• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Сүүлийн үед “МИК мангас байжээ” гэх мессэж хүчтэй явж байна. Хэн, хаанаас, ямар зорилгоор гэдэг бараг тодорхой. Уг нь цаад “бай” нь өөр юм байна лээ. Харин МИК зүгээр л хавчуулагдчихаад байгаа бололтой. Хамгийн харамсалтай нь “Нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов” гэдгийг үлгэр МИК-ийн асуудал буучихаж мэдэхээр болжээ.

Ер нь Монголын төр МИК-ийг яагаад байгуулсан юм бэ. Энэ маш чухал. Яасан бэ гэхээр, МИК байгуулагдахаас өмнө банк, иргэн хоёр хоорондоо харилцаж зээл хуйны асуудал ярьдаг байсан. Ийм бүтэцтэй байх үед банк богино хугацааны эх үүсвэртэй учир иргэдэд 20-30 жилийн урт хугацаатай зээл олгох боломжгүй байв. Банк нь богино хугацаагаар зээл олгох, иргэн урт хугацаагаар зээл авах гэсэн ашгийн зөрчил, цаг хугацааны зөрүүтэй байсан гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл, банк нэг жилийн эргэн төлөлттэй зээлийн эх үүсвэртэй бол иргэнд нэг жилийн хугацаа л өгнө. Харин иргэний хүсч байсан ипотекийн зээлийн эргэн төлөх хугацаа урт, 20-30 жил байгаад байдаг. Тэгэхээр банк үүнийг хэрэгжүүлэх боломжгүй. Үүнээс гадна бас нэг гацаа байлаа. Арилжааны банкны өөрийнх нь эх үүсвэрийн өртөг өндөр байдаг.

Тиймээс МИК байгуулагдах хүртэл арилжааны банкууд өөрийн эх үүсвэрээр ипотекийн зээл гаргаж чаддаггүй байв. Энэ бүхэн яаж хэрэгжсэн гэхээр, Засгийн газар 2004 онд 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтад орууллаа. Гэвч орон сууцнуудаа иргэдэд яаж худалдаалах вэ гэдэг дээр асуудал үүсчээ. Гэтэл арилжааны банкууд ипотекийн зээл олгодоггүй байв. Ямартаа ч Азийн хөгжлийн банк 15 сая ам.долларын зээл олгосноор эх үүсвэр шийдэгдсэн байгаа юм. Тиймээс арилжааны банкууд ч ипотекийн зээлтэй холбоотой дүрэм журам гаргаж, зээлийг судалж эхэлжээ. Гэхдээ Монгол Улсад ипотекийн зээлийн тогтолцоо тогтвортой үргэлжлэхэд ямар бүтэц байх вэ гэдгийг судлахаар олон улсын банк санхүүгийн байгууллагад хандсан байна. Үүний дагуу АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг (USAID)-ийн эдийн засгийн бодлогыг сэргээх төслийн хүрээний судалгаагаар гарсан зөвлөмж ирсэн байгаа юм. Түүнд нь “Танай банк, санхүүгийн системд орон сууц санхүүжилтийн компаниийн орон зай хоосон байна. Тэр компаниараа арилжааны банкуудын зээлийг худалдаж аваад түүгээрээ үнэт цаас гаргаад санхүүжилт гаргах нь зөв. Энэ бүтцийг бий болгож байж ипотекийн зээлийг гаргах танай нөхцөл бүрдэнэ” гэжээ. Чухамдаа энэ зөвлөмжийн хүрээнд Монголбанк болон тухайн үеийн 10 арилжааны банк нийлээд Монголын Ипотекийн корпораци /МИК/-ийг байгуулжээ. Тэр бол 2006 оны аравдугаар сар. Ингээд иргэдийг орон сууцжуулах зорилго бүхий ипотекийн зээл гэдэг асуудал үндсэндээ МИК-иас хамааралтай болж эхэлсэн байгаа юм. Тиймээс МИК нь бараг 5-6 жилийн хугацаанд орон сууцны санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бий болгоход төвлөрч ажилласан байна. Нэлээд ажил болсны эцэст хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулиар суурийг нь бүрдүүлж чаджээ. Энэ хуулийг 2010 онд УИХ-аар хэлэлцэж баталсан. 2011 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн. Гэхдээ хөтөлбөр хэрэгжиж чадахгүй байв. Тиймээс манай байгуулсан ипотекийн зээлийн тогтолцоотой төстэй Малайзын компанид ажиллаж байсан экспертүүдийг урьж ажиллуулжээ. Тэгж туршлага судалсны дараа хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх суурь тавигдсан байна.

МИК өнгөрсөн хугацаанд ажилласнаар ипотекийн зээлийн хүү анх найман хувь байсныг хоёр жилийн өмнө зургаан хувь болгожээ. Энэ нь зээлийн нөхцөл сайжирсантай холбоотой гэж тус байгууллагынхан үзжээ. Мөн орон сууцны хүртээмжийг нэмэгдүүлж, хүн бүрд хүргэх нь энэ хөтөлбөрийн зорилго учраас “Өр, орлогын харьцаа 45 хувиас ихгүй байх ёстой” гэдэг шаардлага тавьдаг нь иргэнийг эдийн засгийн дарамтаас чөлөөлж, хамгаалж байгаа хэрэг болсон байгаа юм. Харин зээлийн хүүгийн эргэн төлөлтийг 20 жил гэж томьёолсон нь орон сууцны өртөг өндөртэй холбогддог. Гэхдээ иргэнээс бага хэмжээний мөнгө гаргахын тулд 30 жил болгож өөрчилжээ. Үүнийг иргэдийг орон сууцтай болгох том боломж гэж тооцсон байгаа юм.

Сүүлд зарим талаас МИК-ийг өмчлөлийн, санхүүгийн асуудалтай гэх юм ярьж байна. Учир утга нь өөр аж. МИК-ийг анх үүсгэн байгуулахад Монголбанк дөрвөн хувь, бусад арилжааны банкууд 9.6 хувийг эзэмшихээр заасан. Ижил гараанаас эхэлсэн хэрэг л дээ. Тухайн үед дүрмийн санд нь ердөө 11 сая төгрөг байжээ. Үүнийгээ нэмэх талаар яригдаж, тодорхой алхмууд хийгдэж, хэрэгжих явцад хувьцаа эзэмшиж байсан байгууллагуудын одоогийн хувь эзэмшил өөрчлөгджээ. Улмаар 2015 онд МИК-ийг олон нийтийн компани болгох шийдвэр гарчээ. Тэр дагуу хувьцаа нь Хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй зарагдаж эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, ингэж МИК-ийн санхүүгийн тайлан нийтэд ил компани болсон гэсэн үг. Тухайн үед зарласан хувьцааны 15 хувийг хөрөнгийн биржээр дамжуулж борлуулжээ. Тэгэхэд Хөгжлийн банк МИК-ийн тодорхой хэмжээний хувьцааг авсан байгаа юм. Өнөөдөр МИК-ийн хамгийн том хувьцаа эзэмшигч нь Хөгжлийн банк болжээ. Тус банк Төрийн банктай нийлээд 17.8 хувийг эзэлдэг байгаа юм. Бусдыг нь хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, иргэд эзэмшдэг байна. Харин МИК ОССК компани МИК-ийн охин компани учраас 100 хувь хувийн компанид тооцогддог байна.Дээрээс нь МИК, МИК ОССК хоёр компанийн үйл ажиллагаа нь тусдаа явдаг аж.

Анх ипотекийн зээлийн хөтөлбөр эхэлснээс хойш 2013 он хүртэл эх үүсвэрийг нь Монголбанк гаргажээ. Монголбанк арилжааны банкуудад нэг жилийн хугацаатай зээл олгоод арилжааны банкууд энэ зээлийг нь 20 жилийн хугацаатайгаар иргэдэд өгдөг байжээ. Харин 2017 оноос хойш МИК-ийн үүсгэн байгуулсан тусгай зориулалттай компанийн гаргасан бондын эргэн төлбөрийг Монголбанк хурааж аваад эх үүсвэрээ буцаагаад арилжааны банкуудад олгож эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, орон сууцны санхүүжилтийн тогтолцоог системчилж харвал Монголбанк эх үүсвэрийг нь гаргасан. Арилжааны банкууд цааш нь зээл олгосон. Энэ зээлийг МИК худалдаж аваад ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд буюу үнэт цаас болгож хувиргасан. Түүнийг нь хөрөнгө оруулагч буюу Монголбанк, арилжааны банкууд авдаг. Эцэст нь банкаар дамжаад иргэдэд зээл болон очдог юм байна. Энэ утгаараа, ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн эх үүсвэр тогтвортой үргэлжлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа байгууллагуудын нэг нь МИК болоод байгаа юм.

Товчхондоо, Азийн хөгжлийн банкнаас Монголын иргэдэд ипотекийн зээл болгож олгох 15 сая ам.долларыг банкуудад хуваарилсан. Тэгж анх ипотекийн зээл эхэлсэн түүхийг дээр дурдав. Улмаар орон сууц санхүүжилтийн тогтолцоо гарч ирснээр хоёрдогч зах зээл гэж нэрлээд байгаа үнэт цаасны компани арилжааны банкнуудын зээлийг худалдаж авч эхэлсэн. Зээлийг худалдаж авснаар дахин зээл олгох орон зай үүсч байгаа хэрэг. Бондоор дамжуулж арилжааны банкуудад зээл олгох эх үүсвэрийг бүрдүүлжээ. 2019 онд олон улсын зах зээлээс Засгийн газрын баталгаагүйгээр 300 сая ам.доллар босгосон. Энэ эх үүсвэр нь ипотекийн зээл гарах нөхцөлийг бүрдүүлж буй аж.

Ерөөс энэ тогтолцоонд байгаа аль нэг байгууллага байхгүй болчихвол ипотекийн зээл олгох хөтөлбөр цааш үргэлжилж чадахгүй. Хэрэв МИК байхгүй бол үнэт цаас болгодог тогтолцоогүй болно. Тэгээд зургаан хувийн зээл олгох боломжгүй болно. Учир нь орон сууцны санхүүжилтийн компани зээлийг нь худалдан авдаг. Тэгж байж арилжааны банкууд зах зээлийн өртгөөс доогуур зургаан хувийн зээл олгож байгаа юм. Товчоор хэлэхэд, МИК бол банк иргэн хоёрыг холбодог. Энгийнээр гүүр нь аж. Зарим “тал”-ын адлаад байгаа МИК дээр ипотекийн зээл тогтдог гэсэн үг л дээ. Тэгэхээр энэхүү гурвалсан тогтолцооноос МИК-ийг гаргавал ипотекийн зээл зогсоно.

Одоогийн мөрдөж байгаа хуулиар хоёрдогч зах зээл дээр ажиллах МИК шиг компани байгуулаад ажиллах боломж нээлттэй. Байгаагаа татан буулгаж биш. Харин дээр нь нэмээд шинийг байгуулаад улам өргөжүүлээд хөгжүүлээд явбал урагшилна.

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Байр суурь: МСНЭ-ийн ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчид
Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
Монголын сэтгүүлчдийн байгууллага ийм ч байгаагүй юм даа
“Гишүүдийн тоог 102 гэдэг дээр тогтох байсан юм”



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Сүүлийн үед “МИК мангас байжээ” гэх мессэж хүчтэй явж байна. Хэн, хаанаас, ямар зорилгоор гэдэг бараг тодорхой. Уг нь цаад “бай” нь өөр юм байна лээ. Харин МИК зүгээр л хавчуулагдчихаад байгаа бололтой. Хамгийн харамсалтай нь “Нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов” гэдгийг үлгэр МИК-ийн асуудал буучихаж мэдэхээр болжээ.

Ер нь Монголын төр МИК-ийг яагаад байгуулсан юм бэ. Энэ маш чухал. Яасан бэ гэхээр, МИК байгуулагдахаас өмнө банк, иргэн хоёр хоорондоо харилцаж зээл хуйны асуудал ярьдаг байсан. Ийм бүтэцтэй байх үед банк богино хугацааны эх үүсвэртэй учир иргэдэд 20-30 жилийн урт хугацаатай зээл олгох боломжгүй байв. Банк нь богино хугацаагаар зээл олгох, иргэн урт хугацаагаар зээл авах гэсэн ашгийн зөрчил, цаг хугацааны зөрүүтэй байсан гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл, банк нэг жилийн эргэн төлөлттэй зээлийн эх үүсвэртэй бол иргэнд нэг жилийн хугацаа л өгнө. Харин иргэний хүсч байсан ипотекийн зээлийн эргэн төлөх хугацаа урт, 20-30 жил байгаад байдаг. Тэгэхээр банк үүнийг хэрэгжүүлэх боломжгүй. Үүнээс гадна бас нэг гацаа байлаа. Арилжааны банкны өөрийнх нь эх үүсвэрийн өртөг өндөр байдаг.

Тиймээс МИК байгуулагдах хүртэл арилжааны банкууд өөрийн эх үүсвэрээр ипотекийн зээл гаргаж чаддаггүй байв. Энэ бүхэн яаж хэрэгжсэн гэхээр, Засгийн газар 2004 онд 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтад орууллаа. Гэвч орон сууцнуудаа иргэдэд яаж худалдаалах вэ гэдэг дээр асуудал үүсчээ. Гэтэл арилжааны банкууд ипотекийн зээл олгодоггүй байв. Ямартаа ч Азийн хөгжлийн банк 15 сая ам.долларын зээл олгосноор эх үүсвэр шийдэгдсэн байгаа юм. Тиймээс арилжааны банкууд ч ипотекийн зээлтэй холбоотой дүрэм журам гаргаж, зээлийг судалж эхэлжээ. Гэхдээ Монгол Улсад ипотекийн зээлийн тогтолцоо тогтвортой үргэлжлэхэд ямар бүтэц байх вэ гэдгийг судлахаар олон улсын банк санхүүгийн байгууллагад хандсан байна. Үүний дагуу АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг (USAID)-ийн эдийн засгийн бодлогыг сэргээх төслийн хүрээний судалгаагаар гарсан зөвлөмж ирсэн байгаа юм. Түүнд нь “Танай банк, санхүүгийн системд орон сууц санхүүжилтийн компаниийн орон зай хоосон байна. Тэр компаниараа арилжааны банкуудын зээлийг худалдаж аваад түүгээрээ үнэт цаас гаргаад санхүүжилт гаргах нь зөв. Энэ бүтцийг бий болгож байж ипотекийн зээлийг гаргах танай нөхцөл бүрдэнэ” гэжээ. Чухамдаа энэ зөвлөмжийн хүрээнд Монголбанк болон тухайн үеийн 10 арилжааны банк нийлээд Монголын Ипотекийн корпораци /МИК/-ийг байгуулжээ. Тэр бол 2006 оны аравдугаар сар. Ингээд иргэдийг орон сууцжуулах зорилго бүхий ипотекийн зээл гэдэг асуудал үндсэндээ МИК-иас хамааралтай болж эхэлсэн байгаа юм. Тиймээс МИК нь бараг 5-6 жилийн хугацаанд орон сууцны санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бий болгоход төвлөрч ажилласан байна. Нэлээд ажил болсны эцэст хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулиар суурийг нь бүрдүүлж чаджээ. Энэ хуулийг 2010 онд УИХ-аар хэлэлцэж баталсан. 2011 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн. Гэхдээ хөтөлбөр хэрэгжиж чадахгүй байв. Тиймээс манай байгуулсан ипотекийн зээлийн тогтолцоотой төстэй Малайзын компанид ажиллаж байсан экспертүүдийг урьж ажиллуулжээ. Тэгж туршлага судалсны дараа хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх суурь тавигдсан байна.

МИК өнгөрсөн хугацаанд ажилласнаар ипотекийн зээлийн хүү анх найман хувь байсныг хоёр жилийн өмнө зургаан хувь болгожээ. Энэ нь зээлийн нөхцөл сайжирсантай холбоотой гэж тус байгууллагынхан үзжээ. Мөн орон сууцны хүртээмжийг нэмэгдүүлж, хүн бүрд хүргэх нь энэ хөтөлбөрийн зорилго учраас “Өр, орлогын харьцаа 45 хувиас ихгүй байх ёстой” гэдэг шаардлага тавьдаг нь иргэнийг эдийн засгийн дарамтаас чөлөөлж, хамгаалж байгаа хэрэг болсон байгаа юм. Харин зээлийн хүүгийн эргэн төлөлтийг 20 жил гэж томьёолсон нь орон сууцны өртөг өндөртэй холбогддог. Гэхдээ иргэнээс бага хэмжээний мөнгө гаргахын тулд 30 жил болгож өөрчилжээ. Үүнийг иргэдийг орон сууцтай болгох том боломж гэж тооцсон байгаа юм.

Сүүлд зарим талаас МИК-ийг өмчлөлийн, санхүүгийн асуудалтай гэх юм ярьж байна. Учир утга нь өөр аж. МИК-ийг анх үүсгэн байгуулахад Монголбанк дөрвөн хувь, бусад арилжааны банкууд 9.6 хувийг эзэмшихээр заасан. Ижил гараанаас эхэлсэн хэрэг л дээ. Тухайн үед дүрмийн санд нь ердөө 11 сая төгрөг байжээ. Үүнийгээ нэмэх талаар яригдаж, тодорхой алхмууд хийгдэж, хэрэгжих явцад хувьцаа эзэмшиж байсан байгууллагуудын одоогийн хувь эзэмшил өөрчлөгджээ. Улмаар 2015 онд МИК-ийг олон нийтийн компани болгох шийдвэр гарчээ. Тэр дагуу хувьцаа нь Хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй зарагдаж эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, ингэж МИК-ийн санхүүгийн тайлан нийтэд ил компани болсон гэсэн үг. Тухайн үед зарласан хувьцааны 15 хувийг хөрөнгийн биржээр дамжуулж борлуулжээ. Тэгэхэд Хөгжлийн банк МИК-ийн тодорхой хэмжээний хувьцааг авсан байгаа юм. Өнөөдөр МИК-ийн хамгийн том хувьцаа эзэмшигч нь Хөгжлийн банк болжээ. Тус банк Төрийн банктай нийлээд 17.8 хувийг эзэлдэг байгаа юм. Бусдыг нь хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, иргэд эзэмшдэг байна. Харин МИК ОССК компани МИК-ийн охин компани учраас 100 хувь хувийн компанид тооцогддог байна.Дээрээс нь МИК, МИК ОССК хоёр компанийн үйл ажиллагаа нь тусдаа явдаг аж.

Анх ипотекийн зээлийн хөтөлбөр эхэлснээс хойш 2013 он хүртэл эх үүсвэрийг нь Монголбанк гаргажээ. Монголбанк арилжааны банкуудад нэг жилийн хугацаатай зээл олгоод арилжааны банкууд энэ зээлийг нь 20 жилийн хугацаатайгаар иргэдэд өгдөг байжээ. Харин 2017 оноос хойш МИК-ийн үүсгэн байгуулсан тусгай зориулалттай компанийн гаргасан бондын эргэн төлбөрийг Монголбанк хурааж аваад эх үүсвэрээ буцаагаад арилжааны банкуудад олгож эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, орон сууцны санхүүжилтийн тогтолцоог системчилж харвал Монголбанк эх үүсвэрийг нь гаргасан. Арилжааны банкууд цааш нь зээл олгосон. Энэ зээлийг МИК худалдаж аваад ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд буюу үнэт цаас болгож хувиргасан. Түүнийг нь хөрөнгө оруулагч буюу Монголбанк, арилжааны банкууд авдаг. Эцэст нь банкаар дамжаад иргэдэд зээл болон очдог юм байна. Энэ утгаараа, ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн эх үүсвэр тогтвортой үргэлжлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа байгууллагуудын нэг нь МИК болоод байгаа юм.

Товчхондоо, Азийн хөгжлийн банкнаас Монголын иргэдэд ипотекийн зээл болгож олгох 15 сая ам.долларыг банкуудад хуваарилсан. Тэгж анх ипотекийн зээл эхэлсэн түүхийг дээр дурдав. Улмаар орон сууц санхүүжилтийн тогтолцоо гарч ирснээр хоёрдогч зах зээл гэж нэрлээд байгаа үнэт цаасны компани арилжааны банкнуудын зээлийг худалдаж авч эхэлсэн. Зээлийг худалдаж авснаар дахин зээл олгох орон зай үүсч байгаа хэрэг. Бондоор дамжуулж арилжааны банкуудад зээл олгох эх үүсвэрийг бүрдүүлжээ. 2019 онд олон улсын зах зээлээс Засгийн газрын баталгаагүйгээр 300 сая ам.доллар босгосон. Энэ эх үүсвэр нь ипотекийн зээл гарах нөхцөлийг бүрдүүлж буй аж.

Ерөөс энэ тогтолцоонд байгаа аль нэг байгууллага байхгүй болчихвол ипотекийн зээл олгох хөтөлбөр цааш үргэлжилж чадахгүй. Хэрэв МИК байхгүй бол үнэт цаас болгодог тогтолцоогүй болно. Тэгээд зургаан хувийн зээл олгох боломжгүй болно. Учир нь орон сууцны санхүүжилтийн компани зээлийг нь худалдан авдаг. Тэгж байж арилжааны банкууд зах зээлийн өртгөөс доогуур зургаан хувийн зээл олгож байгаа юм. Товчоор хэлэхэд, МИК бол банк иргэн хоёрыг холбодог. Энгийнээр гүүр нь аж. Зарим “тал”-ын адлаад байгаа МИК дээр ипотекийн зээл тогтдог гэсэн үг л дээ. Тэгэхээр энэхүү гурвалсан тогтолцооноос МИК-ийг гаргавал ипотекийн зээл зогсоно.

Одоогийн мөрдөж байгаа хуулиар хоёрдогч зах зээл дээр ажиллах МИК шиг компани байгуулаад ажиллах боломж нээлттэй. Байгаагаа татан буулгаж биш. Харин дээр нь нэмээд шинийг байгуулаад улам өргөжүүлээд хөгжүүлээд явбал урагшилна.



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Хөлбөмбөг ДАШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Засгийн газар
  • •Нийслэл
  • •Байнгын хороо
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •Гадаад харилцаа
  • •Нийтлэл
  • •Чуулган
  • •Фото мэдээ
  • •Сурвалжлага
  • •Гэмт хэрэг
  • •Намууд
  • •Улсын Онцгой Комисс
  • •Яам
  • •Ярилцлага
  • •Сагсанбөмбөг
ХУРААХ
Уг нь С.Энхболдын зөв!
“Мод тариад орхих бус, ургуулах...

​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Kuzmo 2022-05-18
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
​Гурвалсан тогтолцооноос МИК гарвал ипотекийн зээл зогсоно

Сүүлийн үед “МИК мангас байжээ” гэх мессэж хүчтэй явж байна. Хэн, хаанаас, ямар зорилгоор гэдэг бараг тодорхой. Уг нь цаад “бай” нь өөр юм байна лээ. Харин МИК зүгээр л хавчуулагдчихаад байгаа бололтой. Хамгийн харамсалтай нь “Нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохлов” гэдгийг үлгэр МИК-ийн асуудал буучихаж мэдэхээр болжээ.

Ер нь Монголын төр МИК-ийг яагаад байгуулсан юм бэ. Энэ маш чухал. Яасан бэ гэхээр, МИК байгуулагдахаас өмнө банк, иргэн хоёр хоорондоо харилцаж зээл хуйны асуудал ярьдаг байсан. Ийм бүтэцтэй байх үед банк богино хугацааны эх үүсвэртэй учир иргэдэд 20-30 жилийн урт хугацаатай зээл олгох боломжгүй байв. Банк нь богино хугацаагаар зээл олгох, иргэн урт хугацаагаар зээл авах гэсэн ашгийн зөрчил, цаг хугацааны зөрүүтэй байсан гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл, банк нэг жилийн эргэн төлөлттэй зээлийн эх үүсвэртэй бол иргэнд нэг жилийн хугацаа л өгнө. Харин иргэний хүсч байсан ипотекийн зээлийн эргэн төлөх хугацаа урт, 20-30 жил байгаад байдаг. Тэгэхээр банк үүнийг хэрэгжүүлэх боломжгүй. Үүнээс гадна бас нэг гацаа байлаа. Арилжааны банкны өөрийнх нь эх үүсвэрийн өртөг өндөр байдаг.

Тиймээс МИК байгуулагдах хүртэл арилжааны банкууд өөрийн эх үүсвэрээр ипотекийн зээл гаргаж чаддаггүй байв. Энэ бүхэн яаж хэрэгжсэн гэхээр, Засгийн газар 2004 онд 40 мянган айлын орон сууцыг барьж ашиглалтад орууллаа. Гэвч орон сууцнуудаа иргэдэд яаж худалдаалах вэ гэдэг дээр асуудал үүсчээ. Гэтэл арилжааны банкууд ипотекийн зээл олгодоггүй байв. Ямартаа ч Азийн хөгжлийн банк 15 сая ам.долларын зээл олгосноор эх үүсвэр шийдэгдсэн байгаа юм. Тиймээс арилжааны банкууд ч ипотекийн зээлтэй холбоотой дүрэм журам гаргаж, зээлийг судалж эхэлжээ. Гэхдээ Монгол Улсад ипотекийн зээлийн тогтолцоо тогтвортой үргэлжлэхэд ямар бүтэц байх вэ гэдгийг судлахаар олон улсын банк санхүүгийн байгууллагад хандсан байна. Үүний дагуу АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг (USAID)-ийн эдийн засгийн бодлогыг сэргээх төслийн хүрээний судалгаагаар гарсан зөвлөмж ирсэн байгаа юм. Түүнд нь “Танай банк, санхүүгийн системд орон сууц санхүүжилтийн компаниийн орон зай хоосон байна. Тэр компаниараа арилжааны банкуудын зээлийг худалдаж аваад түүгээрээ үнэт цаас гаргаад санхүүжилт гаргах нь зөв. Энэ бүтцийг бий болгож байж ипотекийн зээлийг гаргах танай нөхцөл бүрдэнэ” гэжээ. Чухамдаа энэ зөвлөмжийн хүрээнд Монголбанк болон тухайн үеийн 10 арилжааны банк нийлээд Монголын Ипотекийн корпораци /МИК/-ийг байгуулжээ. Тэр бол 2006 оны аравдугаар сар. Ингээд иргэдийг орон сууцжуулах зорилго бүхий ипотекийн зээл гэдэг асуудал үндсэндээ МИК-иас хамааралтай болж эхэлсэн байгаа юм. Тиймээс МИК нь бараг 5-6 жилийн хугацаанд орон сууцны санхүүжилтийн эх үүсвэрийг бий болгоход төвлөрч ажилласан байна. Нэлээд ажил болсны эцэст хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаасны тухай хуулиар суурийг нь бүрдүүлж чаджээ. Энэ хуулийг 2010 онд УИХ-аар хэлэлцэж баталсан. 2011 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хэрэгжиж эхэлсэн. Гэхдээ хөтөлбөр хэрэгжиж чадахгүй байв. Тиймээс манай байгуулсан ипотекийн зээлийн тогтолцоотой төстэй Малайзын компанид ажиллаж байсан экспертүүдийг урьж ажиллуулжээ. Тэгж туршлага судалсны дараа хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх суурь тавигдсан байна.

МИК өнгөрсөн хугацаанд ажилласнаар ипотекийн зээлийн хүү анх найман хувь байсныг хоёр жилийн өмнө зургаан хувь болгожээ. Энэ нь зээлийн нөхцөл сайжирсантай холбоотой гэж тус байгууллагынхан үзжээ. Мөн орон сууцны хүртээмжийг нэмэгдүүлж, хүн бүрд хүргэх нь энэ хөтөлбөрийн зорилго учраас “Өр, орлогын харьцаа 45 хувиас ихгүй байх ёстой” гэдэг шаардлага тавьдаг нь иргэнийг эдийн засгийн дарамтаас чөлөөлж, хамгаалж байгаа хэрэг болсон байгаа юм. Харин зээлийн хүүгийн эргэн төлөлтийг 20 жил гэж томьёолсон нь орон сууцны өртөг өндөртэй холбогддог. Гэхдээ иргэнээс бага хэмжээний мөнгө гаргахын тулд 30 жил болгож өөрчилжээ. Үүнийг иргэдийг орон сууцтай болгох том боломж гэж тооцсон байгаа юм.

Сүүлд зарим талаас МИК-ийг өмчлөлийн, санхүүгийн асуудалтай гэх юм ярьж байна. Учир утга нь өөр аж. МИК-ийг анх үүсгэн байгуулахад Монголбанк дөрвөн хувь, бусад арилжааны банкууд 9.6 хувийг эзэмшихээр заасан. Ижил гараанаас эхэлсэн хэрэг л дээ. Тухайн үед дүрмийн санд нь ердөө 11 сая төгрөг байжээ. Үүнийгээ нэмэх талаар яригдаж, тодорхой алхмууд хийгдэж, хэрэгжих явцад хувьцаа эзэмшиж байсан байгууллагуудын одоогийн хувь эзэмшил өөрчлөгджээ. Улмаар 2015 онд МИК-ийг олон нийтийн компани болгох шийдвэр гарчээ. Тэр дагуу хувьцаа нь Хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй зарагдаж эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, ингэж МИК-ийн санхүүгийн тайлан нийтэд ил компани болсон гэсэн үг. Тухайн үед зарласан хувьцааны 15 хувийг хөрөнгийн биржээр дамжуулж борлуулжээ. Тэгэхэд Хөгжлийн банк МИК-ийн тодорхой хэмжээний хувьцааг авсан байгаа юм. Өнөөдөр МИК-ийн хамгийн том хувьцаа эзэмшигч нь Хөгжлийн банк болжээ. Тус банк Төрийн банктай нийлээд 17.8 хувийг эзэлдэг байгаа юм. Бусдыг нь хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж, иргэд эзэмшдэг байна. Харин МИК ОССК компани МИК-ийн охин компани учраас 100 хувь хувийн компанид тооцогддог байна.Дээрээс нь МИК, МИК ОССК хоёр компанийн үйл ажиллагаа нь тусдаа явдаг аж.

Анх ипотекийн зээлийн хөтөлбөр эхэлснээс хойш 2013 он хүртэл эх үүсвэрийг нь Монголбанк гаргажээ. Монголбанк арилжааны банкуудад нэг жилийн хугацаатай зээл олгоод арилжааны банкууд энэ зээлийг нь 20 жилийн хугацаатайгаар иргэдэд өгдөг байжээ. Харин 2017 оноос хойш МИК-ийн үүсгэн байгуулсан тусгай зориулалттай компанийн гаргасан бондын эргэн төлбөрийг Монголбанк хурааж аваад эх үүсвэрээ буцаагаад арилжааны банкуудад олгож эхэлсэн байна. Өөрөөр хэлбэл, орон сууцны санхүүжилтийн тогтолцоог системчилж харвал Монголбанк эх үүсвэрийг нь гаргасан. Арилжааны банкууд цааш нь зээл олгосон. Энэ зээлийг МИК худалдаж аваад ипотекийн зээлээр баталгаажсан бонд буюу үнэт цаас болгож хувиргасан. Түүнийг нь хөрөнгө оруулагч буюу Монголбанк, арилжааны банкууд авдаг. Эцэст нь банкаар дамжаад иргэдэд зээл болон очдог юм байна. Энэ утгаараа, ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийн эх үүсвэр тогтвортой үргэлжлэх нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа байгууллагуудын нэг нь МИК болоод байгаа юм.

Товчхондоо, Азийн хөгжлийн банкнаас Монголын иргэдэд ипотекийн зээл болгож олгох 15 сая ам.долларыг банкуудад хуваарилсан. Тэгж анх ипотекийн зээл эхэлсэн түүхийг дээр дурдав. Улмаар орон сууц санхүүжилтийн тогтолцоо гарч ирснээр хоёрдогч зах зээл гэж нэрлээд байгаа үнэт цаасны компани арилжааны банкнуудын зээлийг худалдаж авч эхэлсэн. Зээлийг худалдаж авснаар дахин зээл олгох орон зай үүсч байгаа хэрэг. Бондоор дамжуулж арилжааны банкуудад зээл олгох эх үүсвэрийг бүрдүүлжээ. 2019 онд олон улсын зах зээлээс Засгийн газрын баталгаагүйгээр 300 сая ам.доллар босгосон. Энэ эх үүсвэр нь ипотекийн зээл гарах нөхцөлийг бүрдүүлж буй аж.

Ерөөс энэ тогтолцоонд байгаа аль нэг байгууллага байхгүй болчихвол ипотекийн зээл олгох хөтөлбөр цааш үргэлжилж чадахгүй. Хэрэв МИК байхгүй бол үнэт цаас болгодог тогтолцоогүй болно. Тэгээд зургаан хувийн зээл олгох боломжгүй болно. Учир нь орон сууцны санхүүжилтийн компани зээлийг нь худалдан авдаг. Тэгж байж арилжааны банкууд зах зээлийн өртгөөс доогуур зургаан хувийн зээл олгож байгаа юм. Товчоор хэлэхэд, МИК бол банк иргэн хоёрыг холбодог. Энгийнээр гүүр нь аж. Зарим “тал”-ын адлаад байгаа МИК дээр ипотекийн зээл тогтдог гэсэн үг л дээ. Тэгэхээр энэхүү гурвалсан тогтолцооноос МИК-ийг гаргавал ипотекийн зээл зогсоно.

Одоогийн мөрдөж байгаа хуулиар хоёрдогч зах зээл дээр ажиллах МИК шиг компани байгуулаад ажиллах боломж нээлттэй. Байгаагаа татан буулгаж биш. Харин дээр нь нэмээд шинийг байгуулаад улам өргөжүүлээд хөгжүүлээд явбал урагшилна.

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Байр суурь: МСНЭ-ийн ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчид
Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ
Монголын сэтгүүлчдийн байгууллага ийм ч байгаагүй юм даа
“Гишүүдийн тоог 102 гэдэг дээр тогтох байсан юм”
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
2 цагийн өмнө өмнө

Бага хурлын гишүүд “давхар” дээлний асуудлыг түдгэлзүүлж байжээ

2 цагийн өмнө өмнө

Г.Ёндон:Шатахууны үнэ наадмын өмнө нэмэгдэхгүй ч өсөх нь тодорхой

3 цагийн өмнө өмнө

Буйр нуурт хийлдэг завьтай алга болсон иргэдийг эсэн мэнд олжээ

3 цагийн өмнө өмнө

Toyota Prius 20 маркийн автомашин онхолдож, нэг зорчигч нас баржээ

4 цагийн өмнө өмнө

Байр суурь: МСНЭ-ийн ерөнхийлөгчид нэр дэвшигчид

4 цагийн өмнө өмнө

Наадмын өдрүүдэд гамшгаас урьдчилан сэргийлж ажиллахыг үүрэг болголоо

4 цагийн өмнө өмнө

ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд С.В.Лавров Монгол Улсад айлчлах айлчлал эхэллээ

4 цагийн өмнө өмнө

Засгийн газар хуралдаж байна

7 цагийн өмнө өмнө

Үс засуулвал өнгө зүс сайжирна

7 цагийн өмнө өмнө

Өдөртөө 17-19 градус дулаан байна

18 цагийн өмнө өмнө

Наадмын нээлт, хаалтын тасалбарыг долдугаар сарын 1-3-нд худалдаж дууссан

20 цагийн өмнө өмнө

Ч.Хүрэлбаатар: Төмөр замын төслүүд, санхүүжилтийг нь асуухаар хулгайчаар дуудаад байдаг

20 цагийн өмнө өмнө

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Сингапур улсын Ерөнхий сайдын урилгаар тус улсад албан ёсны айлчлал хийнэ

20 цагийн өмнө өмнө

Наадмын өдрүүдэд тохиолдож болзошгүй гамшгаас урьдчилсан сэргийлж ажиллахыг үүрэг болголоо

23 цагийн өмнө өмнө

Д.Тогтохсүрэн: Дэлхийн зах зээлд газрын тосны бүтээгдэхүүний үнэ өссөн. Гэхдээ АИ-92 бензиний үнийг барина

1 өдрийн өмнө өмнө

"Ачит-Ихт" компани Байгаль орчны удирдлагын тогтолцооны ISO 14001:2015 стандартыг хангалаа

1 өдрийн өмнө өмнө

“Big show”-ныхан ХСҮТ-д 260 сая төгрөгийн хавдарын аппарат хандивлалаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Чингис хот-Дадал чиглэлийн 50 км замыг ашиглалтад орууллаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Олон улсын хоккейчдын нөхөрсөг тоглолт "Степпе Арена"-д болно

1 өдрийн өмнө өмнө

Улаанбаатар-Замын-Үүд чиглэлийн төмөр зам усанд автсаныг шуурхай засварлажээ

1 өдрийн өмнө өмнө

"Хаан хүнс Эрчим" клуб Үндэсний дээд лигт 13 дахь удаагаа аваргаллаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Амралтын өдрүүдэд гурван хүн гол, нуурын усанд живжээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Хилийн боомтуудыг төмөр зам, авто замаар үе шаттайгаар бүрэн холбоно

1 өдрийн өмнө өмнө

Барилгын материалын үнэ 20-60 хувиар өсжээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Төрийн гурван өндөрлөгийн ХОМ

1 өдрийн өмнө өмнө

Хаврын чуулган энэ долоо хоногт хаалтаа хийнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Дэлхийн чансааны эхний тоглолтоо Монголын рагбийн шигшээ хийлээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Өнөөдөр Модон хохимой болон Тэрсүүд өдөр

1 өдрийн өмнө өмнө

Өдөртөө дуу цахилгаантай аадар бороо орно

2 өдрийн өмнө өмнө

19 нас хүрсэн хүнд архи, согтууруулах ундаа худалддаг болно

САНАЛ БОЛГОХ
2022-06-28 өмнө

Х.Булгантуяа: Хүмүүс орон сууцандаа хордоод суудаг байж магадгүй

2022-06-29 өмнө

Л.Оюун-Эрдэнийг өөрийг нь Дарханы зам руу томилох уу

2022-06-28 өмнө

МХЕГ: Төрийн байгууллагуудын лаборатори ажиллахгүй шахуу байна

2022-06-29 өмнө

Танилц: 34 хүртэлх хувиа арилжаалах Төрийн өмчийн оролцоот 25 компани

2022-06-30 өмнө

Н.Наранбаатар: Эрийн гурван наадам байгаа цагт бид Монголоороо үлдэнэ

2022-06-29 өмнө

Б.Бат-Эрдэнэ: БНСУ-ын шар хэвлэлийн мэдээллийг Монголд түгээж байна

2022-06-29 өмнө

Олон улсын хоккейчдын нөхөрсөг тоглолт Степпе Аренад болно

2022-06-29 өмнө

Хөшигийн хөндий рүү явах автобусны үнийг буурууллаа

2022-06-28 өмнө

Наадмаар үйлчилгээ эрхлэх хүсэлтийг маргаашаас эхлэн цахимаар хүлээн авна

2022-06-30 өмнө

Оточ манрамба их сургуулийн элсэлтийн бүртгэл явагдаж байна

20 цагийн өмнө өмнө

Ч.Хүрэлбаатар: Төмөр замын төслүүд, санхүүжилтийг нь асуухаар хулгайчаар дуудаад байдаг

2022-06-30 өмнө

Дугуй нэршилтэй мотоциклийн хяналтгүй хэрэглээнээс хүүхдүүд эрсдэж байна

2022-06-29 өмнө

Бичил уурхайчдын “түгжээ”-г хэзээ мултлах вэ?

2022-06-28 өмнө

“Их-7”-гийн удирдагчид дахин нэг “Бүс ба Зам” хэрэгжүүлнэ

2022-06-29 өмнө

ХӨСҮТ:Сармагчны цэцгийн нууц үеийн хугацаа 5-21 хоног байдаг

2022-06-28 өмнө

С.Амарсайхан: Гадаад руу нийлүүлдэг ч бай, дотооддоо хэрэглэдэг ч бай стандартыг мөрддөг байх орчинг бүрдүүлнэ

2022-06-28 өмнө

Өнөөдрөөс “Өнөр” хорооллын замын хөдөлгөөнийг хязгаарлаж, засвар хийнэ

2022-07-01 өмнө

Монголын сэтгүүлчдийн байгууллага ийм ч байгаагүй юм даа

2022-07-01 өмнө

Монголоос БНХАУ руу зорчих иргэд тусгаарлалтад орохгүй гэдэг нь худал мэдээлэл

2022-06-30 өмнө

АИ-92 автобензин 53,945 тонн буюу 40 хоногийн нөөцтэй байна

2022-06-28 өмнө

Ц.Сандаг-Очир: Наадмын өмнө ЗГ олон саяын өр зээл авна гэсэн нь үнэн байна

2022-06-30 өмнө

Г.Занданшатар: Үнийн өсөлт удаан үргэлжлэх нь тодорхой

2022-06-28 өмнө

1:1

2022-07-01 өмнө

Я.Санжмятав: Өнөөдөр олон хүнийг хэлмэгдүүлсэн 07 дугаар сарын 01-ний хар өдөр, Д.Ганбат өөрийн улс төрийн карьерт цэг тавилаа! С.Эрдэнэ, Д.Ганбатаа одоо болио!

1 өдрийн өмнө өмнө

Олон улсын хоккейчдын нөхөрсөг тоглолт "Степпе Арена"-д болно

2022-07-01 өмнө

Нэг цагаан мэнгэтэй хөхөгчин туулай өдөр

2022-07-01 өмнө

“Төрийн албанд ороход ганцхан шалгалт авах хангалтгүй”

2022-06-28 өмнө

Дөрвөн ногоон мэнгэтэй хар хулгана өдөр

2022-07-01 өмнө

Дуу цахилгаантай бага зэргийн аадар бороо орно

2022-06-28 өмнө

Олимпын гүүрний авто замын хөдөлгөөнийг бүрэн нээлээ

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.