• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



“Дээл”-ээ давхарлахаас өөр гарц Засгийн газарт үлдсэнгүй

БНМАУ-ын сүүлчийн Ерөнхий сайд Д.Бямбасүрэн энэ албыг хашиж байхдаа нутагтаа очсон гэдэг. 1991, 1992 оны үед шиг байгаа юм. Тэрбээр Ерөнхий сайдын хувиар хурал цуглаан хийж л дээ. Сумын клубт цугласан олны дундаас нутгийн нэг хүн босч “...За, та энэ сайхан нутгаас төрж гарсан Ерөнхий сайд билээ. Таны удирдсан Засгийн газарт энэ нутгийн нэг ч сайд алга. Нутгийнхнаасаа дэмжээд сайд болгож болдоггүй юм уу” гэжээ. Тэгэхэд Ерөнхий сайд Д.Бямбасүрэн “...Тийм ээ, би энэ улсын Ерөнхий сайд хүн. Манай Засгийн газарт нутгаас маань сайд хийж байгаа хүн байхгүй. Үнэн. Гэхдээ нутгаас маань төрийн сайд хийчих чадалтай хүн байсангүй” гэж хариулсан гэдэг юм.

...Харамсалтай нь энэ Засгийн газрын бүрэлдэхүүний нэлээд хэсэг болох “мэргэжлийн” хэмээх гуншинтай, “дан дээл”-тэй сайд нар ажлыг нь жинхэнэ нурааж байх шиг байна. 

Асуулт ч гэж асуулт, хариулт ч гэж хариулт юм шүү. 

Чухамдаа Д.Бямбасүрэн гуайн логик нь нутаг ус, улс орон гэдгийг сүрхий ялгаж зааглаж байжээ.  

Түүний хувьд Монгол Улсын жинхэнэ эргэлт өөрчлөлтийн хоёр жилд Ерөнхий сайдаар нь ажилласан. Амаргүй ч үе байсан гэдэг. Тэргүүлсэн Засгийн газар нь 1991 оны нэгдүгээр сарын 15-нд алдарт 20 дугаар тогтоолыг гэнэт гаргасан. Нийт 18 заалт, хоёр хавсралттай “Эдийн засгийг зах зээлийн зохицуулалтад шилжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” тус тогтоол гарснаар Монгол даяар эдийн засгийн шок болж байжээ. Товчхондоо, мөнгийг цаас болгосон тогтоол л доо. Банкны хадгаламж, авдарт хадгалсан мөнгө, авсан цалин бүгд нэг л өглөө цаас болтол үнэгүйдэж байв.

Энэ талаараа Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэн “...Төр засаг байхын утга учир нь заавал бүх хүний санаанд нийцсэн алхам хийхдээ биш, нийгэмдээ аюул тулгарсан үед хүчтэй эмчилгээний арга хэмжээ авах чадвартай байх ёстой. Тэр үед гадаад худалдаа боогдоод маш хэцүү байсан гэж дээр хэлсэн. ЗХУ-ын цэрэг манай улсаас гарахдаа хүнсний болон бараа бүтээгдэхүүн зөөж гараад нийгэм хямраад хэцүү байлаа. Монгол ухаанаар бол түймрийн урдаас цурам тавьж 20 дугаар тогтоолыг гаргасан. Монголынхоо эдийн засгийг аварч гарсан чухал тогтоол гэж би үздэг. Хэрэглэгчдийн хувьд хүндхэн тогтоол байсан. Жаахан хөрөнгө хураасан хүмүүс хүнд байдалд орсон л байх” гэж байв.

Түүний дараа 1992-1996 онд Ерөнхий сайдаар ажилласан П.Жасрай гуай ч маш хүнд үеийн Засгийн газрыг удирдаж байлаа. Эдийн засаг жинхэнэ утгаараа элгээрээ хэвтчихсэн үе. Гэхдээ 1993 онд Монгол Улсын төсөв, урсгал гадаад худалдаа анх удаа алдагдалгүй гарсан. Улмаар 1994 оноос эдийн засаг өссөн байдаг. 1995 онд мал сүрэг 1.8 саяар, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн 20 хувиар, аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн 16.7 хувиар өссөн. Гадаад худалдаанаас 126 сая ам.доллар олж ДНБ 3.6 хувиар өсчээ.  Товчхондоо, П.Жасрайн Засгийн газрын үед эдийн засгаа -9.3-аас +6.4 хүртэл нь өсгөж чадсан юм. 

“...Хонгилын үзүүрт гэрэл харагдлаа” гэдэг  түүний алдартай “үг” бий. Монгол төрийн хоёр эрхмийг дурсах болсон нь ЗГХЭГ-ын дарга Ц.Нямдоржийн хэлсэн ярьсантай холбоотой. Томилогдсоноосоо хойш олны өмнө бараг гараагүй Ц.Нямдорж сайд өнгөрсөн лхагва гаригийн Засгийн газрын хуралдааны дараа гарч ирж мэдэгдэл хийв. Тэгэхдээ “...Засгийн газрын хуралдаанаар нийслэлийн түлшний хангамжтай холбоотой асуудал хэлэлцсэн. Ковидын нөхцөл байдал, бензиний гэх мэт асуудал үүссэн. Энэ нь өөрөө улс төрийн хурцадмал үед бий болж байгаа. Тийм учраас үүнийг дагасан таагүй үйлдлүүд гарч байгаа шинжтэй. Ковидын нөхцөл зөвхөн Монголд биш, дэлхий нийтэд амаргүй байна. Жаахан намдаж байгаад намрын ханиадтай зэрэгцээд өвчлөл, нас баралт ихсэх хандлагатай боллоо. Засгийн газар, УОК, ЭМЯ, холбогдох албаныхан чадан ядан ажиллаж байна.

Ковидын дараах эдийн засгийн байдал гэж том асуудал гарч байна. Үүнээс гадна Орос, Хятад, Америк зэрэг их гүрнүүдийн ил далд тэмцлийн нөлөөгөөр үнэ өсөж байна. АНУ-аас 2000 ам.доллараар ирдэг байсан ачаа 10 мянган долларт хүрсэн. Хятадад дотоодын тээвэрлэлт 2-3 дахин өссөн. Сүүлийн өдрүүдэд Европт 600 ам.доллар байсан 1000 шоо метр газрын үнэ 15-хан хоногт 1280 ам.доллар болж, хоёр дахин өслөө. Ерөнхий том зургаар нь харахад ковидын нөлөөллөөс болж гадаад ертөнцөд эдийн засгийн хүндрэлийн хаялгыг Монгол Улс дайрч гарах болж байгааг ний нуугүй хэлье гэж бодлоо” гэв.

Магадгүй, одоогийнх шиг хүнд үеийг Монгол Улс, хүн төрөлхтөн туулж үзээгүй биз. Энэ ковид дуусах уу, үгүй юу. Дуусах бол хэзээ, дахиад хэр удаан үргэлжлэх вэ. Ковид дууссаны дараа эдийн засаг хэрхэх вэ. Дэлхийн эдийн засаг яаж хөрвөх вэ. Энэ бүхэн тодорхойгүй. Тодорхойгүй учраас энэ дэлхийн улс үндэстэн бүр хэдийнэ бужигнаж, амьд үлдэхийн төлөө тэмцэж байна. Хамгийн эрэлттэй брэндүүдийн борлуулалт ч сар сараар буурч байна. Хамгийн сүүлд харсан мэдээллээр, "Hyundai" компанийн есдүгээр сарын борлуулалт өмнөх оны энэ үеийнхээс 22 хувиар буурчээ. Ер нь дэлхийн томоохон автомашины үйлдвэрүүд ч хэвийн бус ажиллаад жил гаруйг үдэж байгаа аж. Нэг л жишээ энэ.

Чухамдаа Ц.Нямдорж сайдын хэлсэнчлэн энэ хүнд сорилтын өдөр хоногуудад Л.Оюун-Эрдэнийн тэргүүлсэн Засгийн газар үүрэг гүйцэтгэж буй юм. 

Үнэнийг хэлэхэд, энэ Засгийн газар реформын шинжтэй олон алхам хийж байна. 30 жил, магадгүй 50-60 жил Монголын төр, нийгэм, эдийн засагт бугшиж ирсэн олон асуудлыг хагалж, хөдөлгөж үзэж байна. Оросоос айгаад ярих төдий явж ирсэн Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгааны станцыг бариад эхэллээ. Хятадаас эмээгээд эхлүүлж чадддаггүй байсан Чингэлэгт тээврийн терминалыг нээлээ. Өмнөх долоо хоногийн Засгийн газрын хуралдаанаар олон жилийн турш онгоцны шатахууныг монопольдож нийлүүлж ирсэн импортлогч компанийг халж, төр өөрийн компаниар Оростой хамтарч шийдэх тогтоолыг гаргалаа. Замын-Үүд, Гашуунсухайтад үүрлээд байсан авлигын сүлжээнүүдийг нураасан. Удахгүй тэндхийн хэрэг зөрчлийг шалгаад дуусахаар мэдээлэл нь аяндаа ил болно. Мөн ч том ангайлгана даа. Одоо Засгийн газрын зүгээс ковидын хямралын хамгаалалт болсон хууль санаачилснаа УИХ-д оруулах гэж байгаа мэдээлэл бий. Тэр хууль хэрэгжээд эхлэхээр гадна, дотнын хөрөнгө оруулагчид, баялаг бүтээгчид, ажил олгогчид, үйлдвэрлэгчдийн нуруу тэнийх нь лавтай. Харин төрийн хүнд суртал, тэнд ажилладаг нөхдүүдийн авлигын уут хоосорно. Ийм санаа зорилготой хууль юм санж.

Засгийн газар, Ерөнхий сайдын бодлого, үйлдэл нь эдгээр хийгээд өөр бусад томоохон асуудалд чиглэж байгааг хэвлэл мэдээллийн албаны төлөөлөгчид нь дуулгаж байна.                                                                                                                                                                                  Харамсалтай нь энэ Засгийн газрын бүрэлдэхүүний нэлээд хэсэг болох “мэргэжлийн” хэмээх гуншинтай, “дан дээл”-тэй сайд нар ажлыг нь жинхэнэ нурааж байх шиг байна. 

Шатахууны хоёр удаагийн зохиомол хомсдолыг УУХҮ-ийн сайд Г.Ёндон шийдэж чадсангүй. Шатахуун импортлогч Монголынхоо компаниуд, шатахуун экспортлогч Орос, Хятадын талтай тэр хүн ямар ч контакт алга. Контактгүй юм чинь зохицуулалт байхгүй. Юу хийдэг нь мэдэгдэхгүй нэг ийм сайдын үүрэгт ажлын алдааны пянг Засгийн газар үүрч дуусав. 

...Маргааш хэн нэгэн “мэргэжлийн” сайд бас нэг бүтэлгүй явдлын эзэн болно. Тэгэхээр одоо Засгийн газар, Ерөнхий сайд, ер нь бол УИХ-д энэ гацаанаас гарах ганц л гарц үлдээд байна.

Г.Ёндонг юу юу гэж магтаж томиллоо доо. ОХУ-ын Иркутск хотын Политехникийн дээд сургууль, ОХУ-ын Иркутск хотын Техникийн их сургууль төгссөн. Уулын инженер-маркшейдер мэргэжилтэй. Докторын (PhD). Монгол Улсын зөвлөх инженер цолтой. ШУА-ийн Уул уурхайн хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний дэд ажилтан, ажилтан, "Монголросцветмет" ХХК-ийн Бор-Өндөр Уулын баяжуулах үйлдвэрт гүний уурхайн хэсгийн маркшейдер, ахлах маркшейдер, ерөнхий маркшейдер, хэлтсийн дарга, "Монголросцветмет" ХХК-ийн "Шижир Алт" уулын үйлдвэрийн захирал, "Монголросцветмет" ХХК-ийн "Баргилт" уулын үйлдвэрийн уурхайн ерөнхий инженер, уурхайн дарга, "Эрдэнэт үйлдвэр" ХХК-ийн Улаанбаатар хотын төлөөлөгчийн газрын орлогч дарга, "Монголросцветмет" ХХК-ийн Үйлдвэрлэл эрхэлсэн орлогч захирлаар ажилласан. Г.Ёндон нь уул уурхайн салбарт 27 жил ажилласан туршлагатай гэж байгаад сайд болгосон. 

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ ЗГХЭГ-ын дарга байхдаа Г.Ёндонгийн хүүхдийн сургалтын төлбөрийг “Монголросцветмет”-ээс гаргасан асуудалд ороход нам хамгаалаад өнгөрч байв. Тэгэхэд “...Засгийн газрын хуралдаанаар Ерөнхий сайд мэдээлэл авсан. Ингээд зөрчил гаргасан байж болзошгүй асуудалд шалгалт хийх нь зүйтэй гэж үзсэн. Гэхдээ төрийн өмчит компаниуд ашигтай ажиллавал ямар нэгэн байдлаар ажилчдаа урамшуулдаг нь дэлхийн жишиг.

Мэдээж энэ нь Г.Ёндон сайдыг зөвтгөж байгаа хэрэг биш. Одоо байгаа албан тушаалтай нь хариуцлага тооцно гэхээр сайд болсноосоо хойш биш төлбөрөө төлүүлээгүй. Цаашдаа энэ асуудлыг таслан зогсоохыг Ерөнхий сайд үүрэг болгосон” гэлээ. Өөрөө Ерөнхий  сайд болоод үлдээж ажиллуулсан. Одоо хар даа.

Энэ Засгийн газрын мэргэжлийн бөгөөд бүтэлгүй сайд Г.Ёндонгоор зогсохгүй. Эрчим хүчний сайд Н.Тавинбэх гэж жинхэнэ мэргэжлийн “цахилгаанчин” гэж байгаад л тавьж байв шүү. Тэрбээр ТИС, Удирдлагын академи, ШУТИС төгссөн. Цахилгааны инженер мэргэжилтэй. Удирдахуйн ухаан, эрчим хүчний магистр. Монгол Улсын зөвлөх инженер цолтой. Багануурын цахилгаан, шугам сүлжээний газрын Засварын албанд монтёр, мастер, инженер, Албаны дарга, "Багануур зүүн өмнөд бүсийн цахилгаан түгээх сүлжээ" ТӨХК-ийн ерөнхий инженер бөгөөд дэд захирал, гүйцэтгэх захирал, "Багануур-Энерги" ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал, Багануур хотын захирагч, "Багануур зүүн өмнөд бүсийн цахилгаан түгээх сүлжээ" ТӨХК-ийн гүйцэтгэх захирал, ийм байдлаар улсад 26 жил, үүнээс эрчим хүчний салбарт 24 жил ажилласан туршлагатай гэж танилцуулж байлаа.

Энэ сайд сая шахмал түлшин дээр хальтирлаа. Мөн л Г.Ёндон шиг зохион байгуулалт, удирдах арга барил алга. 

Тэгвэл түүний өмнө Эрчим хүчний сайдаар ажиллаж байсан одоогийн УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн гэж нуль зангараг бий. Ц.Даваасүрэн сайд байхдаа шахмал түлшийг хэрэглээнд нэвтрүүлсэн багийг удирдсан хүн. 2019 оны намар аравдугаар сард даа, анх шахмал түлшийг хэрэглэж эхлэхэд хүмүүс утаанд нь угаартаж нас барлаа гээд нийгэм шуугиж байв. Юун, одоогийн хомсдол гэдгийн дэргэд жинхэнэ асуудал байхгүй юу. Тэгэхэд Эрчим хүчний сайд Ц.Даваасүрэн гарч ирээд “...Шахмал түлшинд хэрэглэж байгаа түүхий эдтэй холбоотой тодруулга өгье. Ашиглаад байгаа түүхий эд бол мидлинг буюу түүхий нүүрс, коксжсон нүүрс хоёрын завсрын бүтээгдэхүүн. Угаагдсан нүүрс. Тиймээс учраас энэ бол ердын хүрэн нүүрснээс хоёр дахин илчлэг ихтэй, үнэтэй. Яагаад үүнийг үнэгүй авсан юм бэ гэх хардлага яваад байгаа. Засгийн газрын зүгээр “Энержи ресурс” компанид нийгмийн хариуцлагын үүднээс нөөцөнд байгаа мидлингээ үнэгүй өгөөч гэдэг хүсэлт тавьсан. Дэлхийн зах зээлийн ханшаар тооцвол 14 сая ам.долларын үнэтэй мидлингийг бид авч хэрэглэсэн. “Энержи ресурс” компани нийгмийн хариуцлагын үүднээс хандсанд талархаж байгаа. 

Яагаад хятад руу гараагүй гэхээр өндөр чанарын коксжсон нүүрсний цуваа дийлдэхгүй байгаа. Зэрэгцүүлээд үүнийг зөөх юм алга” гээд тайлбарлачихаж байв. Лав тэр үед шахмал түлшнээс болж Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг зүхэж байсныг санахгүй юм. Харин ч үүнийг зориглож хэрэгжүүлснээрээ сайн нэрийг их дуулсан даа.

Өнөөдөр энэ Засгийн газар хэдхэн “давхар дээл”-тэй буюу УИХ-ын гишүүн сайдтай. Нэг нь БШУ-ы сайд Л.Энх-Амгалан байна. Л.Энх-Амгалан шиг менежменттэй сайд лав энэ танхимд байхгүй. Уг нь боловсролын салбар бол хамгийн их хэл ам, хэрүүл тэмцэл дагуулдаг. Тэгж ч ирсэн. 

Энэ бодит байдлууд юу хэлээд байна вэ гэхээр “дан дээл”-тэй, мэргэжлийн гэгддэг сайд нар ийм цаг үеийн Засгийн газарт үнэндээ жулддаг юм байна. Мэргэжлийн байвч салбарын биш байдаг. Бас улс төрөө дааж чаддаггүй. Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэнгийн нутгийнхандаа хэлсэнчлэн “...Чадалтай бус” байгаа юм.

Гэхдээ ийм сайд нар өөрсдөө хүч түрж Засгийн газарт ороод ирчихсэн юм биш. 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 14-нд баталсан Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу томилогдсон. Тэгэхэд Үндсэн хуулийн 39.1-д “...Засгийн газар Ерөнхий сайд, гишүүдээс бүрдэнэ. Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын дөрвөөс илүүгүй гишүүн УИХ-ын гишүүний албан тушаалыг хавсарч болно” гээд оруулчихсан. Тэр үед цаг сайхан байв. Ковид гараагүй байсан. Ийм хүнд үетэй тулна гэж хэний ч санаанд ороогүй байлаа л даа.

Одоо харин хоёр жилийн турш хүнд үе, сорилтуудтай тулж байна. Ингэхэд эдгээр сайд нар жижигдэж, жулдаад баллаж байна. Засгийн газрын нэр хүнд яахав, Монголын амьдралд нэмэр бус нэрмээс өгөөд эхэллээ. Өчигдөр Г.Ёндон, өнөөдөр Н.Тавинбэх... Маргааш хэн нэгэн “мэргэжлийн” сайд бас нэг бүтэлгүй явдлын эзэн болно. Тэгэхээр одоо Засгийн газар, Ерөнхий сайд, ер нь бол УИХ-д энэ гацаанаас гарах ганц л гарц үлдээд байна. Тэр нь үтэр түргэн “тэрлэг” ч нөмөрч чадаагүй “мэргэжлийн” сайд нарыг явуулж, оронд нь УИХ-аас хэдэн занхар сайдыг томилох хэрэгтэй болж байна. Магадгүй, сайхан цагт оруулж байсан Үндсэн хууль дахь романтик заалтаа авч хаях хэрэгтэй болох биз ээ.  

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин 2021.10.11 ДАВАА № 199 (6676)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



“Дээл”-ээ давхарлахаас өөр гарц Засгийн газарт үлдсэнгүй

БНМАУ-ын сүүлчийн Ерөнхий сайд Д.Бямбасүрэн энэ албыг хашиж байхдаа нутагтаа очсон гэдэг. 1991, 1992 оны үед шиг байгаа юм. Тэрбээр Ерөнхий сайдын хувиар хурал цуглаан хийж л дээ. Сумын клубт цугласан олны дундаас нутгийн нэг хүн босч “...За, та энэ сайхан нутгаас төрж гарсан Ерөнхий сайд билээ. Таны удирдсан Засгийн газарт энэ нутгийн нэг ч сайд алга. Нутгийнхнаасаа дэмжээд сайд болгож болдоггүй юм уу” гэжээ. Тэгэхэд Ерөнхий сайд Д.Бямбасүрэн “...Тийм ээ, би энэ улсын Ерөнхий сайд хүн. Манай Засгийн газарт нутгаас маань сайд хийж байгаа хүн байхгүй. Үнэн. Гэхдээ нутгаас маань төрийн сайд хийчих чадалтай хүн байсангүй” гэж хариулсан гэдэг юм.

...Харамсалтай нь энэ Засгийн газрын бүрэлдэхүүний нэлээд хэсэг болох “мэргэжлийн” хэмээх гуншинтай, “дан дээл”-тэй сайд нар ажлыг нь жинхэнэ нурааж байх шиг байна. 

Асуулт ч гэж асуулт, хариулт ч гэж хариулт юм шүү. 

Чухамдаа Д.Бямбасүрэн гуайн логик нь нутаг ус, улс орон гэдгийг сүрхий ялгаж зааглаж байжээ.  

Түүний хувьд Монгол Улсын жинхэнэ эргэлт өөрчлөлтийн хоёр жилд Ерөнхий сайдаар нь ажилласан. Амаргүй ч үе байсан гэдэг. Тэргүүлсэн Засгийн газар нь 1991 оны нэгдүгээр сарын 15-нд алдарт 20 дугаар тогтоолыг гэнэт гаргасан. Нийт 18 заалт, хоёр хавсралттай “Эдийн засгийг зах зээлийн зохицуулалтад шилжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” тус тогтоол гарснаар Монгол даяар эдийн засгийн шок болж байжээ. Товчхондоо, мөнгийг цаас болгосон тогтоол л доо. Банкны хадгаламж, авдарт хадгалсан мөнгө, авсан цалин бүгд нэг л өглөө цаас болтол үнэгүйдэж байв.

Энэ талаараа Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэн “...Төр засаг байхын утга учир нь заавал бүх хүний санаанд нийцсэн алхам хийхдээ биш, нийгэмдээ аюул тулгарсан үед хүчтэй эмчилгээний арга хэмжээ авах чадвартай байх ёстой. Тэр үед гадаад худалдаа боогдоод маш хэцүү байсан гэж дээр хэлсэн. ЗХУ-ын цэрэг манай улсаас гарахдаа хүнсний болон бараа бүтээгдэхүүн зөөж гараад нийгэм хямраад хэцүү байлаа. Монгол ухаанаар бол түймрийн урдаас цурам тавьж 20 дугаар тогтоолыг гаргасан. Монголынхоо эдийн засгийг аварч гарсан чухал тогтоол гэж би үздэг. Хэрэглэгчдийн хувьд хүндхэн тогтоол байсан. Жаахан хөрөнгө хураасан хүмүүс хүнд байдалд орсон л байх” гэж байв.

Түүний дараа 1992-1996 онд Ерөнхий сайдаар ажилласан П.Жасрай гуай ч маш хүнд үеийн Засгийн газрыг удирдаж байлаа. Эдийн засаг жинхэнэ утгаараа элгээрээ хэвтчихсэн үе. Гэхдээ 1993 онд Монгол Улсын төсөв, урсгал гадаад худалдаа анх удаа алдагдалгүй гарсан. Улмаар 1994 оноос эдийн засаг өссөн байдаг. 1995 онд мал сүрэг 1.8 саяар, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн 20 хувиар, аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн 16.7 хувиар өссөн. Гадаад худалдаанаас 126 сая ам.доллар олж ДНБ 3.6 хувиар өсчээ.  Товчхондоо, П.Жасрайн Засгийн газрын үед эдийн засгаа -9.3-аас +6.4 хүртэл нь өсгөж чадсан юм. 

“...Хонгилын үзүүрт гэрэл харагдлаа” гэдэг  түүний алдартай “үг” бий. Монгол төрийн хоёр эрхмийг дурсах болсон нь ЗГХЭГ-ын дарга Ц.Нямдоржийн хэлсэн ярьсантай холбоотой. Томилогдсоноосоо хойш олны өмнө бараг гараагүй Ц.Нямдорж сайд өнгөрсөн лхагва гаригийн Засгийн газрын хуралдааны дараа гарч ирж мэдэгдэл хийв. Тэгэхдээ “...Засгийн газрын хуралдаанаар нийслэлийн түлшний хангамжтай холбоотой асуудал хэлэлцсэн. Ковидын нөхцөл байдал, бензиний гэх мэт асуудал үүссэн. Энэ нь өөрөө улс төрийн хурцадмал үед бий болж байгаа. Тийм учраас үүнийг дагасан таагүй үйлдлүүд гарч байгаа шинжтэй. Ковидын нөхцөл зөвхөн Монголд биш, дэлхий нийтэд амаргүй байна. Жаахан намдаж байгаад намрын ханиадтай зэрэгцээд өвчлөл, нас баралт ихсэх хандлагатай боллоо. Засгийн газар, УОК, ЭМЯ, холбогдох албаныхан чадан ядан ажиллаж байна.

Ковидын дараах эдийн засгийн байдал гэж том асуудал гарч байна. Үүнээс гадна Орос, Хятад, Америк зэрэг их гүрнүүдийн ил далд тэмцлийн нөлөөгөөр үнэ өсөж байна. АНУ-аас 2000 ам.доллараар ирдэг байсан ачаа 10 мянган долларт хүрсэн. Хятадад дотоодын тээвэрлэлт 2-3 дахин өссөн. Сүүлийн өдрүүдэд Европт 600 ам.доллар байсан 1000 шоо метр газрын үнэ 15-хан хоногт 1280 ам.доллар болж, хоёр дахин өслөө. Ерөнхий том зургаар нь харахад ковидын нөлөөллөөс болж гадаад ертөнцөд эдийн засгийн хүндрэлийн хаялгыг Монгол Улс дайрч гарах болж байгааг ний нуугүй хэлье гэж бодлоо” гэв.

Магадгүй, одоогийнх шиг хүнд үеийг Монгол Улс, хүн төрөлхтөн туулж үзээгүй биз. Энэ ковид дуусах уу, үгүй юу. Дуусах бол хэзээ, дахиад хэр удаан үргэлжлэх вэ. Ковид дууссаны дараа эдийн засаг хэрхэх вэ. Дэлхийн эдийн засаг яаж хөрвөх вэ. Энэ бүхэн тодорхойгүй. Тодорхойгүй учраас энэ дэлхийн улс үндэстэн бүр хэдийнэ бужигнаж, амьд үлдэхийн төлөө тэмцэж байна. Хамгийн эрэлттэй брэндүүдийн борлуулалт ч сар сараар буурч байна. Хамгийн сүүлд харсан мэдээллээр, "Hyundai" компанийн есдүгээр сарын борлуулалт өмнөх оны энэ үеийнхээс 22 хувиар буурчээ. Ер нь дэлхийн томоохон автомашины үйлдвэрүүд ч хэвийн бус ажиллаад жил гаруйг үдэж байгаа аж. Нэг л жишээ энэ.

Чухамдаа Ц.Нямдорж сайдын хэлсэнчлэн энэ хүнд сорилтын өдөр хоногуудад Л.Оюун-Эрдэнийн тэргүүлсэн Засгийн газар үүрэг гүйцэтгэж буй юм. 

Үнэнийг хэлэхэд, энэ Засгийн газар реформын шинжтэй олон алхам хийж байна. 30 жил, магадгүй 50-60 жил Монголын төр, нийгэм, эдийн засагт бугшиж ирсэн олон асуудлыг хагалж, хөдөлгөж үзэж байна. Оросоос айгаад ярих төдий явж ирсэн Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгааны станцыг бариад эхэллээ. Хятадаас эмээгээд эхлүүлж чадддаггүй байсан Чингэлэгт тээврийн терминалыг нээлээ. Өмнөх долоо хоногийн Засгийн газрын хуралдаанаар олон жилийн турш онгоцны шатахууныг монопольдож нийлүүлж ирсэн импортлогч компанийг халж, төр өөрийн компаниар Оростой хамтарч шийдэх тогтоолыг гаргалаа. Замын-Үүд, Гашуунсухайтад үүрлээд байсан авлигын сүлжээнүүдийг нураасан. Удахгүй тэндхийн хэрэг зөрчлийг шалгаад дуусахаар мэдээлэл нь аяндаа ил болно. Мөн ч том ангайлгана даа. Одоо Засгийн газрын зүгээс ковидын хямралын хамгаалалт болсон хууль санаачилснаа УИХ-д оруулах гэж байгаа мэдээлэл бий. Тэр хууль хэрэгжээд эхлэхээр гадна, дотнын хөрөнгө оруулагчид, баялаг бүтээгчид, ажил олгогчид, үйлдвэрлэгчдийн нуруу тэнийх нь лавтай. Харин төрийн хүнд суртал, тэнд ажилладаг нөхдүүдийн авлигын уут хоосорно. Ийм санаа зорилготой хууль юм санж.

Засгийн газар, Ерөнхий сайдын бодлого, үйлдэл нь эдгээр хийгээд өөр бусад томоохон асуудалд чиглэж байгааг хэвлэл мэдээллийн албаны төлөөлөгчид нь дуулгаж байна.                                                                                                                                                                                  Харамсалтай нь энэ Засгийн газрын бүрэлдэхүүний нэлээд хэсэг болох “мэргэжлийн” хэмээх гуншинтай, “дан дээл”-тэй сайд нар ажлыг нь жинхэнэ нурааж байх шиг байна. 

Шатахууны хоёр удаагийн зохиомол хомсдолыг УУХҮ-ийн сайд Г.Ёндон шийдэж чадсангүй. Шатахуун импортлогч Монголынхоо компаниуд, шатахуун экспортлогч Орос, Хятадын талтай тэр хүн ямар ч контакт алга. Контактгүй юм чинь зохицуулалт байхгүй. Юу хийдэг нь мэдэгдэхгүй нэг ийм сайдын үүрэгт ажлын алдааны пянг Засгийн газар үүрч дуусав. 

...Маргааш хэн нэгэн “мэргэжлийн” сайд бас нэг бүтэлгүй явдлын эзэн болно. Тэгэхээр одоо Засгийн газар, Ерөнхий сайд, ер нь бол УИХ-д энэ гацаанаас гарах ганц л гарц үлдээд байна.

Г.Ёндонг юу юу гэж магтаж томиллоо доо. ОХУ-ын Иркутск хотын Политехникийн дээд сургууль, ОХУ-ын Иркутск хотын Техникийн их сургууль төгссөн. Уулын инженер-маркшейдер мэргэжилтэй. Докторын (PhD). Монгол Улсын зөвлөх инженер цолтой. ШУА-ийн Уул уурхайн хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний дэд ажилтан, ажилтан, "Монголросцветмет" ХХК-ийн Бор-Өндөр Уулын баяжуулах үйлдвэрт гүний уурхайн хэсгийн маркшейдер, ахлах маркшейдер, ерөнхий маркшейдер, хэлтсийн дарга, "Монголросцветмет" ХХК-ийн "Шижир Алт" уулын үйлдвэрийн захирал, "Монголросцветмет" ХХК-ийн "Баргилт" уулын үйлдвэрийн уурхайн ерөнхий инженер, уурхайн дарга, "Эрдэнэт үйлдвэр" ХХК-ийн Улаанбаатар хотын төлөөлөгчийн газрын орлогч дарга, "Монголросцветмет" ХХК-ийн Үйлдвэрлэл эрхэлсэн орлогч захирлаар ажилласан. Г.Ёндон нь уул уурхайн салбарт 27 жил ажилласан туршлагатай гэж байгаад сайд болгосон. 

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ ЗГХЭГ-ын дарга байхдаа Г.Ёндонгийн хүүхдийн сургалтын төлбөрийг “Монголросцветмет”-ээс гаргасан асуудалд ороход нам хамгаалаад өнгөрч байв. Тэгэхэд “...Засгийн газрын хуралдаанаар Ерөнхий сайд мэдээлэл авсан. Ингээд зөрчил гаргасан байж болзошгүй асуудалд шалгалт хийх нь зүйтэй гэж үзсэн. Гэхдээ төрийн өмчит компаниуд ашигтай ажиллавал ямар нэгэн байдлаар ажилчдаа урамшуулдаг нь дэлхийн жишиг.

Мэдээж энэ нь Г.Ёндон сайдыг зөвтгөж байгаа хэрэг биш. Одоо байгаа албан тушаалтай нь хариуцлага тооцно гэхээр сайд болсноосоо хойш биш төлбөрөө төлүүлээгүй. Цаашдаа энэ асуудлыг таслан зогсоохыг Ерөнхий сайд үүрэг болгосон” гэлээ. Өөрөө Ерөнхий  сайд болоод үлдээж ажиллуулсан. Одоо хар даа.

Энэ Засгийн газрын мэргэжлийн бөгөөд бүтэлгүй сайд Г.Ёндонгоор зогсохгүй. Эрчим хүчний сайд Н.Тавинбэх гэж жинхэнэ мэргэжлийн “цахилгаанчин” гэж байгаад л тавьж байв шүү. Тэрбээр ТИС, Удирдлагын академи, ШУТИС төгссөн. Цахилгааны инженер мэргэжилтэй. Удирдахуйн ухаан, эрчим хүчний магистр. Монгол Улсын зөвлөх инженер цолтой. Багануурын цахилгаан, шугам сүлжээний газрын Засварын албанд монтёр, мастер, инженер, Албаны дарга, "Багануур зүүн өмнөд бүсийн цахилгаан түгээх сүлжээ" ТӨХК-ийн ерөнхий инженер бөгөөд дэд захирал, гүйцэтгэх захирал, "Багануур-Энерги" ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал, Багануур хотын захирагч, "Багануур зүүн өмнөд бүсийн цахилгаан түгээх сүлжээ" ТӨХК-ийн гүйцэтгэх захирал, ийм байдлаар улсад 26 жил, үүнээс эрчим хүчний салбарт 24 жил ажилласан туршлагатай гэж танилцуулж байлаа.

Энэ сайд сая шахмал түлшин дээр хальтирлаа. Мөн л Г.Ёндон шиг зохион байгуулалт, удирдах арга барил алга. 

Тэгвэл түүний өмнө Эрчим хүчний сайдаар ажиллаж байсан одоогийн УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн гэж нуль зангараг бий. Ц.Даваасүрэн сайд байхдаа шахмал түлшийг хэрэглээнд нэвтрүүлсэн багийг удирдсан хүн. 2019 оны намар аравдугаар сард даа, анх шахмал түлшийг хэрэглэж эхлэхэд хүмүүс утаанд нь угаартаж нас барлаа гээд нийгэм шуугиж байв. Юун, одоогийн хомсдол гэдгийн дэргэд жинхэнэ асуудал байхгүй юу. Тэгэхэд Эрчим хүчний сайд Ц.Даваасүрэн гарч ирээд “...Шахмал түлшинд хэрэглэж байгаа түүхий эдтэй холбоотой тодруулга өгье. Ашиглаад байгаа түүхий эд бол мидлинг буюу түүхий нүүрс, коксжсон нүүрс хоёрын завсрын бүтээгдэхүүн. Угаагдсан нүүрс. Тиймээс учраас энэ бол ердын хүрэн нүүрснээс хоёр дахин илчлэг ихтэй, үнэтэй. Яагаад үүнийг үнэгүй авсан юм бэ гэх хардлага яваад байгаа. Засгийн газрын зүгээр “Энержи ресурс” компанид нийгмийн хариуцлагын үүднээс нөөцөнд байгаа мидлингээ үнэгүй өгөөч гэдэг хүсэлт тавьсан. Дэлхийн зах зээлийн ханшаар тооцвол 14 сая ам.долларын үнэтэй мидлингийг бид авч хэрэглэсэн. “Энержи ресурс” компани нийгмийн хариуцлагын үүднээс хандсанд талархаж байгаа. 

Яагаад хятад руу гараагүй гэхээр өндөр чанарын коксжсон нүүрсний цуваа дийлдэхгүй байгаа. Зэрэгцүүлээд үүнийг зөөх юм алга” гээд тайлбарлачихаж байв. Лав тэр үед шахмал түлшнээс болж Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг зүхэж байсныг санахгүй юм. Харин ч үүнийг зориглож хэрэгжүүлснээрээ сайн нэрийг их дуулсан даа.

Өнөөдөр энэ Засгийн газар хэдхэн “давхар дээл”-тэй буюу УИХ-ын гишүүн сайдтай. Нэг нь БШУ-ы сайд Л.Энх-Амгалан байна. Л.Энх-Амгалан шиг менежменттэй сайд лав энэ танхимд байхгүй. Уг нь боловсролын салбар бол хамгийн их хэл ам, хэрүүл тэмцэл дагуулдаг. Тэгж ч ирсэн. 

Энэ бодит байдлууд юу хэлээд байна вэ гэхээр “дан дээл”-тэй, мэргэжлийн гэгддэг сайд нар ийм цаг үеийн Засгийн газарт үнэндээ жулддаг юм байна. Мэргэжлийн байвч салбарын биш байдаг. Бас улс төрөө дааж чаддаггүй. Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэнгийн нутгийнхандаа хэлсэнчлэн “...Чадалтай бус” байгаа юм.

Гэхдээ ийм сайд нар өөрсдөө хүч түрж Засгийн газарт ороод ирчихсэн юм биш. 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 14-нд баталсан Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу томилогдсон. Тэгэхэд Үндсэн хуулийн 39.1-д “...Засгийн газар Ерөнхий сайд, гишүүдээс бүрдэнэ. Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын дөрвөөс илүүгүй гишүүн УИХ-ын гишүүний албан тушаалыг хавсарч болно” гээд оруулчихсан. Тэр үед цаг сайхан байв. Ковид гараагүй байсан. Ийм хүнд үетэй тулна гэж хэний ч санаанд ороогүй байлаа л даа.

Одоо харин хоёр жилийн турш хүнд үе, сорилтуудтай тулж байна. Ингэхэд эдгээр сайд нар жижигдэж, жулдаад баллаж байна. Засгийн газрын нэр хүнд яахав, Монголын амьдралд нэмэр бус нэрмээс өгөөд эхэллээ. Өчигдөр Г.Ёндон, өнөөдөр Н.Тавинбэх... Маргааш хэн нэгэн “мэргэжлийн” сайд бас нэг бүтэлгүй явдлын эзэн болно. Тэгэхээр одоо Засгийн газар, Ерөнхий сайд, ер нь бол УИХ-д энэ гацаанаас гарах ганц л гарц үлдээд байна. Тэр нь үтэр түргэн “тэрлэг” ч нөмөрч чадаагүй “мэргэжлийн” сайд нарыг явуулж, оронд нь УИХ-аас хэдэн занхар сайдыг томилох хэрэгтэй болж байна. Магадгүй, сайхан цагт оруулж байсан Үндсэн хууль дахь романтик заалтаа авч хаях хэрэгтэй болох биз ээ.  

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин 2021.10.11 ДАВАА № 199 (6676)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Ерөнхийлөгч
  • •Гадаад харилцаа
  • •Засгийн газар
  • •Нийслэл
  • •Нийтлэл
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Гэмт хэрэг
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •Улсын Онцгой Комисс
  • •Шүүхийн танхимаас
  • •Ипотекийн зээл
  • •Фото мэдээ
  • •Чуулган
  • •Боловсрол
  • •Сурвалжлага
ХУРААХ
Энхрий үрс минь бүү айг
Коронавирусийн халдвараар 1348...

“Дээл”-ээ давхарлахаас өөр гарц Засгийн газарт үлдсэнгүй

ДАМДИН-ОЧИР 2021-10-11
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
“Дээл”-ээ давхарлахаас өөр гарц Засгийн газарт үлдсэнгүй

БНМАУ-ын сүүлчийн Ерөнхий сайд Д.Бямбасүрэн энэ албыг хашиж байхдаа нутагтаа очсон гэдэг. 1991, 1992 оны үед шиг байгаа юм. Тэрбээр Ерөнхий сайдын хувиар хурал цуглаан хийж л дээ. Сумын клубт цугласан олны дундаас нутгийн нэг хүн босч “...За, та энэ сайхан нутгаас төрж гарсан Ерөнхий сайд билээ. Таны удирдсан Засгийн газарт энэ нутгийн нэг ч сайд алга. Нутгийнхнаасаа дэмжээд сайд болгож болдоггүй юм уу” гэжээ. Тэгэхэд Ерөнхий сайд Д.Бямбасүрэн “...Тийм ээ, би энэ улсын Ерөнхий сайд хүн. Манай Засгийн газарт нутгаас маань сайд хийж байгаа хүн байхгүй. Үнэн. Гэхдээ нутгаас маань төрийн сайд хийчих чадалтай хүн байсангүй” гэж хариулсан гэдэг юм.

...Харамсалтай нь энэ Засгийн газрын бүрэлдэхүүний нэлээд хэсэг болох “мэргэжлийн” хэмээх гуншинтай, “дан дээл”-тэй сайд нар ажлыг нь жинхэнэ нурааж байх шиг байна. 

Асуулт ч гэж асуулт, хариулт ч гэж хариулт юм шүү. 

Чухамдаа Д.Бямбасүрэн гуайн логик нь нутаг ус, улс орон гэдгийг сүрхий ялгаж зааглаж байжээ.  

Түүний хувьд Монгол Улсын жинхэнэ эргэлт өөрчлөлтийн хоёр жилд Ерөнхий сайдаар нь ажилласан. Амаргүй ч үе байсан гэдэг. Тэргүүлсэн Засгийн газар нь 1991 оны нэгдүгээр сарын 15-нд алдарт 20 дугаар тогтоолыг гэнэт гаргасан. Нийт 18 заалт, хоёр хавсралттай “Эдийн засгийг зах зээлийн зохицуулалтад шилжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” тус тогтоол гарснаар Монгол даяар эдийн засгийн шок болж байжээ. Товчхондоо, мөнгийг цаас болгосон тогтоол л доо. Банкны хадгаламж, авдарт хадгалсан мөнгө, авсан цалин бүгд нэг л өглөө цаас болтол үнэгүйдэж байв.

Энэ талаараа Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэн “...Төр засаг байхын утга учир нь заавал бүх хүний санаанд нийцсэн алхам хийхдээ биш, нийгэмдээ аюул тулгарсан үед хүчтэй эмчилгээний арга хэмжээ авах чадвартай байх ёстой. Тэр үед гадаад худалдаа боогдоод маш хэцүү байсан гэж дээр хэлсэн. ЗХУ-ын цэрэг манай улсаас гарахдаа хүнсний болон бараа бүтээгдэхүүн зөөж гараад нийгэм хямраад хэцүү байлаа. Монгол ухаанаар бол түймрийн урдаас цурам тавьж 20 дугаар тогтоолыг гаргасан. Монголынхоо эдийн засгийг аварч гарсан чухал тогтоол гэж би үздэг. Хэрэглэгчдийн хувьд хүндхэн тогтоол байсан. Жаахан хөрөнгө хураасан хүмүүс хүнд байдалд орсон л байх” гэж байв.

Түүний дараа 1992-1996 онд Ерөнхий сайдаар ажилласан П.Жасрай гуай ч маш хүнд үеийн Засгийн газрыг удирдаж байлаа. Эдийн засаг жинхэнэ утгаараа элгээрээ хэвтчихсэн үе. Гэхдээ 1993 онд Монгол Улсын төсөв, урсгал гадаад худалдаа анх удаа алдагдалгүй гарсан. Улмаар 1994 оноос эдийн засаг өссөн байдаг. 1995 онд мал сүрэг 1.8 саяар, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн 20 хувиар, аж үйлдвэрийн бүтээгдэхүүн 16.7 хувиар өссөн. Гадаад худалдаанаас 126 сая ам.доллар олж ДНБ 3.6 хувиар өсчээ.  Товчхондоо, П.Жасрайн Засгийн газрын үед эдийн засгаа -9.3-аас +6.4 хүртэл нь өсгөж чадсан юм. 

“...Хонгилын үзүүрт гэрэл харагдлаа” гэдэг  түүний алдартай “үг” бий. Монгол төрийн хоёр эрхмийг дурсах болсон нь ЗГХЭГ-ын дарга Ц.Нямдоржийн хэлсэн ярьсантай холбоотой. Томилогдсоноосоо хойш олны өмнө бараг гараагүй Ц.Нямдорж сайд өнгөрсөн лхагва гаригийн Засгийн газрын хуралдааны дараа гарч ирж мэдэгдэл хийв. Тэгэхдээ “...Засгийн газрын хуралдаанаар нийслэлийн түлшний хангамжтай холбоотой асуудал хэлэлцсэн. Ковидын нөхцөл байдал, бензиний гэх мэт асуудал үүссэн. Энэ нь өөрөө улс төрийн хурцадмал үед бий болж байгаа. Тийм учраас үүнийг дагасан таагүй үйлдлүүд гарч байгаа шинжтэй. Ковидын нөхцөл зөвхөн Монголд биш, дэлхий нийтэд амаргүй байна. Жаахан намдаж байгаад намрын ханиадтай зэрэгцээд өвчлөл, нас баралт ихсэх хандлагатай боллоо. Засгийн газар, УОК, ЭМЯ, холбогдох албаныхан чадан ядан ажиллаж байна.

Ковидын дараах эдийн засгийн байдал гэж том асуудал гарч байна. Үүнээс гадна Орос, Хятад, Америк зэрэг их гүрнүүдийн ил далд тэмцлийн нөлөөгөөр үнэ өсөж байна. АНУ-аас 2000 ам.доллараар ирдэг байсан ачаа 10 мянган долларт хүрсэн. Хятадад дотоодын тээвэрлэлт 2-3 дахин өссөн. Сүүлийн өдрүүдэд Европт 600 ам.доллар байсан 1000 шоо метр газрын үнэ 15-хан хоногт 1280 ам.доллар болж, хоёр дахин өслөө. Ерөнхий том зургаар нь харахад ковидын нөлөөллөөс болж гадаад ертөнцөд эдийн засгийн хүндрэлийн хаялгыг Монгол Улс дайрч гарах болж байгааг ний нуугүй хэлье гэж бодлоо” гэв.

Магадгүй, одоогийнх шиг хүнд үеийг Монгол Улс, хүн төрөлхтөн туулж үзээгүй биз. Энэ ковид дуусах уу, үгүй юу. Дуусах бол хэзээ, дахиад хэр удаан үргэлжлэх вэ. Ковид дууссаны дараа эдийн засаг хэрхэх вэ. Дэлхийн эдийн засаг яаж хөрвөх вэ. Энэ бүхэн тодорхойгүй. Тодорхойгүй учраас энэ дэлхийн улс үндэстэн бүр хэдийнэ бужигнаж, амьд үлдэхийн төлөө тэмцэж байна. Хамгийн эрэлттэй брэндүүдийн борлуулалт ч сар сараар буурч байна. Хамгийн сүүлд харсан мэдээллээр, "Hyundai" компанийн есдүгээр сарын борлуулалт өмнөх оны энэ үеийнхээс 22 хувиар буурчээ. Ер нь дэлхийн томоохон автомашины үйлдвэрүүд ч хэвийн бус ажиллаад жил гаруйг үдэж байгаа аж. Нэг л жишээ энэ.

Чухамдаа Ц.Нямдорж сайдын хэлсэнчлэн энэ хүнд сорилтын өдөр хоногуудад Л.Оюун-Эрдэнийн тэргүүлсэн Засгийн газар үүрэг гүйцэтгэж буй юм. 

Үнэнийг хэлэхэд, энэ Засгийн газар реформын шинжтэй олон алхам хийж байна. 30 жил, магадгүй 50-60 жил Монголын төр, нийгэм, эдийн засагт бугшиж ирсэн олон асуудлыг хагалж, хөдөлгөж үзэж байна. Оросоос айгаад ярих төдий явж ирсэн Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгааны станцыг бариад эхэллээ. Хятадаас эмээгээд эхлүүлж чадддаггүй байсан Чингэлэгт тээврийн терминалыг нээлээ. Өмнөх долоо хоногийн Засгийн газрын хуралдаанаар олон жилийн турш онгоцны шатахууныг монопольдож нийлүүлж ирсэн импортлогч компанийг халж, төр өөрийн компаниар Оростой хамтарч шийдэх тогтоолыг гаргалаа. Замын-Үүд, Гашуунсухайтад үүрлээд байсан авлигын сүлжээнүүдийг нураасан. Удахгүй тэндхийн хэрэг зөрчлийг шалгаад дуусахаар мэдээлэл нь аяндаа ил болно. Мөн ч том ангайлгана даа. Одоо Засгийн газрын зүгээс ковидын хямралын хамгаалалт болсон хууль санаачилснаа УИХ-д оруулах гэж байгаа мэдээлэл бий. Тэр хууль хэрэгжээд эхлэхээр гадна, дотнын хөрөнгө оруулагчид, баялаг бүтээгчид, ажил олгогчид, үйлдвэрлэгчдийн нуруу тэнийх нь лавтай. Харин төрийн хүнд суртал, тэнд ажилладаг нөхдүүдийн авлигын уут хоосорно. Ийм санаа зорилготой хууль юм санж.

Засгийн газар, Ерөнхий сайдын бодлого, үйлдэл нь эдгээр хийгээд өөр бусад томоохон асуудалд чиглэж байгааг хэвлэл мэдээллийн албаны төлөөлөгчид нь дуулгаж байна.                                                                                                                                                                                  Харамсалтай нь энэ Засгийн газрын бүрэлдэхүүний нэлээд хэсэг болох “мэргэжлийн” хэмээх гуншинтай, “дан дээл”-тэй сайд нар ажлыг нь жинхэнэ нурааж байх шиг байна. 

Шатахууны хоёр удаагийн зохиомол хомсдолыг УУХҮ-ийн сайд Г.Ёндон шийдэж чадсангүй. Шатахуун импортлогч Монголынхоо компаниуд, шатахуун экспортлогч Орос, Хятадын талтай тэр хүн ямар ч контакт алга. Контактгүй юм чинь зохицуулалт байхгүй. Юу хийдэг нь мэдэгдэхгүй нэг ийм сайдын үүрэгт ажлын алдааны пянг Засгийн газар үүрч дуусав. 

...Маргааш хэн нэгэн “мэргэжлийн” сайд бас нэг бүтэлгүй явдлын эзэн болно. Тэгэхээр одоо Засгийн газар, Ерөнхий сайд, ер нь бол УИХ-д энэ гацаанаас гарах ганц л гарц үлдээд байна.

Г.Ёндонг юу юу гэж магтаж томиллоо доо. ОХУ-ын Иркутск хотын Политехникийн дээд сургууль, ОХУ-ын Иркутск хотын Техникийн их сургууль төгссөн. Уулын инженер-маркшейдер мэргэжилтэй. Докторын (PhD). Монгол Улсын зөвлөх инженер цолтой. ШУА-ийн Уул уурхайн хүрээлэнд эрдэм шинжилгээний дэд ажилтан, ажилтан, "Монголросцветмет" ХХК-ийн Бор-Өндөр Уулын баяжуулах үйлдвэрт гүний уурхайн хэсгийн маркшейдер, ахлах маркшейдер, ерөнхий маркшейдер, хэлтсийн дарга, "Монголросцветмет" ХХК-ийн "Шижир Алт" уулын үйлдвэрийн захирал, "Монголросцветмет" ХХК-ийн "Баргилт" уулын үйлдвэрийн уурхайн ерөнхий инженер, уурхайн дарга, "Эрдэнэт үйлдвэр" ХХК-ийн Улаанбаатар хотын төлөөлөгчийн газрын орлогч дарга, "Монголросцветмет" ХХК-ийн Үйлдвэрлэл эрхэлсэн орлогч захирлаар ажилласан. Г.Ёндон нь уул уурхайн салбарт 27 жил ажилласан туршлагатай гэж байгаад сайд болгосон. 

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ ЗГХЭГ-ын дарга байхдаа Г.Ёндонгийн хүүхдийн сургалтын төлбөрийг “Монголросцветмет”-ээс гаргасан асуудалд ороход нам хамгаалаад өнгөрч байв. Тэгэхэд “...Засгийн газрын хуралдаанаар Ерөнхий сайд мэдээлэл авсан. Ингээд зөрчил гаргасан байж болзошгүй асуудалд шалгалт хийх нь зүйтэй гэж үзсэн. Гэхдээ төрийн өмчит компаниуд ашигтай ажиллавал ямар нэгэн байдлаар ажилчдаа урамшуулдаг нь дэлхийн жишиг.

Мэдээж энэ нь Г.Ёндон сайдыг зөвтгөж байгаа хэрэг биш. Одоо байгаа албан тушаалтай нь хариуцлага тооцно гэхээр сайд болсноосоо хойш биш төлбөрөө төлүүлээгүй. Цаашдаа энэ асуудлыг таслан зогсоохыг Ерөнхий сайд үүрэг болгосон” гэлээ. Өөрөө Ерөнхий  сайд болоод үлдээж ажиллуулсан. Одоо хар даа.

Энэ Засгийн газрын мэргэжлийн бөгөөд бүтэлгүй сайд Г.Ёндонгоор зогсохгүй. Эрчим хүчний сайд Н.Тавинбэх гэж жинхэнэ мэргэжлийн “цахилгаанчин” гэж байгаад л тавьж байв шүү. Тэрбээр ТИС, Удирдлагын академи, ШУТИС төгссөн. Цахилгааны инженер мэргэжилтэй. Удирдахуйн ухаан, эрчим хүчний магистр. Монгол Улсын зөвлөх инженер цолтой. Багануурын цахилгаан, шугам сүлжээний газрын Засварын албанд монтёр, мастер, инженер, Албаны дарга, "Багануур зүүн өмнөд бүсийн цахилгаан түгээх сүлжээ" ТӨХК-ийн ерөнхий инженер бөгөөд дэд захирал, гүйцэтгэх захирал, "Багануур-Энерги" ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал, Багануур хотын захирагч, "Багануур зүүн өмнөд бүсийн цахилгаан түгээх сүлжээ" ТӨХК-ийн гүйцэтгэх захирал, ийм байдлаар улсад 26 жил, үүнээс эрчим хүчний салбарт 24 жил ажилласан туршлагатай гэж танилцуулж байлаа.

Энэ сайд сая шахмал түлшин дээр хальтирлаа. Мөн л Г.Ёндон шиг зохион байгуулалт, удирдах арга барил алга. 

Тэгвэл түүний өмнө Эрчим хүчний сайдаар ажиллаж байсан одоогийн УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн гэж нуль зангараг бий. Ц.Даваасүрэн сайд байхдаа шахмал түлшийг хэрэглээнд нэвтрүүлсэн багийг удирдсан хүн. 2019 оны намар аравдугаар сард даа, анх шахмал түлшийг хэрэглэж эхлэхэд хүмүүс утаанд нь угаартаж нас барлаа гээд нийгэм шуугиж байв. Юун, одоогийн хомсдол гэдгийн дэргэд жинхэнэ асуудал байхгүй юу. Тэгэхэд Эрчим хүчний сайд Ц.Даваасүрэн гарч ирээд “...Шахмал түлшинд хэрэглэж байгаа түүхий эдтэй холбоотой тодруулга өгье. Ашиглаад байгаа түүхий эд бол мидлинг буюу түүхий нүүрс, коксжсон нүүрс хоёрын завсрын бүтээгдэхүүн. Угаагдсан нүүрс. Тиймээс учраас энэ бол ердын хүрэн нүүрснээс хоёр дахин илчлэг ихтэй, үнэтэй. Яагаад үүнийг үнэгүй авсан юм бэ гэх хардлага яваад байгаа. Засгийн газрын зүгээр “Энержи ресурс” компанид нийгмийн хариуцлагын үүднээс нөөцөнд байгаа мидлингээ үнэгүй өгөөч гэдэг хүсэлт тавьсан. Дэлхийн зах зээлийн ханшаар тооцвол 14 сая ам.долларын үнэтэй мидлингийг бид авч хэрэглэсэн. “Энержи ресурс” компани нийгмийн хариуцлагын үүднээс хандсанд талархаж байгаа. 

Яагаад хятад руу гараагүй гэхээр өндөр чанарын коксжсон нүүрсний цуваа дийлдэхгүй байгаа. Зэрэгцүүлээд үүнийг зөөх юм алга” гээд тайлбарлачихаж байв. Лав тэр үед шахмал түлшнээс болж Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг зүхэж байсныг санахгүй юм. Харин ч үүнийг зориглож хэрэгжүүлснээрээ сайн нэрийг их дуулсан даа.

Өнөөдөр энэ Засгийн газар хэдхэн “давхар дээл”-тэй буюу УИХ-ын гишүүн сайдтай. Нэг нь БШУ-ы сайд Л.Энх-Амгалан байна. Л.Энх-Амгалан шиг менежменттэй сайд лав энэ танхимд байхгүй. Уг нь боловсролын салбар бол хамгийн их хэл ам, хэрүүл тэмцэл дагуулдаг. Тэгж ч ирсэн. 

Энэ бодит байдлууд юу хэлээд байна вэ гэхээр “дан дээл”-тэй, мэргэжлийн гэгддэг сайд нар ийм цаг үеийн Засгийн газарт үнэндээ жулддаг юм байна. Мэргэжлийн байвч салбарын биш байдаг. Бас улс төрөө дааж чаддаггүй. Ерөнхий сайд асан Д.Бямбасүрэнгийн нутгийнхандаа хэлсэнчлэн “...Чадалтай бус” байгаа юм.

Гэхдээ ийм сайд нар өөрсдөө хүч түрж Засгийн газарт ороод ирчихсэн юм биш. 2019 оны арваннэгдүгээр сарын 14-нд баталсан Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн дагуу томилогдсон. Тэгэхэд Үндсэн хуулийн 39.1-д “...Засгийн газар Ерөнхий сайд, гишүүдээс бүрдэнэ. Ерөнхий сайд болон Засгийн газрын дөрвөөс илүүгүй гишүүн УИХ-ын гишүүний албан тушаалыг хавсарч болно” гээд оруулчихсан. Тэр үед цаг сайхан байв. Ковид гараагүй байсан. Ийм хүнд үетэй тулна гэж хэний ч санаанд ороогүй байлаа л даа.

Одоо харин хоёр жилийн турш хүнд үе, сорилтуудтай тулж байна. Ингэхэд эдгээр сайд нар жижигдэж, жулдаад баллаж байна. Засгийн газрын нэр хүнд яахав, Монголын амьдралд нэмэр бус нэрмээс өгөөд эхэллээ. Өчигдөр Г.Ёндон, өнөөдөр Н.Тавинбэх... Маргааш хэн нэгэн “мэргэжлийн” сайд бас нэг бүтэлгүй явдлын эзэн болно. Тэгэхээр одоо Засгийн газар, Ерөнхий сайд, ер нь бол УИХ-д энэ гацаанаас гарах ганц л гарц үлдээд байна. Тэр нь үтэр түргэн “тэрлэг” ч нөмөрч чадаагүй “мэргэжлийн” сайд нарыг явуулж, оронд нь УИХ-аас хэдэн занхар сайдыг томилох хэрэгтэй болж байна. Магадгүй, сайхан цагт оруулж байсан Үндсэн хууль дахь романтик заалтаа авч хаях хэрэгтэй болох биз ээ.  

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин 2021.10.11 ДАВАА № 199 (6676)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Засгийн газар  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
1 өдрийн өмнө өмнө

116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Тажикистан-Монголын анхны бизнес форум боллоо

1 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүхэд Тажикистан Улсын Мажлиси Намояндогон-ы дарга Идизода Файзали бараалхлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана

1 өдрийн өмнө өмнө

Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Жүдо бөхийн Улаанбаатарын “Их дуулга” тэмцээн өнөөдөр эхэлнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Улаанбаатар Амазонс багийн эмэгтэйчүүд Францын Орлейнс багтай хасагдах шатанд тоглоно

1 өдрийн өмнө өмнө

Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Эмомали Рахмон: Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн энэ айлчлал харилцаа, хамтын ажиллагааг урагшлуулахад жинтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна

1 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх: “Чингис хаан” үндэсний музей болон Тажикистан Улсын Үндэсний музей соёлын өвийг судлан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх хамтын ажиллагааны үндсийг тавьсанд сэтгэл хангалуун байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Монгол, Тажикистаны харилцаа, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Туулын хурдны замын газар чөлөөлөлтөд 115 нэгж талбараас өнөөдрийн байдлаар 15 нэгж талбарт газар дүйцүүлэн олгоод байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Зургаан цагаан мэнгэтэй хөхөгчин хонь өдөр

1 өдрийн өмнө өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 21-23 хэм дулаан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Тэмээтэй хөшөөний уулзвараас Зайсангийн гүүр хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын Ерөнхийлөгч Эмомали Рахмон нар албан ёсны хэлэлцээ хийлээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Намьянжугийн гудамжнаас Халдвартын эцэс хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсын шигшээ баг хасагдлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

2 өдрийн өмнө өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг албан ёсоор угтлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

COP17 бага хуралд гадаадын 7-10 мянган зочин, төлөөлөгч оролцоно гэж төлөвлөжээ

2 өдрийн өмнө өмнө

Саппорогийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх явган замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Н.Отгонбаяр: Ногоон байгууламж хариуцсан ажилчдын цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгоно

2 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлж хоёр баг өрсөлдөнө

2 өдрийн өмнө өмнө

ТЭЗҮ-ийг холбогдох яамдын мэргэжлийн зөвлөлөөр батлууллаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэрлэлт цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан бол...

САНАЛ БОЛГОХ
2025-07-20 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 28-30 хэм дулаан байна

2025-07-20 өмнө

Дарь-Эхийн уулзвараас Сансарын аюулгүй тойрог хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-20 өмнө

Хоёр хар мэнгэтэй цагаан бар өдөр

2025-07-21 өмнө

“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?

2025-07-20 өмнө

Дахин ийм алдаа гаргахгүй ажиллахыг Ерөнхий сайд анхаарууллаа

2025-07-20 өмнө

Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг хүрэл медалийн төлөө Тайландын багтай өнөөдөр тоглоно

2025-07-20 өмнө

Улаанбаатар ММС энержи баг шигшээ шатанд Сербийн UB багтай тоглоно

2 өдрийн өмнө өмнө

Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

2025-07-21 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.07.21/

2 өдрийн өмнө өмнө

Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

2 өдрийн өмнө өмнө

ТЭЗҮ-ийг холбогдох яамдын мэргэжлийн зөвлөлөөр батлууллаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Н.Отгонбаяр: Ногоон байгууламж хариуцсан ажилчдын цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгоно

2025-07-23 өмнө

Орон сууцны санхүүжилтийн тусгайлсан банк байгуулна

2 өдрийн өмнө өмнө

Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэрлэлт цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан бол...

2 өдрийн өмнө өмнө

Саппорогийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх явган замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

2 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлж хоёр баг өрсөлдөнө

2025-07-22 өмнө

“Завхан аймгийн Их-Уул сумын Хонгор багийн нутаг дэвсгэрт автомашин онхолдсон байна”

2025-07-21 өмнө

Үс засуулвал жаргал үргэлжид ирнэ

2025-07-21 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 31-33 хэм дулаан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Намьянжугийн гудамжнаас Халдвартын эцэс хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Тэмээтэй хөшөөний уулзвараас Зайсангийн гүүр хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-22 өмнө

Х.Нямбаатар: Дүүргүүдийн ажил нийслэлээс гаргаж буй бодлого, шийдвэрээс зөрдөг байж болохгүй

2025-07-22 өмнө

Түймрийн голомтод 429 хүн, 30 автомашинтайгаар ажиллаж байна

2025-07-22 өмнө

Сансарын колонкын уулзвараас хойш Төгс хүнсний дэлгүүр хүртэлх авто замыг хэсэгчлэн хааж, шинэчилнэ

2025-07-21 өмнө

Ерөнхий сайд албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцож ажиллахаа илэрхийлэв

2025-07-22 өмнө

Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!

2 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсын шигшээ баг хасагдлаа

2025-07-22 өмнө

45 дугаар сургуулийн урд талд түр байгууламж барьсан зөрчлийг арилгууллаа

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.