• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Г.Баясгалангийн үед Цэц “цэг” тавиулах уу?!

Ингэхэд Үндсэн хуулийн Цэц шүүх үү, улс төрийн байгууллага уу. Ийм асуулт сүүлийн үед хурцаар тавигдах боллоо. Тус байгууллагын томилгоо, үйл ажиллагаа ийм эргэлзээ төрүүлтэл гажиж буйгийн шинж л дээ.

Товчхондоо, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр анхан шатны шүүхийн шүүгчийн шалгаруулалтад ч оролцох боломжгүй “статус”-тай нөхдүүд томилогддог. Байнга гэмт хэрэгт холбогддог нэр бүхий хүмүүс хэд хэдэн улираад ажилласан явдлууд ч бий.

Ер нь бол хууль эрх зүйн салбарынхны ноён оргилууд заларч байх ёстой. Тэр утгаараа Үндсэн хуулийн Цэцэд олон нийтээс биш гэхэд салбарынхаа итгэл, дэмжлэгийг авсан хүмүүс томилогдож очих учиртай. Үүнээс гадна “дотоод томилгоо” нь ч асуудалтай явдаг.

Ганц жишээ гэхэд, Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга Н.Чинбат2023 оны арваннэгдүгээр сард ажлаа өгсөн. Тэрбээр зөвхөн даргаас бус Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээс ч чөлөөлөгдсөн. Н.Чинбатын тухайд хэдийгээр бүрэн эрхийнх нь хугацаа дууссан гэдэг ч цаанаа улс төрийн нөлөөтэйгөөр “зайлуулагдсан” гэсэн тайлбар одоо ч яригддаг. Түүнээс хойш Үндсэн хуулийн Цэц нэг хэсэг даргагүй явсан. Зургаан сарын дараа, саяхан даргатай болсон. Шинэ даргаар Г.Баясгалан сонгогдсон. Тэр хүртэл Үндсэн хуулийн Цэцийн даргын суудлын төлөө гадна, дотноосоо дайтчихсан. Нэг гишүүн нь нөгөөгөө хэвлэлээр гөвүүлсэн явдал ч гарсан. Тэгээд амжилт олоогүй. Учир нь тэгж “ажилласан” гишүүн Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга болж чадаагүй юм. Үүгээр юу хэлэх гээд байна гэхээр Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн гэдэг өөрөө хууль, ёс суртахууны дээд хэмжүүр байх тэр стандарт алдагдчихсан. Томилгоо нь нэг ийм.

Дээрээс нь Үндсэн хуулийн Цэцийн үйл ажиллагаа буюу гаргаж буй шийдвэрүүд нь байнгын эргэлзээ төрүүлж, хардлага дагуулж байдаг. Энэ нь одоо ч үргэлжилсээр байна.

УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн өмнөхөн, олон нийтийн анхаарал энэ сонгууль дээр төвлөрсөн байх үед дунд суудлын хуралдаанаараа нэгэн ноцтой шийдвэрийг гаргасан.

Ерөнхийлөгчийн нэрийг барьж байгаад өөрсдийнхөө томилгоог олон нийтийн хараа хяналтаас гадуур хийгдэх нөхцөлийг бүрдүүлж шийдсэн.

Уг нь УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуульд “...Эрх бүхий этгээдээс хуульд заасны дагуу санал болгосон нэр дэвшигчтэй холбогдуулан УИХ-аас  Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, ШЕЗ-ийн шүүгч бус гишүүн, Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүн, ХЭҮК-ын гишүүн, Эрүү шүүлтээс урьдчилан сэргийлэх асуудал эрхэлсэн гишүүн, АТГ-ын дарга, дэд дарга, СЕХ-ны гишүүн, ОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүн, ТАЗ-ийн гишүүн, Монгол Улсын Ерөнхий аудитор, Монголбанкны Ерөнхийлөгч, Тэргүүн дэд, Дэд ерөнхийлөгч, СЗХ-ны дарга, гишүүн, СЗХ-ны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Үндэсний статистикийн хорооны дарга, Үндэсний статистикийн хорооны зөвлөлийн гишүүн, Монголбанкны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хорооны гишүүн, Төсвийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн гишүүний албан тушаалд томилуулахаар УИХ-д санал болгосон нэр дэвшигчийн талаарх томилгооны сонсгол буюу нэр дэвшигчийн сонсгол явуулна” гэж заасан.

Мөн УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд “...Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, УИХ, Улсын Дээд шүүхээс Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр томилуулахаар нэр дэвшүүлсэн саналыг хүлээн авснаас хойш энэ хуульд заасан журмын дагуу нэр дэвшигчийн сонсгол зохион байгуулна. Хууль зүйн байнгын хороо нэр дэвшигчийн сонсголын тайлан гарснаас хойш ажлын тав өдрийн дотор тухайн тайлан, эрх бүхий этгээдийн саналыг хэлэлцэж санал, дүгнэлт гаргана” гэжээ.

Харин иргэн Ж.Батмөнх гэдэг хүн Үндсэн хуулийн Цэцэд “...УИХ-аас 2021 оны арванхоёрдугаар сарын 24-ний өдөр УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийг батлахдаа Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрх болон шүүх эрх мэдлийн бие даасан, хараат бус байдалд халдсан. Тодруулбал, уг хуулийн 29 дүгээр зүйлийн холбогдох заалтад УИХ-аас Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, ШЕЗ-ийн гишүүн, Шүүхийн сахилгын хорооны гишүүнийг томилох, Улсын Дээд шүүхийн шүүгчтэй танилцахдаа нэр дэвшигчийн сонсгол хийхээр заасан байгаа нь төрийн эрх мэдлийн хяналт харилцан тэнцвэрээ алдах, нэг талын бүрэн эрхэд халдаж, нөлөөлөхөөр байна. Иймд дээрх шаардлагад дурдсан зохицуулалтуудыг түдгэлзүүлж өгнө үү” гэж мэдээлэл, нэмэлт шаардлага гаргажээ.

Энэ дагуу Үндсэн хуулийн Цэц УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн санал хураалтаас хоёр хоногийн өмнө дунд суудлын хуралдаан хийж “...Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнд нэр дэвшүүлэн санал болгох онцгой бүрэн эрхийг Үндсэн хуулиар тодорхойлж Ерөнхийлөгч, Улсын Дээд шүүх зэрэг эрх бүхий этгээдэд олгосон байхад ердийн хуулиар буюу УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1 дэх заалтад Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнд томилуулахаар санал болгосон нэр дэвшигчтэй холбогдуулан УИХ-аас томилгооны сонсгол хийхээр  зохицуулсан нь Үндсэн хуулийн дээр дурдсан заалтад заасан бүрэн эрхийг хөндөж, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн болон тухайн институтийн бие даасан, хараат бус байдлын баталгааг алдагдуулах үндэслэлтэй байна” гээд “...УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1 дэх заалтад “Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, …”, Үндсэн хуулийн Цэцийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “… нэр дэвшигчийн сонсгол хийж”, УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 102 дугаар зүйлийн 102.1 дэх хэсэгт “... энэ хуульд заасан журмын дагуу нэр дэвшигчийн сонсгол зохион байгуулна. ... нэр дэвшигчийн сонсголын тайлан гарснаас хойш ... тухайн тайлан, ... Санал, дүгнэлтэд сонсголын тайлангийн агуулгыг өөрчлөхгүйгээр тусгана” гэж заасан нь Үндсэн хуулийн Жаран дөрөвдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэц, түүний гишүүн үүргээ гүйцэтгэхдээ гагцхүү Үндсэн хуульд захирагдах бөгөөд аливаа байгууллага, албан тушаалтан, бусад хүнээс хараат бус байна”, 3 дахь хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүний хараат бус байдал Үндсэн хууль, бусад хуулиар тогтоосон баталгаагаар хангагдана”, Жаран тавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэц есөн гишүүнээс бүрдэнэ. Тэдгээрийн гурвыг УИХ, гурвыг Ерөнхийлөгч, гурвыг Улсын Дээд шүүхийн санал болгосноор УИХ зургаан жилийн хугацаагаар томилно” гэснийг зөрчсөн байх тул хүчингүй болгосугай” гэсэн шийдвэрийг гаргажээ.

Гэтэл энэ нь Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэр зөрөөд Монгол Улсын иргэний Үндсэн хуулиар олгогдсон мэдэх эрх, хууль тогтоох эрхийг хадгалах үүрэгтэй УИХ-ын эрхэнд шууд халдсан үйлдэл болж хувирч байна.

Мөн үүнийг “...Ардчилсан парламентын засаглалд аюул учирлаа” гэж тайлбарлах субьектууд гарч ирэх хандлагатай болов. Цаашлаад Үндсэн хуулийн Цэцийн энэ мэт шийдвэр нь Үндсэн хуулиар тогтоосон засаглалын тэнцвэрийг алдагдуулах, засаглал хоорондын эвдрэл хагарал үүсгэх ноцтой байдал руу хөтөлж буйг ч хэлж яриад эхэллээ.

Тиймээс, сүүлийн үед хамгийн ойлгомжтой болж байгаа нэг зүйл нь Үндсэн хуулийн Цэц үндсэн үүргээ ханган биелүүлж чадаж байгаа эсэх, үүнд үндэслээд тус байгууллагыг татан буулгах хүртэл үйл явдал өрнөж болзошгүй болжээ. Өөрөөр хэлбэл, одоогоос 32 жилийн өмнө 1992 оноос хойш ажилласан Үндсэн хуулийн Цэц, Г.Совд, Н.Жанцан, Ж.Бямбадорж, Ж.Амарсанаа, Д.Одбаяр, Н.Чинбат нарын зургаан даргыг залгаж сонгогдсон Г.Баясгалангийн үед “цэг” тавиулж магадгүй нь.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ НАЙМДУГААР САРЫН 20. МЯГМАР ГАРАГ. № 160 (7404)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Г.Баясгалангийн үед Цэц “цэг” тавиулах уу?!

Ингэхэд Үндсэн хуулийн Цэц шүүх үү, улс төрийн байгууллага уу. Ийм асуулт сүүлийн үед хурцаар тавигдах боллоо. Тус байгууллагын томилгоо, үйл ажиллагаа ийм эргэлзээ төрүүлтэл гажиж буйгийн шинж л дээ.

Товчхондоо, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр анхан шатны шүүхийн шүүгчийн шалгаруулалтад ч оролцох боломжгүй “статус”-тай нөхдүүд томилогддог. Байнга гэмт хэрэгт холбогддог нэр бүхий хүмүүс хэд хэдэн улираад ажилласан явдлууд ч бий.

Ер нь бол хууль эрх зүйн салбарынхны ноён оргилууд заларч байх ёстой. Тэр утгаараа Үндсэн хуулийн Цэцэд олон нийтээс биш гэхэд салбарынхаа итгэл, дэмжлэгийг авсан хүмүүс томилогдож очих учиртай. Үүнээс гадна “дотоод томилгоо” нь ч асуудалтай явдаг.

Ганц жишээ гэхэд, Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга Н.Чинбат2023 оны арваннэгдүгээр сард ажлаа өгсөн. Тэрбээр зөвхөн даргаас бус Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээс ч чөлөөлөгдсөн. Н.Чинбатын тухайд хэдийгээр бүрэн эрхийнх нь хугацаа дууссан гэдэг ч цаанаа улс төрийн нөлөөтэйгөөр “зайлуулагдсан” гэсэн тайлбар одоо ч яригддаг. Түүнээс хойш Үндсэн хуулийн Цэц нэг хэсэг даргагүй явсан. Зургаан сарын дараа, саяхан даргатай болсон. Шинэ даргаар Г.Баясгалан сонгогдсон. Тэр хүртэл Үндсэн хуулийн Цэцийн даргын суудлын төлөө гадна, дотноосоо дайтчихсан. Нэг гишүүн нь нөгөөгөө хэвлэлээр гөвүүлсэн явдал ч гарсан. Тэгээд амжилт олоогүй. Учир нь тэгж “ажилласан” гишүүн Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга болж чадаагүй юм. Үүгээр юу хэлэх гээд байна гэхээр Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн гэдэг өөрөө хууль, ёс суртахууны дээд хэмжүүр байх тэр стандарт алдагдчихсан. Томилгоо нь нэг ийм.

Дээрээс нь Үндсэн хуулийн Цэцийн үйл ажиллагаа буюу гаргаж буй шийдвэрүүд нь байнгын эргэлзээ төрүүлж, хардлага дагуулж байдаг. Энэ нь одоо ч үргэлжилсээр байна.

УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн өмнөхөн, олон нийтийн анхаарал энэ сонгууль дээр төвлөрсөн байх үед дунд суудлын хуралдаанаараа нэгэн ноцтой шийдвэрийг гаргасан.

Ерөнхийлөгчийн нэрийг барьж байгаад өөрсдийнхөө томилгоог олон нийтийн хараа хяналтаас гадуур хийгдэх нөхцөлийг бүрдүүлж шийдсэн.

Уг нь УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуульд “...Эрх бүхий этгээдээс хуульд заасны дагуу санал болгосон нэр дэвшигчтэй холбогдуулан УИХ-аас  Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, ШЕЗ-ийн шүүгч бус гишүүн, Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүн, ХЭҮК-ын гишүүн, Эрүү шүүлтээс урьдчилан сэргийлэх асуудал эрхэлсэн гишүүн, АТГ-ын дарга, дэд дарга, СЕХ-ны гишүүн, ОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүн, ТАЗ-ийн гишүүн, Монгол Улсын Ерөнхий аудитор, Монголбанкны Ерөнхийлөгч, Тэргүүн дэд, Дэд ерөнхийлөгч, СЗХ-ны дарга, гишүүн, СЗХ-ны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Үндэсний статистикийн хорооны дарга, Үндэсний статистикийн хорооны зөвлөлийн гишүүн, Монголбанкны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хорооны гишүүн, Төсвийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн гишүүний албан тушаалд томилуулахаар УИХ-д санал болгосон нэр дэвшигчийн талаарх томилгооны сонсгол буюу нэр дэвшигчийн сонсгол явуулна” гэж заасан.

Мөн УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд “...Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, УИХ, Улсын Дээд шүүхээс Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр томилуулахаар нэр дэвшүүлсэн саналыг хүлээн авснаас хойш энэ хуульд заасан журмын дагуу нэр дэвшигчийн сонсгол зохион байгуулна. Хууль зүйн байнгын хороо нэр дэвшигчийн сонсголын тайлан гарснаас хойш ажлын тав өдрийн дотор тухайн тайлан, эрх бүхий этгээдийн саналыг хэлэлцэж санал, дүгнэлт гаргана” гэжээ.

Харин иргэн Ж.Батмөнх гэдэг хүн Үндсэн хуулийн Цэцэд “...УИХ-аас 2021 оны арванхоёрдугаар сарын 24-ний өдөр УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийг батлахдаа Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрх болон шүүх эрх мэдлийн бие даасан, хараат бус байдалд халдсан. Тодруулбал, уг хуулийн 29 дүгээр зүйлийн холбогдох заалтад УИХ-аас Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, ШЕЗ-ийн гишүүн, Шүүхийн сахилгын хорооны гишүүнийг томилох, Улсын Дээд шүүхийн шүүгчтэй танилцахдаа нэр дэвшигчийн сонсгол хийхээр заасан байгаа нь төрийн эрх мэдлийн хяналт харилцан тэнцвэрээ алдах, нэг талын бүрэн эрхэд халдаж, нөлөөлөхөөр байна. Иймд дээрх шаардлагад дурдсан зохицуулалтуудыг түдгэлзүүлж өгнө үү” гэж мэдээлэл, нэмэлт шаардлага гаргажээ.

Энэ дагуу Үндсэн хуулийн Цэц УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн санал хураалтаас хоёр хоногийн өмнө дунд суудлын хуралдаан хийж “...Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнд нэр дэвшүүлэн санал болгох онцгой бүрэн эрхийг Үндсэн хуулиар тодорхойлж Ерөнхийлөгч, Улсын Дээд шүүх зэрэг эрх бүхий этгээдэд олгосон байхад ердийн хуулиар буюу УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1 дэх заалтад Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнд томилуулахаар санал болгосон нэр дэвшигчтэй холбогдуулан УИХ-аас томилгооны сонсгол хийхээр  зохицуулсан нь Үндсэн хуулийн дээр дурдсан заалтад заасан бүрэн эрхийг хөндөж, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн болон тухайн институтийн бие даасан, хараат бус байдлын баталгааг алдагдуулах үндэслэлтэй байна” гээд “...УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1 дэх заалтад “Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, …”, Үндсэн хуулийн Цэцийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “… нэр дэвшигчийн сонсгол хийж”, УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 102 дугаар зүйлийн 102.1 дэх хэсэгт “... энэ хуульд заасан журмын дагуу нэр дэвшигчийн сонсгол зохион байгуулна. ... нэр дэвшигчийн сонсголын тайлан гарснаас хойш ... тухайн тайлан, ... Санал, дүгнэлтэд сонсголын тайлангийн агуулгыг өөрчлөхгүйгээр тусгана” гэж заасан нь Үндсэн хуулийн Жаран дөрөвдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэц, түүний гишүүн үүргээ гүйцэтгэхдээ гагцхүү Үндсэн хуульд захирагдах бөгөөд аливаа байгууллага, албан тушаалтан, бусад хүнээс хараат бус байна”, 3 дахь хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүний хараат бус байдал Үндсэн хууль, бусад хуулиар тогтоосон баталгаагаар хангагдана”, Жаран тавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэц есөн гишүүнээс бүрдэнэ. Тэдгээрийн гурвыг УИХ, гурвыг Ерөнхийлөгч, гурвыг Улсын Дээд шүүхийн санал болгосноор УИХ зургаан жилийн хугацаагаар томилно” гэснийг зөрчсөн байх тул хүчингүй болгосугай” гэсэн шийдвэрийг гаргажээ.

Гэтэл энэ нь Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэр зөрөөд Монгол Улсын иргэний Үндсэн хуулиар олгогдсон мэдэх эрх, хууль тогтоох эрхийг хадгалах үүрэгтэй УИХ-ын эрхэнд шууд халдсан үйлдэл болж хувирч байна.

Мөн үүнийг “...Ардчилсан парламентын засаглалд аюул учирлаа” гэж тайлбарлах субьектууд гарч ирэх хандлагатай болов. Цаашлаад Үндсэн хуулийн Цэцийн энэ мэт шийдвэр нь Үндсэн хуулиар тогтоосон засаглалын тэнцвэрийг алдагдуулах, засаглал хоорондын эвдрэл хагарал үүсгэх ноцтой байдал руу хөтөлж буйг ч хэлж яриад эхэллээ.

Тиймээс, сүүлийн үед хамгийн ойлгомжтой болж байгаа нэг зүйл нь Үндсэн хуулийн Цэц үндсэн үүргээ ханган биелүүлж чадаж байгаа эсэх, үүнд үндэслээд тус байгууллагыг татан буулгах хүртэл үйл явдал өрнөж болзошгүй болжээ. Өөрөөр хэлбэл, одоогоос 32 жилийн өмнө 1992 оноос хойш ажилласан Үндсэн хуулийн Цэц, Г.Совд, Н.Жанцан, Ж.Бямбадорж, Ж.Амарсанаа, Д.Одбаяр, Н.Чинбат нарын зургаан даргыг залгаж сонгогдсон Г.Баясгалангийн үед “цэг” тавиулж магадгүй нь.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ НАЙМДУГААР САРЫН 20. МЯГМАР ГАРАГ. № 160 (7404)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Ерөнхийлөгч
  • •Гадаад харилцаа
  • •Нийслэл
  • •Засгийн газар
  • •Нийтлэл
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Гэмт хэрэг
  • •Шүүхийн танхимаас
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •Улсын Онцгой Комисс
  • •Чуулган
  • •Ипотекийн зээл
  • •Фото мэдээ
  • •Боловсрол
  • •Кино, театр
ХУРААХ
Бүгд Найрамдах Словени Улсын...
МАН VS АН: Д.Цогтбаатар Б.Түвшин...

Г.Баясгалангийн үед Цэц “цэг” тавиулах уу?!

ГАРЬД 2024-08-20
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
Г.Баясгалангийн үед Цэц “цэг” тавиулах уу?!

Ингэхэд Үндсэн хуулийн Цэц шүүх үү, улс төрийн байгууллага уу. Ийм асуулт сүүлийн үед хурцаар тавигдах боллоо. Тус байгууллагын томилгоо, үйл ажиллагаа ийм эргэлзээ төрүүлтэл гажиж буйгийн шинж л дээ.

Товчхондоо, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр анхан шатны шүүхийн шүүгчийн шалгаруулалтад ч оролцох боломжгүй “статус”-тай нөхдүүд томилогддог. Байнга гэмт хэрэгт холбогддог нэр бүхий хүмүүс хэд хэдэн улираад ажилласан явдлууд ч бий.

Ер нь бол хууль эрх зүйн салбарынхны ноён оргилууд заларч байх ёстой. Тэр утгаараа Үндсэн хуулийн Цэцэд олон нийтээс биш гэхэд салбарынхаа итгэл, дэмжлэгийг авсан хүмүүс томилогдож очих учиртай. Үүнээс гадна “дотоод томилгоо” нь ч асуудалтай явдаг.

Ганц жишээ гэхэд, Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга Н.Чинбат2023 оны арваннэгдүгээр сард ажлаа өгсөн. Тэрбээр зөвхөн даргаас бус Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээс ч чөлөөлөгдсөн. Н.Чинбатын тухайд хэдийгээр бүрэн эрхийнх нь хугацаа дууссан гэдэг ч цаанаа улс төрийн нөлөөтэйгөөр “зайлуулагдсан” гэсэн тайлбар одоо ч яригддаг. Түүнээс хойш Үндсэн хуулийн Цэц нэг хэсэг даргагүй явсан. Зургаан сарын дараа, саяхан даргатай болсон. Шинэ даргаар Г.Баясгалан сонгогдсон. Тэр хүртэл Үндсэн хуулийн Цэцийн даргын суудлын төлөө гадна, дотноосоо дайтчихсан. Нэг гишүүн нь нөгөөгөө хэвлэлээр гөвүүлсэн явдал ч гарсан. Тэгээд амжилт олоогүй. Учир нь тэгж “ажилласан” гишүүн Үндсэн хуулийн Цэцийн дарга болж чадаагүй юм. Үүгээр юу хэлэх гээд байна гэхээр Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн гэдэг өөрөө хууль, ёс суртахууны дээд хэмжүүр байх тэр стандарт алдагдчихсан. Томилгоо нь нэг ийм.

Дээрээс нь Үндсэн хуулийн Цэцийн үйл ажиллагаа буюу гаргаж буй шийдвэрүүд нь байнгын эргэлзээ төрүүлж, хардлага дагуулж байдаг. Энэ нь одоо ч үргэлжилсээр байна.

УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн өмнөхөн, олон нийтийн анхаарал энэ сонгууль дээр төвлөрсөн байх үед дунд суудлын хуралдаанаараа нэгэн ноцтой шийдвэрийг гаргасан.

Ерөнхийлөгчийн нэрийг барьж байгаад өөрсдийнхөө томилгоог олон нийтийн хараа хяналтаас гадуур хийгдэх нөхцөлийг бүрдүүлж шийдсэн.

Уг нь УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуульд “...Эрх бүхий этгээдээс хуульд заасны дагуу санал болгосон нэр дэвшигчтэй холбогдуулан УИХ-аас  Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, ШЕЗ-ийн шүүгч бус гишүүн, Шүүхийн сахилгын хорооны шүүгч бус гишүүн, ХЭҮК-ын гишүүн, Эрүү шүүлтээс урьдчилан сэргийлэх асуудал эрхэлсэн гишүүн, АТГ-ын дарга, дэд дарга, СЕХ-ны гишүүн, ОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүн, ТАЗ-ийн гишүүн, Монгол Улсын Ерөнхий аудитор, Монголбанкны Ерөнхийлөгч, Тэргүүн дэд, Дэд ерөнхийлөгч, СЗХ-ны дарга, гишүүн, СЗХ-ны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Үндэсний статистикийн хорооны дарга, Үндэсний статистикийн хорооны зөвлөлийн гишүүн, Монголбанкны Хяналтын зөвлөлийн дарга, гишүүн, Монголбанкны Мөнгөний бодлогын хорооны гишүүн, Төсвийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн гишүүний албан тушаалд томилуулахаар УИХ-д санал болгосон нэр дэвшигчийн талаарх томилгооны сонсгол буюу нэр дэвшигчийн сонсгол явуулна” гэж заасан.

Мөн УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд “...Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, УИХ, Улсын Дээд шүүхээс Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнээр томилуулахаар нэр дэвшүүлсэн саналыг хүлээн авснаас хойш энэ хуульд заасан журмын дагуу нэр дэвшигчийн сонсгол зохион байгуулна. Хууль зүйн байнгын хороо нэр дэвшигчийн сонсголын тайлан гарснаас хойш ажлын тав өдрийн дотор тухайн тайлан, эрх бүхий этгээдийн саналыг хэлэлцэж санал, дүгнэлт гаргана” гэжээ.

Харин иргэн Ж.Батмөнх гэдэг хүн Үндсэн хуулийн Цэцэд “...УИХ-аас 2021 оны арванхоёрдугаар сарын 24-ний өдөр УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийг батлахдаа Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрх болон шүүх эрх мэдлийн бие даасан, хараат бус байдалд халдсан. Тодруулбал, уг хуулийн 29 дүгээр зүйлийн холбогдох заалтад УИХ-аас Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, ШЕЗ-ийн гишүүн, Шүүхийн сахилгын хорооны гишүүнийг томилох, Улсын Дээд шүүхийн шүүгчтэй танилцахдаа нэр дэвшигчийн сонсгол хийхээр заасан байгаа нь төрийн эрх мэдлийн хяналт харилцан тэнцвэрээ алдах, нэг талын бүрэн эрхэд халдаж, нөлөөлөхөөр байна. Иймд дээрх шаардлагад дурдсан зохицуулалтуудыг түдгэлзүүлж өгнө үү” гэж мэдээлэл, нэмэлт шаардлага гаргажээ.

Энэ дагуу Үндсэн хуулийн Цэц УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн санал хураалтаас хоёр хоногийн өмнө дунд суудлын хуралдаан хийж “...Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнд нэр дэвшүүлэн санал болгох онцгой бүрэн эрхийг Үндсэн хуулиар тодорхойлж Ерөнхийлөгч, Улсын Дээд шүүх зэрэг эрх бүхий этгээдэд олгосон байхад ердийн хуулиар буюу УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1 дэх заалтад Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүнд томилуулахаар санал болгосон нэр дэвшигчтэй холбогдуулан УИХ-аас томилгооны сонсгол хийхээр  зохицуулсан нь Үндсэн хуулийн дээр дурдсан заалтад заасан бүрэн эрхийг хөндөж, Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн болон тухайн институтийн бие даасан, хараат бус байдлын баталгааг алдагдуулах үндэслэлтэй байна” гээд “...УИХ-ын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 29 дүгээр зүйлийн 29.1.1 дэх заалтад “Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүн, …”, Үндсэн хуулийн Цэцийн тухай хуулийн 3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт “… нэр дэвшигчийн сонсгол хийж”, УИХ-ын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 102 дугаар зүйлийн 102.1 дэх хэсэгт “... энэ хуульд заасан журмын дагуу нэр дэвшигчийн сонсгол зохион байгуулна. ... нэр дэвшигчийн сонсголын тайлан гарснаас хойш ... тухайн тайлан, ... Санал, дүгнэлтэд сонсголын тайлангийн агуулгыг өөрчлөхгүйгээр тусгана” гэж заасан нь Үндсэн хуулийн Жаран дөрөвдүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэц, түүний гишүүн үүргээ гүйцэтгэхдээ гагцхүү Үндсэн хуульд захирагдах бөгөөд аливаа байгууллага, албан тушаалтан, бусад хүнээс хараат бус байна”, 3 дахь хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэцийн гишүүний хараат бус байдал Үндсэн хууль, бусад хуулиар тогтоосон баталгаагаар хангагдана”, Жаран тавдугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн “...Үндсэн хуулийн Цэц есөн гишүүнээс бүрдэнэ. Тэдгээрийн гурвыг УИХ, гурвыг Ерөнхийлөгч, гурвыг Улсын Дээд шүүхийн санал болгосноор УИХ зургаан жилийн хугацаагаар томилно” гэснийг зөрчсөн байх тул хүчингүй болгосугай” гэсэн шийдвэрийг гаргажээ.

Гэтэл энэ нь Үндсэн хуулийн Цэцийн шийдвэр зөрөөд Монгол Улсын иргэний Үндсэн хуулиар олгогдсон мэдэх эрх, хууль тогтоох эрхийг хадгалах үүрэгтэй УИХ-ын эрхэнд шууд халдсан үйлдэл болж хувирч байна.

Мөн үүнийг “...Ардчилсан парламентын засаглалд аюул учирлаа” гэж тайлбарлах субьектууд гарч ирэх хандлагатай болов. Цаашлаад Үндсэн хуулийн Цэцийн энэ мэт шийдвэр нь Үндсэн хуулиар тогтоосон засаглалын тэнцвэрийг алдагдуулах, засаглал хоорондын эвдрэл хагарал үүсгэх ноцтой байдал руу хөтөлж буйг ч хэлж яриад эхэллээ.

Тиймээс, сүүлийн үед хамгийн ойлгомжтой болж байгаа нэг зүйл нь Үндсэн хуулийн Цэц үндсэн үүргээ ханган биелүүлж чадаж байгаа эсэх, үүнд үндэслээд тус байгууллагыг татан буулгах хүртэл үйл явдал өрнөж болзошгүй болжээ. Өөрөөр хэлбэл, одоогоос 32 жилийн өмнө 1992 оноос хойш ажилласан Үндсэн хуулийн Цэц, Г.Совд, Н.Жанцан, Ж.Бямбадорж, Ж.Амарсанаа, Д.Одбаяр, Н.Чинбат нарын зургаан даргыг залгаж сонгогдсон Г.Баясгалангийн үед “цэг” тавиулж магадгүй нь.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2024 ОНЫ НАЙМДУГААР САРЫН 20. МЯГМАР ГАРАГ. № 160 (7404)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
2 өдрийн өмнө өмнө

116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Тажикистан-Монголын анхны бизнес форум боллоо

2 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүхэд Тажикистан Улсын Мажлиси Намояндогон-ы дарга Идизода Файзали бараалхлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана

2 өдрийн өмнө өмнө

Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Жүдо бөхийн Улаанбаатарын “Их дуулга” тэмцээн өнөөдөр эхэлнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Улаанбаатар Амазонс багийн эмэгтэйчүүд Францын Орлейнс багтай хасагдах шатанд тоглоно

2 өдрийн өмнө өмнө

Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Эмомали Рахмон: Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн энэ айлчлал харилцаа, хамтын ажиллагааг урагшлуулахад жинтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна

2 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх: “Чингис хаан” үндэсний музей болон Тажикистан Улсын Үндэсний музей соёлын өвийг судлан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх хамтын ажиллагааны үндсийг тавьсанд сэтгэл хангалуун байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Монгол, Тажикистаны харилцаа, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Туулын хурдны замын газар чөлөөлөлтөд 115 нэгж талбараас өнөөдрийн байдлаар 15 нэгж талбарт газар дүйцүүлэн олгоод байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Зургаан цагаан мэнгэтэй хөхөгчин хонь өдөр

2 өдрийн өмнө өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 21-23 хэм дулаан байна

2025-07-24 өмнө

Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

2025-07-24 өмнө

Тэмээтэй хөшөөний уулзвараас Зайсангийн гүүр хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-24 өмнө

У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын Ерөнхийлөгч Эмомали Рахмон нар албан ёсны хэлэлцээ хийлээ

2025-07-24 өмнө

Намьянжугийн гудамжнаас Халдвартын эцэс хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-24 өмнө

Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-24 өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсын шигшээ баг хасагдлаа

2025-07-24 өмнө

Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

2025-07-24 өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг албан ёсоор угтлаа

2025-07-24 өмнө

COP17 бага хуралд гадаадын 7-10 мянган зочин, төлөөлөгч оролцоно гэж төлөвлөжээ

2025-07-24 өмнө

Саппорогийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх явган замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

2025-07-24 өмнө

Н.Отгонбаяр: Ногоон байгууламж хариуцсан ажилчдын цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгоно

2025-07-24 өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлж хоёр баг өрсөлдөнө

2025-07-24 өмнө

ТЭЗҮ-ийг холбогдох яамдын мэргэжлийн зөвлөлөөр батлууллаа

2025-07-24 өмнө

Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

2025-07-24 өмнө

Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэрлэлт цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан бол...

САНАЛ БОЛГОХ
2025-07-21 өмнө

“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?

2025-07-24 өмнө

Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-24 өмнө

Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

2025-07-24 өмнө

Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

2025-07-24 өмнө

ТЭЗҮ-ийг холбогдох яамдын мэргэжлийн зөвлөлөөр батлууллаа

2025-07-24 өмнө

Н.Отгонбаяр: Ногоон байгууламж хариуцсан ажилчдын цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгоно

2025-07-24 өмнө

Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

2025-07-24 өмнө

Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэрлэлт цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан бол...

2025-07-24 өмнө

Саппорогийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх явган замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

2025-07-24 өмнө

Тэмээтэй хөшөөний уулзвараас Зайсангийн гүүр хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-24 өмнө

Намьянжугийн гудамжнаас Халдвартын эцэс хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ

2025-07-24 өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлж хоёр баг өрсөлдөнө

2 өдрийн өмнө өмнө

Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Эмомали Рахмон: Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн энэ айлчлал харилцаа, хамтын ажиллагааг урагшлуулахад жинтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна

2025-07-24 өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсын шигшээ баг хасагдлаа

2025-07-24 өмнө

У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын Ерөнхийлөгч Эмомали Рахмон нар албан ёсны хэлэлцээ хийлээ

2025-07-24 өмнө

COP17 бага хуралд гадаадын 7-10 мянган зочин, төлөөлөгч оролцоно гэж төлөвлөжээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа

2025-07-24 өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг албан ёсоор угтлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Улаанбаатар Амазонс багийн эмэгтэйчүүд Францын Орлейнс багтай хасагдах шатанд тоглоно

2 өдрийн өмнө өмнө

“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ

2025-07-21 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.07.21/

2025-07-23 өмнө

Орон сууцны санхүүжилтийн тусгайлсан банк байгуулна

2 өдрийн өмнө өмнө

Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана

2 өдрийн өмнө өмнө

Зургаан цагаан мэнгэтэй хөхөгчин хонь өдөр

2 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх: “Чингис хаан” үндэсний музей болон Тажикистан Улсын Үндэсний музей соёлын өвийг судлан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх хамтын ажиллагааны үндсийг тавьсанд сэтгэл хангалуун байна

2025-07-21 өмнө

Үс засуулвал жаргал үргэлжид ирнэ

2025-07-22 өмнө

“Завхан аймгийн Их-Уул сумын Хонгор багийн нутаг дэвсгэрт автомашин онхолдсон байна”

2 өдрийн өмнө өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 21-23 хэм дулаан байна

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.