• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно

Төрийн хэргийг эрэгтэйчүүд л барих ёстой гэсэн байр сууриа уламжлалтай холбон тайлбарлах нь элбэг. Гэтэл түүхийн хуудас өөр дүр зураг харуулдаг. 1206 оноос бий болсон Их засаг хуультай холбоотой баримтуудаас үзэхэд эмэгтэйчүүдийн шийдвэр гаргах, эдийн засаг, санхүүгийн боломж бололцоо харьцангуй нээлттэй байжээ. Ер нь жендэрийн эрх тэгш байдлын тал дээр монголчууд Азийн бусад оронтой харьцуулахад дэвшилтэй байсныг судлаачид онцолдог. Харин Манжийн дарангуйллын үеэс эхлээд эмэгтэй хүнийг инжээр үнэлэх, нийгмийн гарал угсаа байдлаар нь тодорхойлох зэргээр өмч, эрх мэдлийг нь боомилж ирснийг түүхийн баримтуудаас олж харж болно. Чухам, “Ямаан толгой ямбанд багтдаггүй, янтгар хатан зарга шүүдэггүй” мэтийн зүйр үг тэр үеэс л дэлгэрсэн гэдэг. Харин тусгаар тогтнолоо сэргээн, 1924 онд анхдугаар Үндсэн хуулиа зарлахдаа монголчууд эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн эрх тэгш байдлыг баталгаажуулав. Тэр дундаа эмэгтэйчүүдийн улс төрийн эрхийг хуульчилсан Азийн анхны улс болсон амжилтын түүх бидэнд бий. 

Ингээд эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн эрх тэгш байх боломжийг бүрдүүлэх санал санаачилга бага багаар бэхжсээр 1992 оны Үндсэн хуультай золгосон нь бий. Дээр дурдсанчлан, эмэгтэйчүүдийн эрхийн байдалд түүхэн цаг үеүд, түүнтэй холбогдож гарч ирсэн шийдвэр зохицуулалтууд дэвшил авчирчээ. 1990 оноос өмнө  нөхөн үржихүйн эрхээ эдлэх, гэр бүл төлөвлөхтэй холбоотойгоор жирэмслэхээс хамгаалах, үр хөндүүлэх жам ёсны эрхийг чухалчилж байв. Тэгвэл өнөөдөр нийгэм, цаг үеэсээ хамаараад эмэгтэйчүүдийн тулгамдсан асуудал шийдвэр гаргах түвшин дэх эрх мэдэл болж хувирлаа.  Дэлхийн эдийн засгийн форумаас гаргадаг Жендэрийн ялгаатай байдлын индексээс үзвэл өнгөрсөн жил Монгол Улс 146 орноос 70 дугаарт жагсаж, өмнөх оныхоос нэг байр ухарчээ. Монгол эмэгтэйчүүд эрүүл мэнд, боловсрол, эдийн засгийн хувьд эрхээ эдэлж байгаа ч “улс төрийн эрх мэдэл, оролцоо” үзүүлэлтээр сүүл мушгиж, 113 дугаар байрт жагсаж байгаа юм. Тэр дунд парламент дахь эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл сүүлийн хоёр сонгууль дараалан 17 хувь дээр гацаад байгаа нь даанч харамсалтай дүр зураг. 

 

ЭРХ МЭДЭЛ БОЛ ӨӨРТӨӨ ХАМААТАЙ ШИЙДВЭРТ ОРОЛЦОХ, НӨЛӨӨЛӨХ ЧАДАМЖ 

Эмэгтэйчүүд хүн амын олонх хэр нь эрх мэдлээрээ цөөхүүлээ нийгэм, соёлыг бүрдүүлж ирэв. Уг нь эрх мэдэл гэдэг ширээ сандал, зөөлөн суудал биш. Өөрийнхөө амьдралд хамаатай шийдвэрт гар бие оролцох, нөлөөлөх чадамж билээ. Үндсэндээ эрх мэдлийн тухай ойлголтын хамгийн сонгодог утга нь энэ. Гэтэл манайхан албан тушаалтай хамаатуулж явцууруулж ирсэн. Эрхийг нь хамгаалъя гэж хамгийн ихээр ярьж тунхагладаг эмэгтэйчүүд, залуус, малчдын төлөөлөл үгээ хэлэх боломж шийдвэр гаргах түвшинд үзээд буцаая гэсэн ч алга. Тэр ч бүү хэл хүйсийн төлөөлөл улам баялаг болж буйг ч анзаарч үзэхэд гэмгүй. 

Эмэгтэйчүүдэд квот олгоё гэхээр эрх мэдэлд шуналаа гэж мушгих нь бий. Гэтэл сонгогдох гэж байгаа байгууллагынхаа мөн чанарыг таних хэрэгтэй болж байна. Парламент бол хууль тогтоодог төлөөллийн байгууллага. Тэнд баталж буй баримт бичиг хүний амьдралын бүхий л харилцааг зохицуулж байгаа учраас гар бие оролцож байгаа хүмүүс дунд туулсан туршлага, ялгаатай хэрэгцээ бүгд тусгалаа олж байж тэнцвэртэй, амьдралд ойртож очих учиртай. Өөрөөр хэлбэл, олон янзын хүмүүсийн ашиг сонирхлыг хангахуйц бодлого боловсруулах, шийдвэр гаргахын тулд надтай, чамтай, өөр олон хүнтэй төстэй төлөөлөл парламентад байх хэрэгтэй болж байна. Орон нутаг ч ялгаагүй. Төлөөллийг хангаж байна уу гэдэг хамгийн эхний шалгуур төдийгүй үүнээс үндэслэж зүй зохистой ажиллах эсэх нь хамаарна.

Монгол Улс сүүлийн 30 гаруй жил эрэгтэйчүүд давамгайлсан, тэдний хэрэгцээн дээр тулгуурлаж нүдээр нь харсан бодлого шийдвэрээр явж ирлээ. Үүний толь нь өнөөгийн нийгэм. 

Хүний эрх хамгаалагч Б.Болорсайхан “Бид сүүлийн 30 жилд эрчүүдээр шийдвэр гаргуулж үзлээ. Нэг талын шийдвэр ухвар мөчид, оновчгүй, эргэцүүлэх зүйл ихтэйг олон жишээгээр тайлбарлаж болно. Тиймээс эмэгтэйчүүдийн эрхийг эдлүүлэхийн тулд төр тусгай байдлаар өргөж өгч, дэмжих хэрэгтэй болж байна. Үүний тулд нэн тэргүүнд хийх ёстой ажил бол Улс төрийн намын тухай, Улс төрийн санхүүжилтийн хуульд хүйс үл хамаарч эрх тэгшээр нэгнээ төлөөлөх боломж бүрдтэл нь тусгай арга хэмжээ хэрэгжүүлэх, эмэгтэй нэр дэвшигчдийн квотыг 40 хувь хүртэл нэмэгдүүлэх арга хэмжээг даруй авах ёстой. Ингэж байж шийдэл рүү алхам алхмаар дөхнө” гэж ярьсан. 

 

КВОТ БОЛ ЭМЭГТЭЙЧҮҮДИЙГ ДЭМЖИХ ТААЗ БИШ ХАМГИЙН ДООД БОСГО ЮМ

Дэлхий нийтийн түвшинд эмэгтэйчүүд сонгогдох битгий хэл сонгох эрхээ олж аваад удаагүй байгаа. Тоолбол,100 гаруй жил. Тиймээс манлайлагч, дарга, шийдвэр гаргагчийг эрэгтэй дүрээр хардаг хэв маяг, соёл тогтсон. Энэ тохиолдолд квотоос өөр сонголтгүй. Үүнийг олон улсад түр тусгай арга хэмжээ гэж нэрлэж буй юм.

Гэтэл эсрэгээрээ эмэгтэйчүүд хийж байгаа ажлаараа өрсөлдөөд гараад ир гэдэг. Ижил мэдлэг боловсрол, улс төрийн карьертай эмэгтэй, эрэгтэй хүн байлаа гэхэд эргэлзэхгүйгээр шууд эрэгтэйг нь дугуйлдаг хэвшмэл ойлголт, дадал, практик тогтчихсон өнөөгийн нийгэмд түр тусгай арга хэмжээ ашиглаж байж л ижил түвшинд хүрэхээс өөр хөшүүрэг алга. Үгүй гээд нийгмийн хөгжлөөрөө өөрчилье гэвэл чулуун дээр сийлсэн хэвээрээ л он цагийг туулна. Ингэж харвал квот бол анхан шатны хамгийн доод босго юм.

Гэтэл өнгөрсөн хугацаанд үүнийг хамгийн дээд тааз мэтээр ойлгуулж, мушгиж ирсэн. Яахав, ихэнх тохиолдолд олон нийтийн хандлага хууль дүрэм журмаа чиглүүлж явдаг. Заримдаа олон нийтийн ойлголт, хандлагыг хуулиар, бодлогоор чирч болдог. Энэ хөшүүрэг нь квот гэсэн үг. Түүнээс квотоос өөр ямар ч сайхан зохицуулалт, мянга мянган амлалт байсан тэр бол зүгээр л зэрэглээ аж. Энэ талаар Монфемнет Үндэсний сүлжээний ерөнхий зохицуулагч Д.Энхжаргал “Төлөөллийг хангах механизм олон бий. Улс орнууд төрөл бүрийн арга хэрэглэж байна.

Манайхтай ижил төстэй гарааныхаа эхлэл дээр байгаа улс орнууд шууд суудал хадгалах квоттой. Үндсэн хууль, Сонгуулийн хуульдаа УИХ-ын 76 гишүүний 30 хувь нь залуучууд, 50 хувь нь эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл байна гэх загвараар суудал хадгалж ирсэн. Тодорхой тойрогт зөвхөн эмэгтэйчүүд, залуус өрсөлдөнө гээд заагаад өгчихсөн байдаг. Зарим нь квотын төрлүүдийг ашиглаж байна. Манай улсад хамгийн наад захын нэр дэвших квотын талаар ярьж байна. Уралдъя гэхэд гарааны тэгш нөхцөл буюу хаалга нээх тухай л ярьж байгаа хэрэг. Харин ижил эрх, нөхцөл хангагдаад ирэхээр түр арга хэмжээ, квотоо болино. Тиймээс квотыг албан ёсны механизм болгож оруулахаас өөр аргагүй” гэсэн юм. 

 

30 ХУВИЙН КВОТ ХЭЗЭЭ Ч ХЭРЭГЖИЖ БАЙСАНГҮЙ

Харамсалтай нь өнгөрсөн хугацаанд эмэгтэйчүүдийн дэмжлэг 30 хувиас дээш гарч үзээгүй. Бас 30 хувийн квот тогтоосон бодлого хэзээ ч хэрэгжиж байсангүй. Юу гэвэл, яг хэрэгжихийн даваан дээр гол хоёр намын эрэгтэйчүүд үгсэн хуйвалдаад аваад хаячихдаг.

Сонгуулийн хуульд зургаан сараас өмнө гар хүрэхгүй байх практик тогтсон ч эмэгтэйчүүдийн квотыг авч хаяхдаа л хоёр сарын өмнө санал нэгдчихдэг нь сонин. Улстөрчид хоёр хоногийн дотор хууль батлах эрх ашиг дээрээ хэзээ нэгдэж чаддаг вэ гэвэл тэр нь ганцхан эмэгтэйчүүдийн квот байж ирэв. Тэгвэл квот бий болгосноор зөвхөн эмэгтэйчүүд хожихгүй. Гэр бүл, эрэгтэйчүүд хожно. Яагаад эрчүүдийн дундаж наслалт эмэгтэйчүүдийнхээс 10 жилээр доогуур байна вэ.

Өнгөрсөн хугацаанд эрэгтэйчүүд шийдвэр гаргах түвшинд олонх байсан хэр нь эрүүл байх эрхээ бүрдүүлж, хамгаалж чадаагүй. Эмэгтэйчүүд эрүүл мэнд, хүүхдийнхээ боловсролд илүү ойрхон байгаа учраас амьдралын чанарыг тодорхойлж байгаа бодлогууд дээр илүү хүндээ нийцсэн, бодит гарц шийдлийг олж харж байгаа хэрэг. Тиймээс эмэгтэйчүүдийн квотыг бий болговол гэр бүл, нийгэм, улс орон хожно. Эрчүүдийн дундаж наслалт, эрүүл мэндийн асуудал илүү хурцаар тавигдаж, ноцтой түвшинд очсон энэ цаг үед эмэгтэйчүүд шийдвэр гаргах түвшинд ажиллавал эсрэгээрээ сайжирна.

Эрчүүд эрүүл болж илүү урт насална. “Квотгүйгээр цааш явбал үзэмжийн асуудал болж хувирна. Нам, байгууллагын үзэмжээс шалтгаална. Тэнцвэртэй төлөөллийг хангах хамгийн гол механизм нь квот. Энэ амин сүнсийг нь ярьж хуульчлахгүйгээр тэнцвэртэй төлөөллийг хангана, Үндсэн хуульд улс төр, гэр бүл, нийгмийн амьдралд эрэгтэй эмэгтэйчүүд тэгш эрхтэй оролцоно гэж тунхаг төдий байх боломжгүй. Харин ч хүн амын тал хувийг бүрдүүлж буй эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг 50 хувь болгох ёстой” гэж Д.Энхжаргал хэлэв. 

Орчин үеийн түүхийг харвал, 2005 онд анх удаа нэр дэвшүүлэх квотыг санаачилж 30 хувиар сонгуулийн хуульд тусгасан ч 2007 онд Сонгуулийн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр квотын заалтыг хасав. Харин 2008 онд гурван эмэгтэй гишүүн сонгогдож, 2012 онд 20 хувийн квот хэрэгжиж  түүхэндээ анх удаа 11 эмэгтэй гишүүн болов. Улмаар 2016, 2020 онд мөн л 20 хувийн квотоор 13 эмэгтэй сонгогдов. Харин ирэх онд энэ тоо хэр өөрчлөгдөхийг улс төрийн хүсэл зориг мэдэх нь.

Мөн судлаач С.Түмэндэлгэр “Эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдтэй эн тэнцүү байх уу, эсвэл сүлжээн дор нь явсаар байх уу гэдэгт шийдэл гаргах цаг үе улстөрч, манлайлагч эмэгтэйчүүдийн өмнө гарч ирлээ. Магадгүй өөрөө л нэр дэвшээд явъя гэвэл эрэгтэй манлайлагчтай сүлжээндээ дуугүйхэн явах нь хувь хүндээ ач холбогдолтой. Харин эмэгтэйчүүдийн гэгдэх нийтлэг категорийн тэнцвэртэй байдлыг хангахын төлөө хүчтэй дуу хоолой гаргая гэвэл сүлжээний манлайлагчийн төлөө зүтгэх нь ач холбогдолтой” гэв. Тиймээс намын гишүүн эмэгтэйчүүд хар бор хамаг ажлыг нь амжуулдаг хэр нь эрэгтэйчүүдээс нэр дэвших эрхээ гуйгаад сууж байгаа өнөөдрийн өрөвдөлтэй дүр зургийг өөрчилж гуйлгын, үзэмжийн биш албан ёсны механизм байлгахын тулд квот шаардах эрхтэй шүү, бүсгүйчүүдээ. 

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин

2023 ОНЫ ХОЁРДУГААР САРЫН 3. БААСАН ГАРАГ. № 27 (7012)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан
  • 2023-06-06
    canectope1986
    https://git.acwing.com/84ik/crack/-/issues/27 https://www.quia.com/profiles/kathleen406j https://git.fsz53.de/i7j89/rz29/-/issues/50 https://gitlab.fhi.mpg.de/z068/download/-/issues/31 https://git.acwing.com/eo4p/crack/-/issues/12 https://gitlab.openmole.org/7wmvg/5d2w/-/issues/30 https://teaching.csap.snu.ac.kr/4rum/download/-/issues/24 https://www.quia.com/profiles/we196webb https://gitlab.socmedica.dev/wc7vr/3o31/-/issues/26 https://www.quia.com/profiles/brown1594 https://gitlab.openmole.org/i1m83/1j8r/-/issues/5 https://www.quia.com/profiles/s535toy https://git.allthefallen.moe/2cr8/download/-/issues/48 https://git.fsz53.de/a8kmf/5zqu/-/issues/1 https://gitlab.socmedica.dev/7k9nj/7t3z/-/issues/29 https://www.quia.com/profiles/grhuff416 https://www.quia.com/profiles/tonyavickers https://www.tumblr.com/aurora-crack-0p https://git.fsz53.de/73p0z/9n5f/-/issues/5 https://git.fsz53.de/7ygp0/l827/-/issues/18 https://git.acwing.com/u481/crack/-/issues/51 https://www.tumblr.com/anydesk-crack-q8 https://gitlab.fhi.mpg.de/r3i3/download/-/issues/69 https://teaching.csap.snu.ac.kr/q1cw/download/-/issues/1 https://www.quia.com/profiles/loopez https://www.quia.com/profiles/rellsh https://gitlab.socmedica.dev/9xznw/f6ff/-/issues/33 https://www.pinterest.com/idenjehu https://www.quia.com/profiles/ma275vasquez https://gitlab.openmole.org/r2s3h/1pi3/-/issues/31 https://gitlab.openmole.org/z6f24/q5bf/-/issues/6 https://git.acwing.com/7lrd/crack/-/issues/55 https://git.fsz53.de/99v8h/v8ft/-/issues/26 https://git.acwing.com/a7qq/crack/-/issues/87 https://git.fsz53.de/mh70e/4rop/-/issues/37 https://www.quia.com/profiles/r302lewis https://gitlab.socmedica.dev/et05r/z4df/-/issues/15 https://git.fsz53.de/e9cit/47gu/-/issues/2 https://gitlab.fhi.mpg.de/ee6a/download/-/issues/30 https://teaching.csap.snu.ac.kr/a1uy/download/-/issues/33 https://git.acwing.com/o0r4/crack/-/issues/21 https://teaching.csap.snu.ac.kr/d9k7/download/-/issues/12 https://gitlab.fhi.mpg.de/f2xt/download/-/issues/18 https://git.acwing.com/8k50/crack/-/issues/17 https://www.quia.com/profiles/roberto367co https://www.quia.com/profiles/robynp606 https://git.acwing.com/n03m/crack/-/issues/7 https://git.acwing.com/p12a/crack/-/issues/18 https://www.quia.com/profiles/charlotte400w https://gitlab.fhi.mpg.de/41jj/download/-/issues/46 (212.107.27.146)
    ·
    • 2023-06-04
      riaprovertis1986
      https://gitlab.fhi.mpg.de/9w59/download/-/issues/29 https://git.fsz53.de/55h1c/sl37/-/issues/13 https://www.quia.com/profiles/celinaelmore https://www.quia.com/profiles/dominicknox https://git.acwing.com/y13a/crack/-/issues/48 https://www.quia.com/profiles/oaranjo https://gitlab.openmole.org/6zuhk/l8ag/-/issues/45 https://www.quia.com/profiles/jcrawford576 https://gitlab.fhi.mpg.de/a4nx/download/-/issues/29 https://git.acwing.com/my8m/crack/-/issues/51 https://git.fsz53.de/vd4pj/yc7k/-/issues/45 https://gitlab.fhi.mpg.de/8rvs/download/-/issues/32 https://teaching.csap.snu.ac.kr/39zj/download/-/issues/22 https://git.fsz53.de/3zwa0/24yy/-/issues/45 https://gitlab.fhi.mpg.de/a1bx/download/-/issues/20 https://git.allthefallen.moe/l6ge/download/-/issues/15 https://gitlab.openmole.org/c57gl/o023/-/issues/3 https://www.quia.com/profiles/stephanie456jo https://www.quia.com/profiles/smith2059 https://git.acwing.com/x0ov/crack/-/issues/52 https://www.quia.com/profiles/heathersmitty https://gitlab.openmole.org/xx5uk/7wxq/-/issues/32 https://git.acwing.com/2o45/crack/-/issues/18 https://www.quia.com/profiles/toddmi565 https://git.fsz53.de/fy5yp/3y9h/-/issues/33 https://gitlab.socmedica.dev/9xywu/27ri/-/issues/44 https://www.quia.com/profiles/mattcu118 https://www.quia.com/profiles/liamul https://git.allthefallen.moe/4vhq/download/-/issues/9 https://gitlab.socmedica.dev/j87rx/f04n/-/issues/62 https://git.allthefallen.moe/w5g4/download/-/issues/5 https://git.acwing.com/c7um/crack/-/issues/64 https://git.fsz53.de/4f50c/9su5/-/issues/64 https://gitlab.socmedica.dev/6zx8d/8sim/-/issues/28 https://git.acwing.com/lm1q/crack/-/issues/57 https://gitlab.socmedica.dev/r7unk/ck8y/-/issues/39 https://www.tumblr.com/red-dead-redemption-2-craye https://git.fsz53.de/f9rox/i4ts/-/issues/39 https://www.tumblr.com/fl-studio-crack-cd https://teaching.csap.snu.ac.kr/p8dp/download/-/issues/1 https://gitlab.openmole.org/h8j2r/l2ud/-/issues/37 https://git.fsz53.de/hw82a/ev7b/-/issues/18 https://gitlab.socmedica.dev/j1woc/f9ht/-/issues/65 https://www.pinterest.com/jani51f https://www.quia.com/profiles/maggie517le https://www.pinterest.com/carrickromen https://git.fsz53.de/1kmzq/nh43/-/issues/25 https://gitlab.openmole.org/9s6qr/12mq/-/issues/16 https://teaching.csap.snu.ac.kr/a1uy/download/-/issues/17 https://git.allthefallen.moe/jc00/download/-/issues/32 (212.107.27.99)
      ·
      • 2023-05-28
        hiexadearlu1972
        https://git.krews.org/37wxk/download/-/issues/15 https://git.krews.org/36lpp/download/-/issues/18 https://git.krews.org/ff9zu/download/-/issues/7 https://git.krews.org/d7qc6/download/-/issues/2 https://git.krews.org/3lh1c/download/-/issues/4 https://git.krews.org/a9bgi/download/-/issues/50 https://git.krews.org/30zqk/download/-/issues/1 https://git.krews.org/ww3wy/download/-/issues/53 https://git.krews.org/0ewsy/download/-/issues/47 https://git.krews.org/kg2qy/download/-/issues/7 https://git.krews.org/0ewsy/download/-/issues/18 https://git.krews.org/r5co6/download/-/issues/52 https://git.krews.org/37wxk/download/-/issues/27 https://git.krews.org/r86v0/download/-/issues/39 https://git.krews.org/3i3fu/download/-/issues/37 https://git.krews.org/4sxub/download/-/issues/51 https://git.krews.org/31uye/download/-/issues/32 https://git.krews.org/ww3wy/download/-/issues/15 https://git.krews.org/36lpp/download/-/issues/10 https://git.krews.org/6sn74/download/-/issues/23 https://git.krews.org/7s6x9/download/-/issues/45 https://git.krews.org/37wxk/download/-/issues/18 https://git.krews.org/3jck9/download/-/issues/32 https://git.krews.org/5vxw6/download/-/issues/51 https://git.krews.org/7s6x9/download/-/issues/39 https://git.krews.org/p0n7w/download/-/issues/6 https://git.krews.org/is5ow/download/-/issues/50 https://git.krews.org/d5jek/download/-/issues/14 https://git.krews.org/r5co6/download/-/issues/6 https://git.krews.org/6y5cy/download/-/issues/21 https://git.krews.org/p54zt/download/-/issues/8 https://git.krews.org/5r2d0/download/-/issues/50 https://git.krews.org/3i3fu/download/-/issues/42 https://git.krews.org/1u8ti/download/-/issues/23 https://git.krews.org/1af9b/download/-/issues/22 https://git.krews.org/0nr8a/download/-/issues/10 https://git.krews.org/0ar87/download/-/issues/7 https://git.krews.org/0inst/download/-/issues/53 https://git.krews.org/8yway/download/-/issues/34 https://git.krews.org/31uye/download/-/issues/24 https://git.krews.org/h87j2/download/-/issues/13 https://git.krews.org/5r2d0/download/-/issues/17 https://git.krews.org/i4t29/download/-/issues/23 https://git.krews.org/5nymw/download/-/issues/23 https://git.krews.org/7s6x9/download/-/issues/6 https://git.krews.org/8yway/download/-/issues/14 https://git.krews.org/va3rc/download/-/issues/16 https://git.krews.org/p0n7w/download/-/issues/26 https://git.krews.org/k6922/download/-/issues/39 https://git.krews.org/c61m5/download/-/issues/6 (194.61.9.111)
        ·
        • 2023-05-23
          Mercedes
          https://git.acwing.com/r0j3/crack/-/issues/60 https://gitlab.fhi.mpg.de/4bek/download/-/issues/53 https://gitlab.fhi.mpg.de/u801/download/-/issues/67 https://git.acwing.com/yx3m/crack/-/issues/56 https://git.acwing.com/gu19/crack/-/issues/41 https://git.allthefallen.moe/m8vd/download/-/issues/26 https://gitlab.fhi.mpg.de/4pup/download/-/issues/45 https://gitlab.fhi.mpg.de/7vk0/download/-/issues/46 https://gitlab.fhi.mpg.de/ee6a/download/-/issues/35 https://git.acwing.com/s64b/crack/-/issues/21 https://git.acwing.com/1ufz/crack/-/issues/43 https://git.acwing.com/88ll/crack/-/issues/21 https://git.allthefallen.moe/j5fy/download/-/issues/24 https://git.acwing.com/y4ao/crack/-/issues/65 https://gitlab.fhi.mpg.de/6r6q/download/-/issues/69 https://git.acwing.com/53bl/crack/-/issues/39 https://git.acwing.com/3hif/crack/-/issues/34 https://git.acwing.com/0goi/crack/-/issues/192 https://gitlab.fhi.mpg.de/zh8u/download/-/issues/27 https://git.allthefallen.moe/5jst/download/-/issues/14 https://gitlab.fhi.mpg.de/q2ml/download/-/issues/87 https://git.acwing.com/5c1w/crack/-/issues/4 https://teaching.csap.snu.ac.kr/ua6c/download/-/issues/12 https://gitlab.fhi.mpg.de/3ces/download/-/issues/13 https://git.acwing.com/7wa8/crack/-/issues/10 https://git.acwing.com/f9a0/crack/-/issues/24 https://git.allthefallen.moe/u2z8/download/-/issues/6 https://gitlab.fhi.mpg.de/i50s/download/-/issues/5 https://gitlab.fhi.mpg.de/98tx/download/-/issues/54 https://gitlab.fhi.mpg.de/a9fm/download/-/issues/47 https://git.allthefallen.moe/p1gu/download/-/issues/20 https://teaching.csap.snu.ac.kr/p31a/download/-/issues/47 https://git.acwing.com/w0ah/crack/-/issues/53 https://git.acwing.com/2o45/crack/-/issues/2 https://gitlab.fhi.mpg.de/y89q/download/-/issues/31 https://gitlab.fhi.mpg.de/id7y/download/-/issues/41 https://gitlab.fhi.mpg.de/s2cc/download/-/issues/7 https://git.acwing.com/5xzg/crack/-/issues/4 https://git.acwing.com/7hvy/crack/-/issues/50 https://git.acwing.com/3fdv/crack/-/issues/16 https://git.acwing.com/o0r4/crack/-/issues/15 https://git.acwing.com/f9a0/crack/-/issues/67 https://git.acwing.com/bv55/crack/-/issues/11 https://git.acwing.com/db5y/crack/-/issues/6 https://git.acwing.com/im9p/crack/-/issues/45 https://gitlab.fhi.mpg.de/t8m7/download/-/issues/24 https://git.acwing.com/63vr/crack/-/issues/37 https://git.allthefallen.moe/bv3w/download/-/issues/18 https://gitlab.fhi.mpg.de/41jj/download/-/issues/59 https://gitlab.fhi.mpg.de/4b9t/download/-/issues/11 https://git.allthefallen.moe/3jow/download/-/issues/13 https://git.acwing.com/7kpe/crack/-/issues/28 https://git.allthefallen.moe/0sn2/download/-/issues/11 https://teaching.csap.snu.ac.kr/ux5f/download/-/issues/24 https://git.acwing.com/3kik/crack/-/issues/11 https://git.acwing.com/g4uf/crack/-/issues/24 https://gitlab.fhi.mpg.de/iu6t/download/-/issues/64 https://gitlab.fhi.mpg.de/e0qn/download/-/issues/63 https://git.allthefallen.moe/r4fg/download/-/issues/23 https://gitlab.fhi.mpg.de/7m55/download/-/issues/82 https://gitlab.fhi.mpg.de/5dsp/download/-/issues/52 https://gitlab.fhi.mpg.de/1n2b/download/-/issues/121 https://teaching.csap.snu.ac.kr/26pt/download/-/issues/14 https://git.allthefallen.moe/75m8/download/-/issues/5 https://gitlab.fhi.mpg.de/3fyr/download/-/issues/77 https://gitlab.fhi.mpg.de/z0el/download/-/issues/25 https://gitlab.fhi.mpg.de/vz3w/download/-/issues/8 https://git.acwing.com/q6tv/crack/-/issues/14 https://teaching.csap.snu.ac.kr/d3yq/download/-/issues/5 https://git.allthefallen.moe/3jow/download/-/issues/32 https://git.acwing.com/2k48/crack/-/issues/20 https://gitlab.fhi.mpg.de/ly50/download/-/issues/68 https://gitlab.fhi.mpg.de/3bwu/download/-/issues/52 https://git.allthefallen.moe/6y2a/download/-/issues/27 https://git.acwing.com/z64h/crack/-/issues/15 https://teaching.csap.snu.ac.kr/k2c1/download/-/issues/24 https://git.acwing.com/ta2y/crack/-/issues/48 https://gitlab.fhi.mpg.de/5c0e/download/-/issues/41 https://gitlab.fhi.mpg.de/56ag/download/-/issues/58 https://git.allthefallen.moe/p5a0/download/-/issues/34 https://teaching.csap.snu.ac.kr/5g82/download/-/issues/20 https://gitlab.fhi.mpg.de/e0qn/download/-/issues/15 https://gitlab.fhi.mpg.de/0mub/download/-/issues/192 https://git.allthefallen.moe/w0h1/download/-/issues/30 https://gitlab.fhi.mpg.de/id7y/download/-/issues/11 https://git.acwing.com/i4o1/crack/-/issues/22 https://gitlab.fhi.mpg.de/a9fm/download/-/issues/6 https://git.acwing.com/fy6x/crack/-/issues/16 https://git.allthefallen.moe/0ub5/download/-/issues/14 https://git.acwing.com/eo4p/crack/-/issues/4 (212.107.27.91)
          ·

          Сэтгэгдэл байхгүй байна.
          ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
          Доналд Трампын 100 хоногийн талаар хэн, юуг онцлов
          Д.Амгаланг явуулж “Авлигал” хорооллыг нураалгаач?!
          “Сэлбэ дэд төв” төслийг Тагнуулынхан анхаарах хэрэгтэй юу?!
          Улсын нөөцөд байсан Ухаахудагийн лицензийг “Энержи ресурс” яаж авсан бэ?



          Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

          Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





          • Эхлэл
          • Цаг агаар
          • Валют ханш
          • Улс төр
          • Эдийн засаг
          • Үзэл бодол
          • Спорт
          • Нийгэм
          • Дэлхий
          • Энтертайнмэнт
          • Зурхай



          Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно

          Төрийн хэргийг эрэгтэйчүүд л барих ёстой гэсэн байр сууриа уламжлалтай холбон тайлбарлах нь элбэг. Гэтэл түүхийн хуудас өөр дүр зураг харуулдаг. 1206 оноос бий болсон Их засаг хуультай холбоотой баримтуудаас үзэхэд эмэгтэйчүүдийн шийдвэр гаргах, эдийн засаг, санхүүгийн боломж бололцоо харьцангуй нээлттэй байжээ. Ер нь жендэрийн эрх тэгш байдлын тал дээр монголчууд Азийн бусад оронтой харьцуулахад дэвшилтэй байсныг судлаачид онцолдог. Харин Манжийн дарангуйллын үеэс эхлээд эмэгтэй хүнийг инжээр үнэлэх, нийгмийн гарал угсаа байдлаар нь тодорхойлох зэргээр өмч, эрх мэдлийг нь боомилж ирснийг түүхийн баримтуудаас олж харж болно. Чухам, “Ямаан толгой ямбанд багтдаггүй, янтгар хатан зарга шүүдэггүй” мэтийн зүйр үг тэр үеэс л дэлгэрсэн гэдэг. Харин тусгаар тогтнолоо сэргээн, 1924 онд анхдугаар Үндсэн хуулиа зарлахдаа монголчууд эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн эрх тэгш байдлыг баталгаажуулав. Тэр дундаа эмэгтэйчүүдийн улс төрийн эрхийг хуульчилсан Азийн анхны улс болсон амжилтын түүх бидэнд бий. 

          Ингээд эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн эрх тэгш байх боломжийг бүрдүүлэх санал санаачилга бага багаар бэхжсээр 1992 оны Үндсэн хуультай золгосон нь бий. Дээр дурдсанчлан, эмэгтэйчүүдийн эрхийн байдалд түүхэн цаг үеүд, түүнтэй холбогдож гарч ирсэн шийдвэр зохицуулалтууд дэвшил авчирчээ. 1990 оноос өмнө  нөхөн үржихүйн эрхээ эдлэх, гэр бүл төлөвлөхтэй холбоотойгоор жирэмслэхээс хамгаалах, үр хөндүүлэх жам ёсны эрхийг чухалчилж байв. Тэгвэл өнөөдөр нийгэм, цаг үеэсээ хамаараад эмэгтэйчүүдийн тулгамдсан асуудал шийдвэр гаргах түвшин дэх эрх мэдэл болж хувирлаа.  Дэлхийн эдийн засгийн форумаас гаргадаг Жендэрийн ялгаатай байдлын индексээс үзвэл өнгөрсөн жил Монгол Улс 146 орноос 70 дугаарт жагсаж, өмнөх оныхоос нэг байр ухарчээ. Монгол эмэгтэйчүүд эрүүл мэнд, боловсрол, эдийн засгийн хувьд эрхээ эдэлж байгаа ч “улс төрийн эрх мэдэл, оролцоо” үзүүлэлтээр сүүл мушгиж, 113 дугаар байрт жагсаж байгаа юм. Тэр дунд парламент дахь эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл сүүлийн хоёр сонгууль дараалан 17 хувь дээр гацаад байгаа нь даанч харамсалтай дүр зураг. 

           

          ЭРХ МЭДЭЛ БОЛ ӨӨРТӨӨ ХАМААТАЙ ШИЙДВЭРТ ОРОЛЦОХ, НӨЛӨӨЛӨХ ЧАДАМЖ 

          Эмэгтэйчүүд хүн амын олонх хэр нь эрх мэдлээрээ цөөхүүлээ нийгэм, соёлыг бүрдүүлж ирэв. Уг нь эрх мэдэл гэдэг ширээ сандал, зөөлөн суудал биш. Өөрийнхөө амьдралд хамаатай шийдвэрт гар бие оролцох, нөлөөлөх чадамж билээ. Үндсэндээ эрх мэдлийн тухай ойлголтын хамгийн сонгодог утга нь энэ. Гэтэл манайхан албан тушаалтай хамаатуулж явцууруулж ирсэн. Эрхийг нь хамгаалъя гэж хамгийн ихээр ярьж тунхагладаг эмэгтэйчүүд, залуус, малчдын төлөөлөл үгээ хэлэх боломж шийдвэр гаргах түвшинд үзээд буцаая гэсэн ч алга. Тэр ч бүү хэл хүйсийн төлөөлөл улам баялаг болж буйг ч анзаарч үзэхэд гэмгүй. 

          Эмэгтэйчүүдэд квот олгоё гэхээр эрх мэдэлд шуналаа гэж мушгих нь бий. Гэтэл сонгогдох гэж байгаа байгууллагынхаа мөн чанарыг таних хэрэгтэй болж байна. Парламент бол хууль тогтоодог төлөөллийн байгууллага. Тэнд баталж буй баримт бичиг хүний амьдралын бүхий л харилцааг зохицуулж байгаа учраас гар бие оролцож байгаа хүмүүс дунд туулсан туршлага, ялгаатай хэрэгцээ бүгд тусгалаа олж байж тэнцвэртэй, амьдралд ойртож очих учиртай. Өөрөөр хэлбэл, олон янзын хүмүүсийн ашиг сонирхлыг хангахуйц бодлого боловсруулах, шийдвэр гаргахын тулд надтай, чамтай, өөр олон хүнтэй төстэй төлөөлөл парламентад байх хэрэгтэй болж байна. Орон нутаг ч ялгаагүй. Төлөөллийг хангаж байна уу гэдэг хамгийн эхний шалгуур төдийгүй үүнээс үндэслэж зүй зохистой ажиллах эсэх нь хамаарна.

          Монгол Улс сүүлийн 30 гаруй жил эрэгтэйчүүд давамгайлсан, тэдний хэрэгцээн дээр тулгуурлаж нүдээр нь харсан бодлого шийдвэрээр явж ирлээ. Үүний толь нь өнөөгийн нийгэм. 

          Хүний эрх хамгаалагч Б.Болорсайхан “Бид сүүлийн 30 жилд эрчүүдээр шийдвэр гаргуулж үзлээ. Нэг талын шийдвэр ухвар мөчид, оновчгүй, эргэцүүлэх зүйл ихтэйг олон жишээгээр тайлбарлаж болно. Тиймээс эмэгтэйчүүдийн эрхийг эдлүүлэхийн тулд төр тусгай байдлаар өргөж өгч, дэмжих хэрэгтэй болж байна. Үүний тулд нэн тэргүүнд хийх ёстой ажил бол Улс төрийн намын тухай, Улс төрийн санхүүжилтийн хуульд хүйс үл хамаарч эрх тэгшээр нэгнээ төлөөлөх боломж бүрдтэл нь тусгай арга хэмжээ хэрэгжүүлэх, эмэгтэй нэр дэвшигчдийн квотыг 40 хувь хүртэл нэмэгдүүлэх арга хэмжээг даруй авах ёстой. Ингэж байж шийдэл рүү алхам алхмаар дөхнө” гэж ярьсан. 

           

          КВОТ БОЛ ЭМЭГТЭЙЧҮҮДИЙГ ДЭМЖИХ ТААЗ БИШ ХАМГИЙН ДООД БОСГО ЮМ

          Дэлхий нийтийн түвшинд эмэгтэйчүүд сонгогдох битгий хэл сонгох эрхээ олж аваад удаагүй байгаа. Тоолбол,100 гаруй жил. Тиймээс манлайлагч, дарга, шийдвэр гаргагчийг эрэгтэй дүрээр хардаг хэв маяг, соёл тогтсон. Энэ тохиолдолд квотоос өөр сонголтгүй. Үүнийг олон улсад түр тусгай арга хэмжээ гэж нэрлэж буй юм.

          Гэтэл эсрэгээрээ эмэгтэйчүүд хийж байгаа ажлаараа өрсөлдөөд гараад ир гэдэг. Ижил мэдлэг боловсрол, улс төрийн карьертай эмэгтэй, эрэгтэй хүн байлаа гэхэд эргэлзэхгүйгээр шууд эрэгтэйг нь дугуйлдаг хэвшмэл ойлголт, дадал, практик тогтчихсон өнөөгийн нийгэмд түр тусгай арга хэмжээ ашиглаж байж л ижил түвшинд хүрэхээс өөр хөшүүрэг алга. Үгүй гээд нийгмийн хөгжлөөрөө өөрчилье гэвэл чулуун дээр сийлсэн хэвээрээ л он цагийг туулна. Ингэж харвал квот бол анхан шатны хамгийн доод босго юм.

          Гэтэл өнгөрсөн хугацаанд үүнийг хамгийн дээд тааз мэтээр ойлгуулж, мушгиж ирсэн. Яахав, ихэнх тохиолдолд олон нийтийн хандлага хууль дүрэм журмаа чиглүүлж явдаг. Заримдаа олон нийтийн ойлголт, хандлагыг хуулиар, бодлогоор чирч болдог. Энэ хөшүүрэг нь квот гэсэн үг. Түүнээс квотоос өөр ямар ч сайхан зохицуулалт, мянга мянган амлалт байсан тэр бол зүгээр л зэрэглээ аж. Энэ талаар Монфемнет Үндэсний сүлжээний ерөнхий зохицуулагч Д.Энхжаргал “Төлөөллийг хангах механизм олон бий. Улс орнууд төрөл бүрийн арга хэрэглэж байна.

          Манайхтай ижил төстэй гарааныхаа эхлэл дээр байгаа улс орнууд шууд суудал хадгалах квоттой. Үндсэн хууль, Сонгуулийн хуульдаа УИХ-ын 76 гишүүний 30 хувь нь залуучууд, 50 хувь нь эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл байна гэх загвараар суудал хадгалж ирсэн. Тодорхой тойрогт зөвхөн эмэгтэйчүүд, залуус өрсөлдөнө гээд заагаад өгчихсөн байдаг. Зарим нь квотын төрлүүдийг ашиглаж байна. Манай улсад хамгийн наад захын нэр дэвших квотын талаар ярьж байна. Уралдъя гэхэд гарааны тэгш нөхцөл буюу хаалга нээх тухай л ярьж байгаа хэрэг. Харин ижил эрх, нөхцөл хангагдаад ирэхээр түр арга хэмжээ, квотоо болино. Тиймээс квотыг албан ёсны механизм болгож оруулахаас өөр аргагүй” гэсэн юм. 

           

          30 ХУВИЙН КВОТ ХЭЗЭЭ Ч ХЭРЭГЖИЖ БАЙСАНГҮЙ

          Харамсалтай нь өнгөрсөн хугацаанд эмэгтэйчүүдийн дэмжлэг 30 хувиас дээш гарч үзээгүй. Бас 30 хувийн квот тогтоосон бодлого хэзээ ч хэрэгжиж байсангүй. Юу гэвэл, яг хэрэгжихийн даваан дээр гол хоёр намын эрэгтэйчүүд үгсэн хуйвалдаад аваад хаячихдаг.

          Сонгуулийн хуульд зургаан сараас өмнө гар хүрэхгүй байх практик тогтсон ч эмэгтэйчүүдийн квотыг авч хаяхдаа л хоёр сарын өмнө санал нэгдчихдэг нь сонин. Улстөрчид хоёр хоногийн дотор хууль батлах эрх ашиг дээрээ хэзээ нэгдэж чаддаг вэ гэвэл тэр нь ганцхан эмэгтэйчүүдийн квот байж ирэв. Тэгвэл квот бий болгосноор зөвхөн эмэгтэйчүүд хожихгүй. Гэр бүл, эрэгтэйчүүд хожно. Яагаад эрчүүдийн дундаж наслалт эмэгтэйчүүдийнхээс 10 жилээр доогуур байна вэ.

          Өнгөрсөн хугацаанд эрэгтэйчүүд шийдвэр гаргах түвшинд олонх байсан хэр нь эрүүл байх эрхээ бүрдүүлж, хамгаалж чадаагүй. Эмэгтэйчүүд эрүүл мэнд, хүүхдийнхээ боловсролд илүү ойрхон байгаа учраас амьдралын чанарыг тодорхойлж байгаа бодлогууд дээр илүү хүндээ нийцсэн, бодит гарц шийдлийг олж харж байгаа хэрэг. Тиймээс эмэгтэйчүүдийн квотыг бий болговол гэр бүл, нийгэм, улс орон хожно. Эрчүүдийн дундаж наслалт, эрүүл мэндийн асуудал илүү хурцаар тавигдаж, ноцтой түвшинд очсон энэ цаг үед эмэгтэйчүүд шийдвэр гаргах түвшинд ажиллавал эсрэгээрээ сайжирна.

          Эрчүүд эрүүл болж илүү урт насална. “Квотгүйгээр цааш явбал үзэмжийн асуудал болж хувирна. Нам, байгууллагын үзэмжээс шалтгаална. Тэнцвэртэй төлөөллийг хангах хамгийн гол механизм нь квот. Энэ амин сүнсийг нь ярьж хуульчлахгүйгээр тэнцвэртэй төлөөллийг хангана, Үндсэн хуульд улс төр, гэр бүл, нийгмийн амьдралд эрэгтэй эмэгтэйчүүд тэгш эрхтэй оролцоно гэж тунхаг төдий байх боломжгүй. Харин ч хүн амын тал хувийг бүрдүүлж буй эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг 50 хувь болгох ёстой” гэж Д.Энхжаргал хэлэв. 

          Орчин үеийн түүхийг харвал, 2005 онд анх удаа нэр дэвшүүлэх квотыг санаачилж 30 хувиар сонгуулийн хуульд тусгасан ч 2007 онд Сонгуулийн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр квотын заалтыг хасав. Харин 2008 онд гурван эмэгтэй гишүүн сонгогдож, 2012 онд 20 хувийн квот хэрэгжиж  түүхэндээ анх удаа 11 эмэгтэй гишүүн болов. Улмаар 2016, 2020 онд мөн л 20 хувийн квотоор 13 эмэгтэй сонгогдов. Харин ирэх онд энэ тоо хэр өөрчлөгдөхийг улс төрийн хүсэл зориг мэдэх нь.

          Мөн судлаач С.Түмэндэлгэр “Эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдтэй эн тэнцүү байх уу, эсвэл сүлжээн дор нь явсаар байх уу гэдэгт шийдэл гаргах цаг үе улстөрч, манлайлагч эмэгтэйчүүдийн өмнө гарч ирлээ. Магадгүй өөрөө л нэр дэвшээд явъя гэвэл эрэгтэй манлайлагчтай сүлжээндээ дуугүйхэн явах нь хувь хүндээ ач холбогдолтой. Харин эмэгтэйчүүдийн гэгдэх нийтлэг категорийн тэнцвэртэй байдлыг хангахын төлөө хүчтэй дуу хоолой гаргая гэвэл сүлжээний манлайлагчийн төлөө зүтгэх нь ач холбогдолтой” гэв. Тиймээс намын гишүүн эмэгтэйчүүд хар бор хамаг ажлыг нь амжуулдаг хэр нь эрэгтэйчүүдээс нэр дэвших эрхээ гуйгаад сууж байгаа өнөөдрийн өрөвдөлтэй дүр зургийг өөрчилж гуйлгын, үзэмжийн биш албан ёсны механизм байлгахын тулд квот шаардах эрхтэй шүү, бүсгүйчүүдээ. 

          Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин

          2023 ОНЫ ХОЁРДУГААР САРЫН 3. БААСАН ГАРАГ. № 27 (7012)



          МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
          Сэтгэгдэл үлдээх
          • Цагаар
          • Таалагдсан
          • Цагаар
            • Цагаар
            • Таалагдсан

          Сэтгэгдэл байхгүй байна.


          Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

          Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

          Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





          Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
          • Нийтлэл
          • •
          • Ярилцлага
          • •
          • Сурвалжлага
          • •
          • Азийн АШТ
          • •
          • Фото мэдээ
          • •
          • Оддын амьдрал
          БҮХ СЭДЭВ
          • •Засгийн газар
          • •Нийслэл
          • •Сагсанбөмбөг
          • •Ярилцлага
          • •Байнгын хороо
          • •Нийтлэл
          • •Чуулган
          • •Сэрэмжлүүлэг
          • •Гэмт хэрэг
          • •Ерөнхийлөгч
          • •Уул уурхай
          • •Видео мэдээ
          • •E-Sport
          • •Яам, Агентлаг
          • •Ипотекийн зээл
          ХУРААХ
          Нисдэг машин, утасгүй зурагттай...
          Тайлан: Хоёр тэрбум...

          Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно

          УЯНГА 2023-02-03
            ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
          Эмэгтэйчүүд квоттой болчихвол эрчүүд хожно

          Төрийн хэргийг эрэгтэйчүүд л барих ёстой гэсэн байр сууриа уламжлалтай холбон тайлбарлах нь элбэг. Гэтэл түүхийн хуудас өөр дүр зураг харуулдаг. 1206 оноос бий болсон Их засаг хуультай холбоотой баримтуудаас үзэхэд эмэгтэйчүүдийн шийдвэр гаргах, эдийн засаг, санхүүгийн боломж бололцоо харьцангуй нээлттэй байжээ. Ер нь жендэрийн эрх тэгш байдлын тал дээр монголчууд Азийн бусад оронтой харьцуулахад дэвшилтэй байсныг судлаачид онцолдог. Харин Манжийн дарангуйллын үеэс эхлээд эмэгтэй хүнийг инжээр үнэлэх, нийгмийн гарал угсаа байдлаар нь тодорхойлох зэргээр өмч, эрх мэдлийг нь боомилж ирснийг түүхийн баримтуудаас олж харж болно. Чухам, “Ямаан толгой ямбанд багтдаггүй, янтгар хатан зарга шүүдэггүй” мэтийн зүйр үг тэр үеэс л дэлгэрсэн гэдэг. Харин тусгаар тогтнолоо сэргээн, 1924 онд анхдугаар Үндсэн хуулиа зарлахдаа монголчууд эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн эрх тэгш байдлыг баталгаажуулав. Тэр дундаа эмэгтэйчүүдийн улс төрийн эрхийг хуульчилсан Азийн анхны улс болсон амжилтын түүх бидэнд бий. 

          Ингээд эрэгтэй, эмэгтэйчүүдийн эрх тэгш байх боломжийг бүрдүүлэх санал санаачилга бага багаар бэхжсээр 1992 оны Үндсэн хуультай золгосон нь бий. Дээр дурдсанчлан, эмэгтэйчүүдийн эрхийн байдалд түүхэн цаг үеүд, түүнтэй холбогдож гарч ирсэн шийдвэр зохицуулалтууд дэвшил авчирчээ. 1990 оноос өмнө  нөхөн үржихүйн эрхээ эдлэх, гэр бүл төлөвлөхтэй холбоотойгоор жирэмслэхээс хамгаалах, үр хөндүүлэх жам ёсны эрхийг чухалчилж байв. Тэгвэл өнөөдөр нийгэм, цаг үеэсээ хамаараад эмэгтэйчүүдийн тулгамдсан асуудал шийдвэр гаргах түвшин дэх эрх мэдэл болж хувирлаа.  Дэлхийн эдийн засгийн форумаас гаргадаг Жендэрийн ялгаатай байдлын индексээс үзвэл өнгөрсөн жил Монгол Улс 146 орноос 70 дугаарт жагсаж, өмнөх оныхоос нэг байр ухарчээ. Монгол эмэгтэйчүүд эрүүл мэнд, боловсрол, эдийн засгийн хувьд эрхээ эдэлж байгаа ч “улс төрийн эрх мэдэл, оролцоо” үзүүлэлтээр сүүл мушгиж, 113 дугаар байрт жагсаж байгаа юм. Тэр дунд парламент дахь эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл сүүлийн хоёр сонгууль дараалан 17 хувь дээр гацаад байгаа нь даанч харамсалтай дүр зураг. 

           

          ЭРХ МЭДЭЛ БОЛ ӨӨРТӨӨ ХАМААТАЙ ШИЙДВЭРТ ОРОЛЦОХ, НӨЛӨӨЛӨХ ЧАДАМЖ 

          Эмэгтэйчүүд хүн амын олонх хэр нь эрх мэдлээрээ цөөхүүлээ нийгэм, соёлыг бүрдүүлж ирэв. Уг нь эрх мэдэл гэдэг ширээ сандал, зөөлөн суудал биш. Өөрийнхөө амьдралд хамаатай шийдвэрт гар бие оролцох, нөлөөлөх чадамж билээ. Үндсэндээ эрх мэдлийн тухай ойлголтын хамгийн сонгодог утга нь энэ. Гэтэл манайхан албан тушаалтай хамаатуулж явцууруулж ирсэн. Эрхийг нь хамгаалъя гэж хамгийн ихээр ярьж тунхагладаг эмэгтэйчүүд, залуус, малчдын төлөөлөл үгээ хэлэх боломж шийдвэр гаргах түвшинд үзээд буцаая гэсэн ч алга. Тэр ч бүү хэл хүйсийн төлөөлөл улам баялаг болж буйг ч анзаарч үзэхэд гэмгүй. 

          Эмэгтэйчүүдэд квот олгоё гэхээр эрх мэдэлд шуналаа гэж мушгих нь бий. Гэтэл сонгогдох гэж байгаа байгууллагынхаа мөн чанарыг таних хэрэгтэй болж байна. Парламент бол хууль тогтоодог төлөөллийн байгууллага. Тэнд баталж буй баримт бичиг хүний амьдралын бүхий л харилцааг зохицуулж байгаа учраас гар бие оролцож байгаа хүмүүс дунд туулсан туршлага, ялгаатай хэрэгцээ бүгд тусгалаа олж байж тэнцвэртэй, амьдралд ойртож очих учиртай. Өөрөөр хэлбэл, олон янзын хүмүүсийн ашиг сонирхлыг хангахуйц бодлого боловсруулах, шийдвэр гаргахын тулд надтай, чамтай, өөр олон хүнтэй төстэй төлөөлөл парламентад байх хэрэгтэй болж байна. Орон нутаг ч ялгаагүй. Төлөөллийг хангаж байна уу гэдэг хамгийн эхний шалгуур төдийгүй үүнээс үндэслэж зүй зохистой ажиллах эсэх нь хамаарна.

          Монгол Улс сүүлийн 30 гаруй жил эрэгтэйчүүд давамгайлсан, тэдний хэрэгцээн дээр тулгуурлаж нүдээр нь харсан бодлого шийдвэрээр явж ирлээ. Үүний толь нь өнөөгийн нийгэм. 

          Хүний эрх хамгаалагч Б.Болорсайхан “Бид сүүлийн 30 жилд эрчүүдээр шийдвэр гаргуулж үзлээ. Нэг талын шийдвэр ухвар мөчид, оновчгүй, эргэцүүлэх зүйл ихтэйг олон жишээгээр тайлбарлаж болно. Тиймээс эмэгтэйчүүдийн эрхийг эдлүүлэхийн тулд төр тусгай байдлаар өргөж өгч, дэмжих хэрэгтэй болж байна. Үүний тулд нэн тэргүүнд хийх ёстой ажил бол Улс төрийн намын тухай, Улс төрийн санхүүжилтийн хуульд хүйс үл хамаарч эрх тэгшээр нэгнээ төлөөлөх боломж бүрдтэл нь тусгай арга хэмжээ хэрэгжүүлэх, эмэгтэй нэр дэвшигчдийн квотыг 40 хувь хүртэл нэмэгдүүлэх арга хэмжээг даруй авах ёстой. Ингэж байж шийдэл рүү алхам алхмаар дөхнө” гэж ярьсан. 

           

          КВОТ БОЛ ЭМЭГТЭЙЧҮҮДИЙГ ДЭМЖИХ ТААЗ БИШ ХАМГИЙН ДООД БОСГО ЮМ

          Дэлхий нийтийн түвшинд эмэгтэйчүүд сонгогдох битгий хэл сонгох эрхээ олж аваад удаагүй байгаа. Тоолбол,100 гаруй жил. Тиймээс манлайлагч, дарга, шийдвэр гаргагчийг эрэгтэй дүрээр хардаг хэв маяг, соёл тогтсон. Энэ тохиолдолд квотоос өөр сонголтгүй. Үүнийг олон улсад түр тусгай арга хэмжээ гэж нэрлэж буй юм.

          Гэтэл эсрэгээрээ эмэгтэйчүүд хийж байгаа ажлаараа өрсөлдөөд гараад ир гэдэг. Ижил мэдлэг боловсрол, улс төрийн карьертай эмэгтэй, эрэгтэй хүн байлаа гэхэд эргэлзэхгүйгээр шууд эрэгтэйг нь дугуйлдаг хэвшмэл ойлголт, дадал, практик тогтчихсон өнөөгийн нийгэмд түр тусгай арга хэмжээ ашиглаж байж л ижил түвшинд хүрэхээс өөр хөшүүрэг алга. Үгүй гээд нийгмийн хөгжлөөрөө өөрчилье гэвэл чулуун дээр сийлсэн хэвээрээ л он цагийг туулна. Ингэж харвал квот бол анхан шатны хамгийн доод босго юм.

          Гэтэл өнгөрсөн хугацаанд үүнийг хамгийн дээд тааз мэтээр ойлгуулж, мушгиж ирсэн. Яахав, ихэнх тохиолдолд олон нийтийн хандлага хууль дүрэм журмаа чиглүүлж явдаг. Заримдаа олон нийтийн ойлголт, хандлагыг хуулиар, бодлогоор чирч болдог. Энэ хөшүүрэг нь квот гэсэн үг. Түүнээс квотоос өөр ямар ч сайхан зохицуулалт, мянга мянган амлалт байсан тэр бол зүгээр л зэрэглээ аж. Энэ талаар Монфемнет Үндэсний сүлжээний ерөнхий зохицуулагч Д.Энхжаргал “Төлөөллийг хангах механизм олон бий. Улс орнууд төрөл бүрийн арга хэрэглэж байна.

          Манайхтай ижил төстэй гарааныхаа эхлэл дээр байгаа улс орнууд шууд суудал хадгалах квоттой. Үндсэн хууль, Сонгуулийн хуульдаа УИХ-ын 76 гишүүний 30 хувь нь залуучууд, 50 хувь нь эмэгтэйчүүдийн төлөөлөл байна гэх загвараар суудал хадгалж ирсэн. Тодорхой тойрогт зөвхөн эмэгтэйчүүд, залуус өрсөлдөнө гээд заагаад өгчихсөн байдаг. Зарим нь квотын төрлүүдийг ашиглаж байна. Манай улсад хамгийн наад захын нэр дэвших квотын талаар ярьж байна. Уралдъя гэхэд гарааны тэгш нөхцөл буюу хаалга нээх тухай л ярьж байгаа хэрэг. Харин ижил эрх, нөхцөл хангагдаад ирэхээр түр арга хэмжээ, квотоо болино. Тиймээс квотыг албан ёсны механизм болгож оруулахаас өөр аргагүй” гэсэн юм. 

           

          30 ХУВИЙН КВОТ ХЭЗЭЭ Ч ХЭРЭГЖИЖ БАЙСАНГҮЙ

          Харамсалтай нь өнгөрсөн хугацаанд эмэгтэйчүүдийн дэмжлэг 30 хувиас дээш гарч үзээгүй. Бас 30 хувийн квот тогтоосон бодлого хэзээ ч хэрэгжиж байсангүй. Юу гэвэл, яг хэрэгжихийн даваан дээр гол хоёр намын эрэгтэйчүүд үгсэн хуйвалдаад аваад хаячихдаг.

          Сонгуулийн хуульд зургаан сараас өмнө гар хүрэхгүй байх практик тогтсон ч эмэгтэйчүүдийн квотыг авч хаяхдаа л хоёр сарын өмнө санал нэгдчихдэг нь сонин. Улстөрчид хоёр хоногийн дотор хууль батлах эрх ашиг дээрээ хэзээ нэгдэж чаддаг вэ гэвэл тэр нь ганцхан эмэгтэйчүүдийн квот байж ирэв. Тэгвэл квот бий болгосноор зөвхөн эмэгтэйчүүд хожихгүй. Гэр бүл, эрэгтэйчүүд хожно. Яагаад эрчүүдийн дундаж наслалт эмэгтэйчүүдийнхээс 10 жилээр доогуур байна вэ.

          Өнгөрсөн хугацаанд эрэгтэйчүүд шийдвэр гаргах түвшинд олонх байсан хэр нь эрүүл байх эрхээ бүрдүүлж, хамгаалж чадаагүй. Эмэгтэйчүүд эрүүл мэнд, хүүхдийнхээ боловсролд илүү ойрхон байгаа учраас амьдралын чанарыг тодорхойлж байгаа бодлогууд дээр илүү хүндээ нийцсэн, бодит гарц шийдлийг олж харж байгаа хэрэг. Тиймээс эмэгтэйчүүдийн квотыг бий болговол гэр бүл, нийгэм, улс орон хожно. Эрчүүдийн дундаж наслалт, эрүүл мэндийн асуудал илүү хурцаар тавигдаж, ноцтой түвшинд очсон энэ цаг үед эмэгтэйчүүд шийдвэр гаргах түвшинд ажиллавал эсрэгээрээ сайжирна.

          Эрчүүд эрүүл болж илүү урт насална. “Квотгүйгээр цааш явбал үзэмжийн асуудал болж хувирна. Нам, байгууллагын үзэмжээс шалтгаална. Тэнцвэртэй төлөөллийг хангах хамгийн гол механизм нь квот. Энэ амин сүнсийг нь ярьж хуульчлахгүйгээр тэнцвэртэй төлөөллийг хангана, Үндсэн хуульд улс төр, гэр бүл, нийгмийн амьдралд эрэгтэй эмэгтэйчүүд тэгш эрхтэй оролцоно гэж тунхаг төдий байх боломжгүй. Харин ч хүн амын тал хувийг бүрдүүлж буй эмэгтэйчүүдийн төлөөллийг 50 хувь болгох ёстой” гэж Д.Энхжаргал хэлэв. 

          Орчин үеийн түүхийг харвал, 2005 онд анх удаа нэр дэвшүүлэх квотыг санаачилж 30 хувиар сонгуулийн хуульд тусгасан ч 2007 онд Сонгуулийн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтөөр квотын заалтыг хасав. Харин 2008 онд гурван эмэгтэй гишүүн сонгогдож, 2012 онд 20 хувийн квот хэрэгжиж  түүхэндээ анх удаа 11 эмэгтэй гишүүн болов. Улмаар 2016, 2020 онд мөн л 20 хувийн квотоор 13 эмэгтэй сонгогдов. Харин ирэх онд энэ тоо хэр өөрчлөгдөхийг улс төрийн хүсэл зориг мэдэх нь.

          Мөн судлаач С.Түмэндэлгэр “Эмэгтэйчүүд эрэгтэйчүүдтэй эн тэнцүү байх уу, эсвэл сүлжээн дор нь явсаар байх уу гэдэгт шийдэл гаргах цаг үе улстөрч, манлайлагч эмэгтэйчүүдийн өмнө гарч ирлээ. Магадгүй өөрөө л нэр дэвшээд явъя гэвэл эрэгтэй манлайлагчтай сүлжээндээ дуугүйхэн явах нь хувь хүндээ ач холбогдолтой. Харин эмэгтэйчүүдийн гэгдэх нийтлэг категорийн тэнцвэртэй байдлыг хангахын төлөө хүчтэй дуу хоолой гаргая гэвэл сүлжээний манлайлагчийн төлөө зүтгэх нь ач холбогдолтой” гэв. Тиймээс намын гишүүн эмэгтэйчүүд хар бор хамаг ажлыг нь амжуулдаг хэр нь эрэгтэйчүүдээс нэр дэвших эрхээ гуйгаад сууж байгаа өнөөдрийн өрөвдөлтэй дүр зургийг өөрчилж гуйлгын, үзэмжийн биш албан ёсны механизм байлгахын тулд квот шаардах эрхтэй шүү, бүсгүйчүүдээ. 

          Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин

          2023 ОНЫ ХОЁРДУГААР САРЫН 3. БААСАН ГАРАГ. № 27 (7012)

          ФОТО:

          Сэдвүүд : #Нийтлэл  
          ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
          Доналд Трампын 100 хоногийн талаар хэн, юуг онцлов
          Д.Амгаланг явуулж “Авлигал” хорооллыг нураалгаач?!
          “Сэлбэ дэд төв” төслийг Тагнуулынхан анхаарах хэрэгтэй юу?!
          Улсын нөөцөд байсан Ухаахудагийн лицензийг “Энержи ресурс” яаж авсан бэ?
          МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

          АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

          Сэтгэгдэл үлдээх
          • Цагаар
          • Таалагдсан
          • Цагаар
            • Цагаар
            • Таалагдсан

          Сэтгэгдэл байхгүй байна.
          ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
          4 цагийн өмнө өмнө

          Ерөнхий сайдын нэр дурдагдсан гомдол, мэдээлэлд хяналт шалгалт хийж байна

          6 цагийн өмнө өмнө

          Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисын хууль бус эргэлттэй тэмцэх үндэсний хорооны II хуралдаан боллоо

          7 цагийн өмнө өмнө

          Монгол Улсын хөгжлийн 2026 оны төлөвлөгөөний төслийн нэг дэх хэлэлцүүлгийг хийж байна

          7 цагийн өмнө өмнө

          Л.Соронзонболд: Иргэдэд мэдээлэлд суурилсан хөрөнгө оруулалт хийх боломжийг олгож, хамгаалах асуудлыг хуульчлах нь чухал байна

          7 цагийн өмнө өмнө

          10 дугаар хорооллын "МТ" ШТС-ын уулзвараас "Төмөр замын дээд сургууль"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

          7 цагийн өмнө өмнө

          Шадивлангийн зуслан чиглэлийн авто замаас Дамбадаржаа хүртэлх нэгдүгээр хэсгийн 2.4 км авто замын хөдөлгөөнийг нээлээ

          7 цагийн өмнө өмнө

          Минносато Тимбэрволвис өрнөд бүсийн аваргын төлөө шалгарч үлдлээ

          12 цагийн өмнө өмнө

          Д.Амарбаясгалан: Виз нь гарчхаад тухайн улсад нэвтэрч чадахгүй байгаа иргэдийн асуудлыг Гадаад хэргийн яам хэрхэн яаж анхаарч байна

          14 цагийн өмнө өмнө

          Ерөнхийлөгчийн ивээл дор 37 дахь удаагийн “Номын баяр” болно

          15 цагийн өмнө өмнө

          “Найрамдал” чиглэлийн замыг шинэчлэх ажил 60 хувьтай үргэлжилж байна

          15 цагийн өмнө өмнө

          Шарга морьт, Хандгайтын авто замын уулзварт цагдаагийн хяналтын пост ашиглалтад орлоо

          15 цагийн өмнө өмнө

          120 мянгат, 19 дүгээр хороолол орчимд шөнийн цагаар хэрэглээний хүйтэн ус хязгаарлана

          15 цагийн өмнө өмнө

          21 жил яригдсан төмөр замыг 22 сарын хугацаанд ашиглалтад оруулна

          15 цагийн өмнө өмнө

          Бостон Селтикс талбайдаа хожиж цувралыг дахин нэг тоглолтоор сунгаж чадлаа

          15 цагийн өмнө өмнө

          Чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх асуудлууд /25-05-15/

          15 цагийн өмнө өмнө

          Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авч ажиллахыг ЗГ-т чиглэл болголоо

          15 цагийн өмнө өмнө

          Халуун ус өнөөдрөөс хязгаарлах байршил

          15 цагийн өмнө өмнө

          Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.05.15/

          16 цагийн өмнө өмнө

          Гашуунсухайт боомтын нүүрс экспортлох хүчин чадал 3 дахин нэмэгджээ

          16 цагийн өмнө өмнө

          Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы Ганцмод боомтод ажиллалаа

          16 цагийн өмнө өмнө

          Таван шар мэнгэтэй хөх бич өдөр

          16 цагийн өмнө өмнө

          Оройдоо бага зэргийн бороо орно

          1 өдрийн өмнө өмнө

          Л.Оюун-Эрдэнэ:Гашуунсухайт-Ганцмод төмөр замын бүтээн байгуулалт гараанаас гарлаа

          1 өдрийн өмнө өмнө

          Бүтээн байгуулалтыг 22 сарын хугацаанд ашиглалтад оруулна

          1 өдрийн өмнө өмнө

          Оклахома Сити Тандер талбайдаа цувралын тав дахь тоглолтод хожлоо

          1 өдрийн өмнө өмнө

          Жагсаал цуглааны үед танхайрсан иргэнийг 10 хоногийн хугацаагаар баривчлах шийтгэл оногдуулжээ

          1 өдрийн өмнө өмнө

          Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр зам нь эдийн засгийн өсөлтөд томоохон түлхэц болно

          1 өдрийн өмнө өмнө

          А.Ариунзаяа: Төрийн албан хаагчдын цалин хөлсийг яагаад шимтгэл төлөгчдийн сангаас төлж байгаа вэ

          1 өдрийн өмнө өмнө

          Ж.Чинбүрэн: Тогтолцооны томоохон өөрчлөлтүүдийг төсвийн хуультай хамт оруулж ирэх хэрэгтэй

          1 өдрийн өмнө өмнө

          Биеэ авч явах чадваргүй үед нь цагдаа байна гэж итгүүлэн залилсан байна

          САНАЛ БОЛГОХ
          2025-05-09 өмнө

          “Сэлбэ дэд төв” төслийг Тагнуулынхан анхаарах хэрэгтэй юу?!

          2025-05-09 өмнө

          Зайсангийн зүүн гүүрийг шинэчлэх ажлын явц 82 хувьтай байна

          2025-05-09 өмнө

          Нисэхийн тойргийг олон түвшинт уулзвар болгох ажил үргэлжилж байна

          2025-05-09 өмнө

          Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.05.09/

          2025-05-09 өмнө

          Зээл хүсэгчдийн орлогын тогтвортой байдлыг тодорхойлох баримтууд

          2025-05-09 өмнө

          Нийслэлийн ногоон бүсэд хуурайшилт их, гал түймрийн эрсдэл өндөр байна

          2025-05-09 өмнө

          Бусдын эзэмшил газарт зөвшөөрөлгүй барьж буй “Оргил МГЛ” ХХК-ийн барилгын каркасыг албадан буулгаж, газрыг чөлөөлж байна

          2025-05-09 өмнө

          Улсын нөөцөд байсан Ухаахудагийн лицензийг “Энержи ресурс” яаж авсан бэ?

          2025-05-09 өмнө

          Нийслэлд барилгын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буй ААН-үүдэд төлөвлөгөөт шалгалт хийж эхэллээ

          2025-05-09 өмнө

          Хоёр хар мэнгэтэй шар бар өдөр

          2025-05-09 өмнө

          Унадаг дугуйтай хүнийг мөргөж зугтаасан машиныг хүүхэд жолоодож байжээ

          2025-05-09 өмнө

          Өдөртөө 17-19 хэм дулаан байна

          2 өдрийн өмнө өмнө

          Э.Бат-Үүл: Оросын олигархиудтай нийлж Монголын уул уурхайн баялгийг булаах тэмцэл өрнөж байна

          2025-05-11 өмнө

          Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Ялалтын баярын ёслолд оролцлоо

          2025-05-09 өмнө

          Хэлэлцээрийг соёрхон батлах тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлэв

          2025-05-09 өмнө

          Минносато Тимбэрволвис хоёр дахь тоглолтод хожиж, цувралыг тэнцүүллээ

          2025-05-09 өмнө

          Ж.Галбадрах:Төслийн аргачлалын зарчим ажлын хэсгийн зорилгод нийцлээ

          2025-05-09 өмнө

          NBA-ын плэй-оффын эхний шатны тоглолтын төгсгөлийн гайхалтай бичлэг (2024-2025)

          2 өдрийн өмнө өмнө

          Н.Алгаа: Уул уурхайнхныг хууль ухраах коммунист аргаар шийтгэвэл эдийн засаг элгээрээ хэвтэнэ

          2 өдрийн өмнө өмнө

          Д.Амгаланг явуулж “Авлигал” хорооллыг нураалгаач?!

          2 өдрийн өмнө өмнө

          С.Баярцогт Л.Оюун-Эрдэнэ хоёрын зөрчил хурцдаад эхлэв үү?

          2 өдрийн өмнө өмнө

          Д.Батсайхан: Таван толгойг Монголдоо авч үлдсэнд минь талархдаггүй юм гэхэд гүтгэж хэлмэгдүүлмээргүй байна

          2025-05-11 өмнө

          Нисэхийн тойргийг олон түвшинт уулзвар болгох ажил үргэлжилж байна

          2 өдрийн өмнө өмнө

          Доналд Трампын 100 хоногийн талаар хэн, юуг онцлов

          2025-05-11 өмнө

          Үс засуулвал эд мал арвидна

          2 өдрийн өмнө өмнө

          Өнөөдрөөс “Улаанбаатар марафон”-ы энгэрийн дугаарыг олгоно

          2025-05-11 өмнө

          Өдөртөө 24-26 хэм дулаан байна

          2025-05-11 өмнө

          Улсын Их Хурлын Тамгын газрын ажилтнууд Түргэний цэцэрлэгт мод тарилаа

          2025-05-12 өмнө

          УИХ-ын эрхэм 126 гишүүний сонорт эмч Ж.Хатанбаатараас хүргэж байгаа ил захидал

          2025-05-12 өмнө

          Т.Мандахбаяр: Их сургуулийнхаа нүүр царай болж үйл ажиллагаануудад оролцох бахархалтай байдаг

          Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


          Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

          Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.