрлөө авчихна гэж асуудалд ханддаг

2025-06-15 өмнө

Шинэ Хархорум хотын бүтээн байгуулалттай танилцлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Ипотекийн зээлийн урьдчилгаа төлбөрт орон сууц барьцаалах боломжтой юу?

2025-06-18 өмнө

Газрын тосны бүтээгдэхүүн хадгалах найман ил савыг буулгаж, зөрчлийг арилгалаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн ХӨСҮТ-д ажиллаж, улаанбурхан өвчний нөхцөл байдалтай танилцлаа

2025-06-17 өмнө

Энэ жилээс нийслэлийн өдөр, даншиг наадмыг хамт зохион байгуулна

2025-06-17 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.06.17/

2025-06-16 өмнө

Урсгал сөрсөн гэж цахимаар мэдээлэгдсэн жолоочид хариуцлага тооцлоо

2025-06-18 өмнө

Х.Нямбаатар: ТЭЦ-5 дулааны цахилгаан станцын тендерийг долоодугаар сард нээнэ

2025-06-19 өмнө

Сүхбаатарын талбайн хоёр талын 5012 ам.метр талбай бүхий явган хүний замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

2025-06-16 өмнө

Улс төрийн тогтворгүй байдлаас болж том төслүүд гацаад эхэллээ

2025-06-17 өмнө

Гурван дүүрэгт дахин төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэх ААН-үүдийг шалгаруулжээ

2 өдрийн өмнө өмнө

ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчины улмаас долоон хүн энджээ

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.