• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Алтыг биш, хар тамхийг "хаая"

“Буяныг гаргахгүй, бузрыг оруулахгүй” гэсэн энэ үг Гаалийн ерөнхий газрын ажиллах зарчмыг илэрхийлдэг. Тус газар энэ үгийг хэний ч нүдэнд шууд өртөхөөр томоор бичээд үүдний ханандаа хадсан байдаг. Чухамдаа буян гэдэг нь алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэл, бузар гэдэг нь хар тамхины төрлийн мансууруулах бодис гээд энгийнээр ойлгож болно. Тиймээс бид энэ удаа буян болсон үнэт эдлэлийг оруулахдаа бус бузар болсон мансууруулах бодисыг хилээр нэвтрүүлэхэд хяналт шалгалтыг сайжруулъя гэсэн асуудлыг хөндлөө.

 

КАРГОНЫ АЧААНД ҮНЭТ ЭДЛЭЛ НУУН ОРУУЛЖ ИРЭХ ЗӨРЧИЛ НЭМЭГДЖЭЭ

 “2021 онд илрүүлж хураан авсан мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хэмжээ 10 мянга орчим хүн тун хэмжээгээр өссөн. Сүүлийн таван жилийн хугацаанд Монгол Улсын хилээр мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэргийн 40 орчим хувийг газрын боомтоор, дөрвөн хувийг агаарын боомтоор, 56 хувийг шуудан илгээмжийн үйлчилгээ ашиглан улсын хилээр нэвтрүүлсэн хэрэг эзэлж байна. Хөрш улсуудаас гадна Турк улсаас мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодис манай улсад нэвтрүүлэх гэмт хэргийн гаралт нэмэгдэж болзошгүй байна. Хамгийн сүүлд гэхэд өнгөрсөн сард 945 грамм хэмжээтэй мансууруулах бодисыг шуудан илгээмж ашиглан хууль бусаар хилээр нэвтрүүлсэн үйлдлийг илрүүлэн тухайн бодисыг хураан авч, мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулж байна“ гэж ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, хамтын ажиллагааны хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа Б.Батхуяг манай сонинд өгсөн ярилцлагадаа дурдаж байв.

Турк улсаас манай улсын хилээр нэвтрүүлэх мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хэмжээ нэмэгдээд зогсохгүй алт, мөнгөн эдлэл их хэмжээгээр орж ирдэг байна. Ингэхдээ татвараас зугтахын тулд гаалийн байгууллагад мэдүүлэхгүйгээр нуун дарагдуулж оруулж ирэх зөрчил их бүртгэгддэг юм. Сүүлийн жилүүдэд онгоцоор каргогоор ирж байгаа ачаанд үнэт эдлэл нуун оруулж ирэх зөрчил нэмэгджээ. Гаалийнхан үүнийг рентген туяа, аппаратаар илрүүлж хуулийн дагуу хариуцлага тооцдог.

Тухайлбал, Турк улсаас  гуравдугаар сарын 3-ны өдөр ирсэн 20 тонн ачаа бүхий каргоноос их хэмжээний алт, мөнгөн эдлэл татваргүй нууж оруулахыг завдсан зөрчил илэрснийг гаалийн байгууллагаас мэдээлсэн. Тус байгууллагын хяналт, шалгалтын улмаас ачаа, бараа саатахад хүрсэн учир иргэд бухимдлаа илэрхийлсэн байдаг. Үүнээс гадна БНСУ-аас 5.9 кг алт хилээр нэвтрүүлэх гэж байсан зөрчил гаргасан 18 этгээдийг шалгаж байгаа юм.

 

АЛТ, МӨНГӨН ЭДЛЭЛ ХИЛЭЭР НЭВТРҮҮЛЭХЭД ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ ШААРДЛАГАГҮЙ

Гэвч эдгээр маргаан хилээр алт нэвтрүүлэхгүйтэй холбоотой бус хууль бусаар, нууцаар үнэт эдлэлийг хилээр нэвтрүүлэх гэсэн иргэдийн үйлдлээс болсон юм.  Учир нь Монгол Улсын хилээр алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэл нэвтрүүлэхэд тусгай зөвшөөрөл шаарддаггүй. Харин Гаалийн тухай хуулийн зургадугаар бүлгийн 60 дугаар зүйлийн 60.3-д заасан гадаад худалдааны гэрээ, үнийн нэхэмжлэх, тээврийн бичиг баримт, тарифын бус хязгаарлалтад хамаарах бараанд шаардагдах зөвшөөрөл, лиценз гэсэн бичиг баримтыг бүрдүүлээд татвараа төлөхөд хангалттай. Тоо хэмжээнд хязгаарлалт тавьдаггүй. Энгийн бараа шиг нэвтрүүлнэ. Тиймээс хууль бусаар үнэт эдлэл хилээр оруулж ирсэн иргэд торгуулиа төлбөл хураасан бараа, бүтээгдэхүүнийг эргүүлэн олгоно гэж Гаалийн ерөнхий газраас мэдээлж байсан юм.

Харин алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэлийг хилээр нэвтрүүлж байгаа тохиолдолд сорьцыг баталгаажуулсан бичиг баримт маш чухал байдаг. Энэ талаар Гаалийн ерөнхий газрын Гаалийн хяналтын газрын гаалийн улсын байцаагч Л.Амартүвшин “Үнэт эдлэлийн сорьц, чанар нь маш чухал. Хилээр орж ирэхдээ олон улсын сорьцны шаардлага хангасан байвал түүнийг нь үндэслэнэ. Хэрэв сорьц тогтоогдоогүй, үл мэдэгдэж байвал сорьцыг Сорьцын хяналтын газраар тодорхойлуулсны дараа хилээр нэвтрүүлдэг” гэж ярилаа. Сорьцын хяналтын газар нь алт олборлолт, нийлүүлэлтийн сүлжээнд оролцогч гол байгууллага. Алтны сорьцыг тогтоосноор алтыг худалдах, арилжих нөхцөлийг бүрдүүлдэг юм. Ашигт малтмалын тухай хуулийн зургадугаар бүлэг 46 дугаар зүйлийн 46.1-д “Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь олборлосон бүх төрлийн үнэт металл, эрдэнийн чулууны сорьц, чанарыг сорьцын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаар тогтоолгож, тоо хэмжээг бүртгүүлнэ” гэж заасан байдаг.

Алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэлийг хилээр гаргахад мөн тусгай зөвшөөрөл шаардахгүй. Харин тухайн үнэт металлыг үйлдвэрлэх, худалдаалахад тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай.  Энэ тухай Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.10.2-д “Үнэт металл, эрдэнийн чулуугаар эдлэл хийх үйлдвэрлэл эрхлэхэд тусгай зөвшөөрөл шаардана” гэж тусгажээ.

 

ОЛБОРЛОСОН ҮНЭТ МЕТАЛЛЫГ МОНГОЛБАНКААР ДАМЖУУЛАН ЭКСПОРТОЛНО

Гэхдээ ашигт малтмал олборлох тусгай зөвшөөрөл авсан алтаа олборлоод Монголбанкинд тушаагаад, Монголбанкаар дамжуулан экспортод гаргах боломжтой.  Энэ тухай Ашигт малтмалын тухай хуулийн зургадугаар бүлгийн 46 дугаар зүйлд “Үнэт металл, эрдэнийн чулууг Монголбанк худалдан авч төлбөр хийхдээ олон улсын зах зээлийн үнийг баримтална. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь олборлосон үнэт металл, эрдэнийн чулууг Монголбанкаар дамжуулан экспортод гаргаж болно. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь 400 граммаас дээш жинтэй эсвэл түүнээс хөнгөн боловч онцгой чамин дүрс хэлбэртэй байгалийн төрц алт, түүнчлэн ховор өнгө, дүрстэй эрдэнийн чулуу олборлосон бол тэдгээрийг Монголбанкны төрийн эрдэнэсийн санд урамшуулалтай үнээр худалдах үүрэгтэй” гэж заажээ. Монголбанк өнгөрсөн жилд сард 643-3235 кг алт худалдан авсан бол энэ оны гуравдугаар сард 985 кг алт худалдан авчээ. Мөн тус банкны  алт худалдан авах үнэ дөрөвдүгээр сарын 11-ний байдлаар 188 мянга 368.89 төгрөг байна. Нэг сарын өмнө буюу гуравдугаар сарын 11-нд 184 мянга 545.93 төгрөг байв. 

 

ЗГ: ТАВАН ХУВИЙН НЭМЭГДЭЛТЭЙГЭЭР АЛТ ХУДАЛДАЖ АВНА

Цар тахлын хямралын дараах дайны сорилоос эдийн засгаа аврах нэг арга нь алтны эргэлтийг нэмэгдүүлэх гэдгийг Засгийн газраас зарлаад байна. Тухайлбал, Засгийн газрын энэ сарын 4-ний ээлжит бус хуралдааны үеэр Сангийн сайд Б.Жавхлан “Монголбанкинд гадаад валютын улсын нөөцийг нэмэгдүүлэх зорилгоор банкаар дамжуулан алт олборлогч ААН-үүдэд эргэлтийн хөрөнгийн болон урьдчилгаа төлбөрийн санхүүжилтийг олгож, Лондоны металлын биржийн үнэ дээр таван хувийн нэмэгдэлтэйгээр гадаад, дотоодын зах зээлээс алт худалдан авна. Мөн ашигт малтмалаар олборлосон атлаа тухайн санхүүгийн жилдээ багтаан тушаах үүргийг хэрэгжүүлж амжаагүй зөрчил гаргасан хуулийн этгээд, иргэнд энэ хуулийг хэрэгжих хугацаанд хариуцлага ногдуулахгүй” гэдгээ зарласан.

Тодруулбал, олон улсын хямралт нөхцөл байдлаас үүдэлтэй гол нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт, хомсдолоос сэргийлэх, нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийн төсөлд алт олборлогч ААН-үүдэд Монголбанкны алт, валютын нөөцийг нэмэгдүүлэхэд зориулсан хэд хэдэн заалт орсон юм.

Алт, мөнгө үнэт эдлэлийг хуулийн дагуу хилээр нэвтрүүлэх тусам улсын эдийн засаг болоод бидний амьдралд ашигтай. Харин мансууруулах бодис биднийг харанхуй ангал руу түлхэж, амьдралыг сүйрүүлж байдаг. Тиймээс буян болсон үнэт эдлэлийг оруулахдаа бус бузар болсон мансууруулах бодисыг хилээр нэвтрүүлэхэд хяналт шалгалтыг сайжруулъя.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 12. МЯГМАР ГАРАГ. № 73 (6805)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно
“Койнчид” яагаад буруутчихав?!
Мета бол Х.Нямбаатарын ч биш Монголын асуудал
Гадаадын хөрөнгө оруулагчийн гомдлын үг буюу “Монгол Хьюндай”-гийн дээрмийг анхан шатны шүүх ингэж шийджээ



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Алтыг биш, хар тамхийг "хаая"

“Буяныг гаргахгүй, бузрыг оруулахгүй” гэсэн энэ үг Гаалийн ерөнхий газрын ажиллах зарчмыг илэрхийлдэг. Тус газар энэ үгийг хэний ч нүдэнд шууд өртөхөөр томоор бичээд үүдний ханандаа хадсан байдаг. Чухамдаа буян гэдэг нь алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэл, бузар гэдэг нь хар тамхины төрлийн мансууруулах бодис гээд энгийнээр ойлгож болно. Тиймээс бид энэ удаа буян болсон үнэт эдлэлийг оруулахдаа бус бузар болсон мансууруулах бодисыг хилээр нэвтрүүлэхэд хяналт шалгалтыг сайжруулъя гэсэн асуудлыг хөндлөө.

 

КАРГОНЫ АЧААНД ҮНЭТ ЭДЛЭЛ НУУН ОРУУЛЖ ИРЭХ ЗӨРЧИЛ НЭМЭГДЖЭЭ

 “2021 онд илрүүлж хураан авсан мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хэмжээ 10 мянга орчим хүн тун хэмжээгээр өссөн. Сүүлийн таван жилийн хугацаанд Монгол Улсын хилээр мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэргийн 40 орчим хувийг газрын боомтоор, дөрвөн хувийг агаарын боомтоор, 56 хувийг шуудан илгээмжийн үйлчилгээ ашиглан улсын хилээр нэвтрүүлсэн хэрэг эзэлж байна. Хөрш улсуудаас гадна Турк улсаас мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодис манай улсад нэвтрүүлэх гэмт хэргийн гаралт нэмэгдэж болзошгүй байна. Хамгийн сүүлд гэхэд өнгөрсөн сард 945 грамм хэмжээтэй мансууруулах бодисыг шуудан илгээмж ашиглан хууль бусаар хилээр нэвтрүүлсэн үйлдлийг илрүүлэн тухайн бодисыг хураан авч, мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулж байна“ гэж ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, хамтын ажиллагааны хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа Б.Батхуяг манай сонинд өгсөн ярилцлагадаа дурдаж байв.

Турк улсаас манай улсын хилээр нэвтрүүлэх мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хэмжээ нэмэгдээд зогсохгүй алт, мөнгөн эдлэл их хэмжээгээр орж ирдэг байна. Ингэхдээ татвараас зугтахын тулд гаалийн байгууллагад мэдүүлэхгүйгээр нуун дарагдуулж оруулж ирэх зөрчил их бүртгэгддэг юм. Сүүлийн жилүүдэд онгоцоор каргогоор ирж байгаа ачаанд үнэт эдлэл нуун оруулж ирэх зөрчил нэмэгджээ. Гаалийнхан үүнийг рентген туяа, аппаратаар илрүүлж хуулийн дагуу хариуцлага тооцдог.

Тухайлбал, Турк улсаас  гуравдугаар сарын 3-ны өдөр ирсэн 20 тонн ачаа бүхий каргоноос их хэмжээний алт, мөнгөн эдлэл татваргүй нууж оруулахыг завдсан зөрчил илэрснийг гаалийн байгууллагаас мэдээлсэн. Тус байгууллагын хяналт, шалгалтын улмаас ачаа, бараа саатахад хүрсэн учир иргэд бухимдлаа илэрхийлсэн байдаг. Үүнээс гадна БНСУ-аас 5.9 кг алт хилээр нэвтрүүлэх гэж байсан зөрчил гаргасан 18 этгээдийг шалгаж байгаа юм.

 

АЛТ, МӨНГӨН ЭДЛЭЛ ХИЛЭЭР НЭВТРҮҮЛЭХЭД ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ ШААРДЛАГАГҮЙ

Гэвч эдгээр маргаан хилээр алт нэвтрүүлэхгүйтэй холбоотой бус хууль бусаар, нууцаар үнэт эдлэлийг хилээр нэвтрүүлэх гэсэн иргэдийн үйлдлээс болсон юм.  Учир нь Монгол Улсын хилээр алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэл нэвтрүүлэхэд тусгай зөвшөөрөл шаарддаггүй. Харин Гаалийн тухай хуулийн зургадугаар бүлгийн 60 дугаар зүйлийн 60.3-д заасан гадаад худалдааны гэрээ, үнийн нэхэмжлэх, тээврийн бичиг баримт, тарифын бус хязгаарлалтад хамаарах бараанд шаардагдах зөвшөөрөл, лиценз гэсэн бичиг баримтыг бүрдүүлээд татвараа төлөхөд хангалттай. Тоо хэмжээнд хязгаарлалт тавьдаггүй. Энгийн бараа шиг нэвтрүүлнэ. Тиймээс хууль бусаар үнэт эдлэл хилээр оруулж ирсэн иргэд торгуулиа төлбөл хураасан бараа, бүтээгдэхүүнийг эргүүлэн олгоно гэж Гаалийн ерөнхий газраас мэдээлж байсан юм.

Харин алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэлийг хилээр нэвтрүүлж байгаа тохиолдолд сорьцыг баталгаажуулсан бичиг баримт маш чухал байдаг. Энэ талаар Гаалийн ерөнхий газрын Гаалийн хяналтын газрын гаалийн улсын байцаагч Л.Амартүвшин “Үнэт эдлэлийн сорьц, чанар нь маш чухал. Хилээр орж ирэхдээ олон улсын сорьцны шаардлага хангасан байвал түүнийг нь үндэслэнэ. Хэрэв сорьц тогтоогдоогүй, үл мэдэгдэж байвал сорьцыг Сорьцын хяналтын газраар тодорхойлуулсны дараа хилээр нэвтрүүлдэг” гэж ярилаа. Сорьцын хяналтын газар нь алт олборлолт, нийлүүлэлтийн сүлжээнд оролцогч гол байгууллага. Алтны сорьцыг тогтоосноор алтыг худалдах, арилжих нөхцөлийг бүрдүүлдэг юм. Ашигт малтмалын тухай хуулийн зургадугаар бүлэг 46 дугаар зүйлийн 46.1-д “Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь олборлосон бүх төрлийн үнэт металл, эрдэнийн чулууны сорьц, чанарыг сорьцын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаар тогтоолгож, тоо хэмжээг бүртгүүлнэ” гэж заасан байдаг.

Алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэлийг хилээр гаргахад мөн тусгай зөвшөөрөл шаардахгүй. Харин тухайн үнэт металлыг үйлдвэрлэх, худалдаалахад тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай.  Энэ тухай Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.10.2-д “Үнэт металл, эрдэнийн чулуугаар эдлэл хийх үйлдвэрлэл эрхлэхэд тусгай зөвшөөрөл шаардана” гэж тусгажээ.

 

ОЛБОРЛОСОН ҮНЭТ МЕТАЛЛЫГ МОНГОЛБАНКААР ДАМЖУУЛАН ЭКСПОРТОЛНО

Гэхдээ ашигт малтмал олборлох тусгай зөвшөөрөл авсан алтаа олборлоод Монголбанкинд тушаагаад, Монголбанкаар дамжуулан экспортод гаргах боломжтой.  Энэ тухай Ашигт малтмалын тухай хуулийн зургадугаар бүлгийн 46 дугаар зүйлд “Үнэт металл, эрдэнийн чулууг Монголбанк худалдан авч төлбөр хийхдээ олон улсын зах зээлийн үнийг баримтална. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь олборлосон үнэт металл, эрдэнийн чулууг Монголбанкаар дамжуулан экспортод гаргаж болно. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь 400 граммаас дээш жинтэй эсвэл түүнээс хөнгөн боловч онцгой чамин дүрс хэлбэртэй байгалийн төрц алт, түүнчлэн ховор өнгө, дүрстэй эрдэнийн чулуу олборлосон бол тэдгээрийг Монголбанкны төрийн эрдэнэсийн санд урамшуулалтай үнээр худалдах үүрэгтэй” гэж заажээ. Монголбанк өнгөрсөн жилд сард 643-3235 кг алт худалдан авсан бол энэ оны гуравдугаар сард 985 кг алт худалдан авчээ. Мөн тус банкны  алт худалдан авах үнэ дөрөвдүгээр сарын 11-ний байдлаар 188 мянга 368.89 төгрөг байна. Нэг сарын өмнө буюу гуравдугаар сарын 11-нд 184 мянга 545.93 төгрөг байв. 

 

ЗГ: ТАВАН ХУВИЙН НЭМЭГДЭЛТЭЙГЭЭР АЛТ ХУДАЛДАЖ АВНА

Цар тахлын хямралын дараах дайны сорилоос эдийн засгаа аврах нэг арга нь алтны эргэлтийг нэмэгдүүлэх гэдгийг Засгийн газраас зарлаад байна. Тухайлбал, Засгийн газрын энэ сарын 4-ний ээлжит бус хуралдааны үеэр Сангийн сайд Б.Жавхлан “Монголбанкинд гадаад валютын улсын нөөцийг нэмэгдүүлэх зорилгоор банкаар дамжуулан алт олборлогч ААН-үүдэд эргэлтийн хөрөнгийн болон урьдчилгаа төлбөрийн санхүүжилтийг олгож, Лондоны металлын биржийн үнэ дээр таван хувийн нэмэгдэлтэйгээр гадаад, дотоодын зах зээлээс алт худалдан авна. Мөн ашигт малтмалаар олборлосон атлаа тухайн санхүүгийн жилдээ багтаан тушаах үүргийг хэрэгжүүлж амжаагүй зөрчил гаргасан хуулийн этгээд, иргэнд энэ хуулийг хэрэгжих хугацаанд хариуцлага ногдуулахгүй” гэдгээ зарласан.

Тодруулбал, олон улсын хямралт нөхцөл байдлаас үүдэлтэй гол нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт, хомсдолоос сэргийлэх, нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийн төсөлд алт олборлогч ААН-үүдэд Монголбанкны алт, валютын нөөцийг нэмэгдүүлэхэд зориулсан хэд хэдэн заалт орсон юм.

Алт, мөнгө үнэт эдлэлийг хуулийн дагуу хилээр нэвтрүүлэх тусам улсын эдийн засаг болоод бидний амьдралд ашигтай. Харин мансууруулах бодис биднийг харанхуй ангал руу түлхэж, амьдралыг сүйрүүлж байдаг. Тиймээс буян болсон үнэт эдлэлийг оруулахдаа бус бузар болсон мансууруулах бодисыг хилээр нэвтрүүлэхэд хяналт шалгалтыг сайжруулъя.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 12. МЯГМАР ГАРАГ. № 73 (6805)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Хөлбөмбөг ДАШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Чуулган
  • •Нийтлэл
  • •Засгийн газар
  • •Бөхийн төрлүүд
  • •Эрүүл мэнд
  • •Ерөнхийлөгч
  • •ММ-ын тодруулга
  • •Яам, Агентлаг
  • •Нийслэл
  • •Гадаад харилцаа
  • •Олимпизм
  • •Сурвалжлага
  • •Ярилцлага
  • •Сэрэмжлүүлэг
ХУРААХ
Байнгын хороод өнөөдөр...
COVID-19-ийн шинэ давалгаа Хятадыг...

Алтыг биш, хар тамхийг "хаая"

ДОЛЖИНЖАВ 2022-04-12
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
Алтыг биш, хар тамхийг

“Буяныг гаргахгүй, бузрыг оруулахгүй” гэсэн энэ үг Гаалийн ерөнхий газрын ажиллах зарчмыг илэрхийлдэг. Тус газар энэ үгийг хэний ч нүдэнд шууд өртөхөөр томоор бичээд үүдний ханандаа хадсан байдаг. Чухамдаа буян гэдэг нь алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэл, бузар гэдэг нь хар тамхины төрлийн мансууруулах бодис гээд энгийнээр ойлгож болно. Тиймээс бид энэ удаа буян болсон үнэт эдлэлийг оруулахдаа бус бузар болсон мансууруулах бодисыг хилээр нэвтрүүлэхэд хяналт шалгалтыг сайжруулъя гэсэн асуудлыг хөндлөө.

 

КАРГОНЫ АЧААНД ҮНЭТ ЭДЛЭЛ НУУН ОРУУЛЖ ИРЭХ ЗӨРЧИЛ НЭМЭГДЖЭЭ

 “2021 онд илрүүлж хураан авсан мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хэмжээ 10 мянга орчим хүн тун хэмжээгээр өссөн. Сүүлийн таван жилийн хугацаанд Монгол Улсын хилээр мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар нэвтрүүлсэн гэмт хэргийн 40 орчим хувийг газрын боомтоор, дөрвөн хувийг агаарын боомтоор, 56 хувийг шуудан илгээмжийн үйлчилгээ ашиглан улсын хилээр нэвтрүүлсэн хэрэг эзэлж байна. Хөрш улсуудаас гадна Турк улсаас мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодис манай улсад нэвтрүүлэх гэмт хэргийн гаралт нэмэгдэж болзошгүй байна. Хамгийн сүүлд гэхэд өнгөрсөн сард 945 грамм хэмжээтэй мансууруулах бодисыг шуудан илгээмж ашиглан хууль бусаар хилээр нэвтрүүлсэн үйлдлийг илрүүлэн тухайн бодисыг хураан авч, мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулж байна“ гэж ЦЕГ-ын Хар тамхитай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, хамтын ажиллагааны хэлтсийн дарга, цагдаагийн дэд хурандаа Б.Батхуяг манай сонинд өгсөн ярилцлагадаа дурдаж байв.

Турк улсаас манай улсын хилээр нэвтрүүлэх мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөлөх бодисын хэмжээ нэмэгдээд зогсохгүй алт, мөнгөн эдлэл их хэмжээгээр орж ирдэг байна. Ингэхдээ татвараас зугтахын тулд гаалийн байгууллагад мэдүүлэхгүйгээр нуун дарагдуулж оруулж ирэх зөрчил их бүртгэгддэг юм. Сүүлийн жилүүдэд онгоцоор каргогоор ирж байгаа ачаанд үнэт эдлэл нуун оруулж ирэх зөрчил нэмэгджээ. Гаалийнхан үүнийг рентген туяа, аппаратаар илрүүлж хуулийн дагуу хариуцлага тооцдог.

Тухайлбал, Турк улсаас  гуравдугаар сарын 3-ны өдөр ирсэн 20 тонн ачаа бүхий каргоноос их хэмжээний алт, мөнгөн эдлэл татваргүй нууж оруулахыг завдсан зөрчил илэрснийг гаалийн байгууллагаас мэдээлсэн. Тус байгууллагын хяналт, шалгалтын улмаас ачаа, бараа саатахад хүрсэн учир иргэд бухимдлаа илэрхийлсэн байдаг. Үүнээс гадна БНСУ-аас 5.9 кг алт хилээр нэвтрүүлэх гэж байсан зөрчил гаргасан 18 этгээдийг шалгаж байгаа юм.

 

АЛТ, МӨНГӨН ЭДЛЭЛ ХИЛЭЭР НЭВТРҮҮЛЭХЭД ТУСГАЙ ЗӨВШӨӨРӨЛ ШААРДЛАГАГҮЙ

Гэвч эдгээр маргаан хилээр алт нэвтрүүлэхгүйтэй холбоотой бус хууль бусаар, нууцаар үнэт эдлэлийг хилээр нэвтрүүлэх гэсэн иргэдийн үйлдлээс болсон юм.  Учир нь Монгол Улсын хилээр алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэл нэвтрүүлэхэд тусгай зөвшөөрөл шаарддаггүй. Харин Гаалийн тухай хуулийн зургадугаар бүлгийн 60 дугаар зүйлийн 60.3-д заасан гадаад худалдааны гэрээ, үнийн нэхэмжлэх, тээврийн бичиг баримт, тарифын бус хязгаарлалтад хамаарах бараанд шаардагдах зөвшөөрөл, лиценз гэсэн бичиг баримтыг бүрдүүлээд татвараа төлөхөд хангалттай. Тоо хэмжээнд хязгаарлалт тавьдаггүй. Энгийн бараа шиг нэвтрүүлнэ. Тиймээс хууль бусаар үнэт эдлэл хилээр оруулж ирсэн иргэд торгуулиа төлбөл хураасан бараа, бүтээгдэхүүнийг эргүүлэн олгоно гэж Гаалийн ерөнхий газраас мэдээлж байсан юм.

Харин алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэлийг хилээр нэвтрүүлж байгаа тохиолдолд сорьцыг баталгаажуулсан бичиг баримт маш чухал байдаг. Энэ талаар Гаалийн ерөнхий газрын Гаалийн хяналтын газрын гаалийн улсын байцаагч Л.Амартүвшин “Үнэт эдлэлийн сорьц, чанар нь маш чухал. Хилээр орж ирэхдээ олон улсын сорьцны шаардлага хангасан байвал түүнийг нь үндэслэнэ. Хэрэв сорьц тогтоогдоогүй, үл мэдэгдэж байвал сорьцыг Сорьцын хяналтын газраар тодорхойлуулсны дараа хилээр нэвтрүүлдэг” гэж ярилаа. Сорьцын хяналтын газар нь алт олборлолт, нийлүүлэлтийн сүлжээнд оролцогч гол байгууллага. Алтны сорьцыг тогтоосноор алтыг худалдах, арилжих нөхцөлийг бүрдүүлдэг юм. Ашигт малтмалын тухай хуулийн зургадугаар бүлэг 46 дугаар зүйлийн 46.1-д “Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь олборлосон бүх төрлийн үнэт металл, эрдэнийн чулууны сорьц, чанарыг сорьцын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллагаар тогтоолгож, тоо хэмжээг бүртгүүлнэ” гэж заасан байдаг.

Алт, мөнгө бүхий үнэт эдлэлийг хилээр гаргахад мөн тусгай зөвшөөрөл шаардахгүй. Харин тухайн үнэт металлыг үйлдвэрлэх, худалдаалахад тусгай зөвшөөрөл шаардлагатай.  Энэ тухай Аж ахуйн үйл ажиллагааны тусгай зөвшөөрлийн тухай хуулийн 15 дугаар зүйлийн 15.10.2-д “Үнэт металл, эрдэнийн чулуугаар эдлэл хийх үйлдвэрлэл эрхлэхэд тусгай зөвшөөрөл шаардана” гэж тусгажээ.

 

ОЛБОРЛОСОН ҮНЭТ МЕТАЛЛЫГ МОНГОЛБАНКААР ДАМЖУУЛАН ЭКСПОРТОЛНО

Гэхдээ ашигт малтмал олборлох тусгай зөвшөөрөл авсан алтаа олборлоод Монголбанкинд тушаагаад, Монголбанкаар дамжуулан экспортод гаргах боломжтой.  Энэ тухай Ашигт малтмалын тухай хуулийн зургадугаар бүлгийн 46 дугаар зүйлд “Үнэт металл, эрдэнийн чулууг Монголбанк худалдан авч төлбөр хийхдээ олон улсын зах зээлийн үнийг баримтална. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь олборлосон үнэт металл, эрдэнийн чулууг Монголбанкаар дамжуулан экспортод гаргаж болно. Ашиглалтын тусгай зөвшөөрөл эзэмшигч нь 400 граммаас дээш жинтэй эсвэл түүнээс хөнгөн боловч онцгой чамин дүрс хэлбэртэй байгалийн төрц алт, түүнчлэн ховор өнгө, дүрстэй эрдэнийн чулуу олборлосон бол тэдгээрийг Монголбанкны төрийн эрдэнэсийн санд урамшуулалтай үнээр худалдах үүрэгтэй” гэж заажээ. Монголбанк өнгөрсөн жилд сард 643-3235 кг алт худалдан авсан бол энэ оны гуравдугаар сард 985 кг алт худалдан авчээ. Мөн тус банкны  алт худалдан авах үнэ дөрөвдүгээр сарын 11-ний байдлаар 188 мянга 368.89 төгрөг байна. Нэг сарын өмнө буюу гуравдугаар сарын 11-нд 184 мянга 545.93 төгрөг байв. 

 

ЗГ: ТАВАН ХУВИЙН НЭМЭГДЭЛТЭЙГЭЭР АЛТ ХУДАЛДАЖ АВНА

Цар тахлын хямралын дараах дайны сорилоос эдийн засгаа аврах нэг арга нь алтны эргэлтийг нэмэгдүүлэх гэдгийг Засгийн газраас зарлаад байна. Тухайлбал, Засгийн газрын энэ сарын 4-ний ээлжит бус хуралдааны үеэр Сангийн сайд Б.Жавхлан “Монголбанкинд гадаад валютын улсын нөөцийг нэмэгдүүлэх зорилгоор банкаар дамжуулан алт олборлогч ААН-үүдэд эргэлтийн хөрөнгийн болон урьдчилгаа төлбөрийн санхүүжилтийг олгож, Лондоны металлын биржийн үнэ дээр таван хувийн нэмэгдэлтэйгээр гадаад, дотоодын зах зээлээс алт худалдан авна. Мөн ашигт малтмалаар олборлосон атлаа тухайн санхүүгийн жилдээ багтаан тушаах үүргийг хэрэгжүүлж амжаагүй зөрчил гаргасан хуулийн этгээд, иргэнд энэ хуулийг хэрэгжих хугацаанд хариуцлага ногдуулахгүй” гэдгээ зарласан.

Тодруулбал, олон улсын хямралт нөхцөл байдлаас үүдэлтэй гол нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт, хомсдолоос сэргийлэх, нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийн төсөлд алт олборлогч ААН-үүдэд Монголбанкны алт, валютын нөөцийг нэмэгдүүлэхэд зориулсан хэд хэдэн заалт орсон юм.

Алт, мөнгө үнэт эдлэлийг хуулийн дагуу хилээр нэвтрүүлэх тусам улсын эдийн засаг болоод бидний амьдралд ашигтай. Харин мансууруулах бодис биднийг харанхуй ангал руу түлхэж, амьдралыг сүйрүүлж байдаг. Тиймээс буян болсон үнэт эдлэлийг оруулахдаа бус бузар болсон мансууруулах бодисыг хилээр нэвтрүүлэхэд хяналт шалгалтыг сайжруулъя.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 12. МЯГМАР ГАРАГ. № 73 (6805)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно
“Койнчид” яагаад буруутчихав?!
Мета бол Х.Нямбаатарын ч биш Монголын асуудал
Гадаадын хөрөнгө оруулагчийн гомдлын үг буюу “Монгол Хьюндай”-гийн дээрмийг анхан шатны шүүх ингэж шийджээ
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
4 цагийн өмнө өмнө

Загребаас Б.Болортуяа мөнгөн медаль хүртлээ

4 цагийн өмнө өмнө

Б.Эрхэмбаяр мөнгө, О.Уранбаяр хүрэл медаль Парисын их дуулгаас хүртлээ

4 цагийн өмнө өмнө

Үс засуулвал өлзийтэй сайн

4 цагийн өмнө өмнө

Өдөртөө 9-11 градус хүйтэн байна

1 өдрийн өмнө өмнө

ХСҮТ-ийг шинэ байртай болгох асуудлыг засгийн газарт оруулна

1 өдрийн өмнө өмнө

Хүүхдийн мөнгийг хоёрдугаар сарын 16-нд олгоно

1 өдрийн өмнө өмнө

Н.Сугар: Ирэх сарын 1-нээс тээврийн хэрэгсэл болгон цахим гэрчилгээтэй болно

1 өдрийн өмнө өмнө

Хаврын уур орох улирал 10 цаг 50 минутад эхэлнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Өдөртөө 8-10 градус хүйтэн байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Shaqtin' A Fool (2023-02-03)

1 өдрийн өмнө өмнө

Shaqtin' A Fool (2023-01-27)

1 өдрийн өмнө өмнө

NBA-ын талбайд болсон тоглолтын шилдэг 10 (23-02-03)

2 өдрийн өмнө өмнө

"Зөвлөлдөж шийдье" зөвлөлдөх санал асуулгын I шатны мэдээлэл цуглуулалт амжилттай дууслаа

2 өдрийн өмнө өмнө

“Малчин эмэгтэйчүүд-манлайлал” зөвлөгөөний оролцогчдод мэндчилгээ дэвшүүллээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Г.Занданшатар: Хөдөө аж ахуйд суурилсан өрхийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлснээр экспортын бүтээгдэхүүнийг нэмэгдүүлнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

ОУОХ-ноос Украин, ОХУ, Беларусийн тамирчдад баримтлах албан ёсны байр сууриа илэрхийлэв

2 өдрийн өмнө өмнө

Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг Эрүүл мэндийн даатгалын ерөнхий газарт ажиллалаа

2 өдрийн өмнө өмнө

ЕБС-иудын нөхөн хангалтын төсвийг ₮12.5 тэрбумаар баталжээ

2 өдрийн өмнө өмнө

“Жендэрийн эрх тэгш байдлыг хангах” хуулийн хэрэгжилтийн үр дүнг танилцууллаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Тайлан: Хоёр тэрбум хэрэглэгчтэй “Facebook” 2023 оныг “Ашиг орлогын жил” болгон зарлав

2 өдрийн өмнө өмнө

Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг машин, утасгүй зурагттай “CES 2023” шоу

2 өдрийн өмнө өмнө

Үс засуулбал жаргал ирнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Өдөртөө 9-11 градус хүйтэн байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Нийтийн тээврийн Ч:63 чиглэлд өөрчлөлт орно

2 өдрийн өмнө өмнө

Д.Туяа: "Эрдэнэт"-ийн захирал Г.Ёндон залуухан, үзэсгэлэнтэй, Орос эмэгтэй туслахтай...

2023-02-02 өмнө

Барилга салбарт нэгдсэн мэдээллийн сан нэвтрүүлэх зорилготой #bim_forum_2023 хэлэлцүүлэг боллоо

2023-02-02 өмнө

Г.Занданшатар: Хөдөө аж ахуйд суурилсан өрхийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлснээр экспортын бүтээгдэхүүнийг нэмэгдүүлнэ

2023-02-02 өмнө

“Ranking series”-ээс Т.Тулга хоёр дахь алтаа зүүж, Н.Наранхүү үзүүрлэлээ

2023-02-02 өмнө

Уорриорс болон Тембэруолвс багуудын сүүлийн минутын бичлэг

САНАЛ БОЛГОХ
2023-02-01 өмнө

Гадаадын хөрөнгө оруулагчийн гомдлын үг буюу “Монгол Хьюндай”-гийн дээрмийг анхан шатны шүүх ингэж шийджээ

2023-02-01 өмнө

Монголын шигшээ багийн өргөтгөсөн бүрэлдэхүүн зарлагдлаа

2023-01-30 өмнө

АНУ-ын бага орлоготой иргэд байрны түрээсээ төлж чадахгүйд хүрчээ

2023-01-30 өмнө

“Тал нутгийн мөсөн шоу”-нд Монгол, Японы уран гулгагчид дүүлэн нислээ

2023-02-01 өмнө

NBA-ын талбайд болсон тоглолтын шилдэг 10 (23-02-01)

2023-01-30 өмнө

Тэмцэл дүнгээ өгч, том хулгай зогсов уу?!

2023-02-02 өмнө

Ким Бу Соб: Эмнэлгийн маань гурван тэрбумын эд хөрөнгийг завшсан Д.Мөнхбатыг Монголын шүүх ₮12 саяар торгосонд харамсаж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Shaqtin' A Fool (2023-01-27)

1 өдрийн өмнө өмнө

NBA-ын талбайд болсон тоглолтын шилдэг 10 (23-02-03)

2023-01-30 өмнө

Өдөртөө 7-9 градус хүйтэн байна

2023-02-02 өмнө

Уорриорс болон Тембэруолвс багуудын сүүлийн минутын бичлэг

2023-01-30 өмнө

Өнөөдөр Балжиннямтай билэгт сайн өдөр

2023-02-01 өмнө

Аймгуудын өрсөлдөх чадвараар Дорноговь аймаг тэргүүлжээ

2023-02-02 өмнө

Чөлөөт бөхийн шигшээ баг дэлхийн чансааны оноо олгох тэмцээнд зодоглоно

2023-01-31 өмнө

NBA-ын 15 дахь долоо хоногийн шилдэг тоглогчдын бичлэг

2023-02-01 өмнө

Тэтгэврийн мөнгө тавгийн идээний үнэ хүрэхгүй байна

2023-01-31 өмнө

Зөвлөлдөх санал асуулга гэж юу вэ?

2023-01-31 өмнө

“Койнчид”-ыг улс төрийн шантааж аврах уу?!

2023-01-31 өмнө

Ё.Басхүү: Өрсөлдөгчөө өөрөөсөө илүү гэж боддоггүй ч доогуур гэж басамжилдаггүй

2023-02-02 өмнө

“Ranking series”-ээс Т.Тулга хоёр дахь алтаа зүүж, Н.Наранхүү үзүүрлэлээ

2023-01-30 өмнө

Сурагчдын хоёрдугаар улирлын хичээл эхэлж байна

2023-02-02 өмнө

Парисын "Их дуулга"-д 21 жүдоч хүч үзнэ

2023-02-02 өмнө

“Койнчид” яагаад буруутчихав?!

2 өдрийн өмнө өмнө

ОУОХ-ноос Украин, ОХУ, Беларусийн тамирчдад баримтлах албан ёсны байр сууриа илэрхийлэв

2023-01-30 өмнө

Ерөнхийлөгчийн тамгын газраас Сошиал орчны тухай хуульд хориг тавих талаар мэдээлэл хийнэ

2023-01-31 өмнө

Өчигдөр 122 жолооч согтуу жолоо барьж, 154 хүн эрүүлжүүлэхэд хоножээ

2023-02-02 өмнө

Монгол Улсын начин Ж.Оргилболдод 2 өрөө байр бэлэглэлээ

2023-02-02 өмнө

Мета бол Х.Нямбаатарын ч биш Монголын асуудал

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг машин, утасгүй зурагттай “CES 2023” шоу

2023-02-02 өмнө

Өрсөлдөх чадвар: Дорноговь амжилтаа бататгаж, Дундговь ухарч, Завхан, Говь-Алтай “гацав”

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.