• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Суурь реформын “сураг” дуулдав

Б.ГАРЬД

Хямрал нүүрлэжээ. Уг нь Монгол бол байгалийн асар их баялагтай улс. Гурван сая гаруйхан хүнтэй. Ингэтлээ ядрах учир бий гэж үү. Ийм шүүмжлэл бий. Гэхдээ COVID-19 хийгээд Орос Украины зөрчлөөс болоод дэлхийгээрээ хямарсан. Дэлхийгээс нүүж чадахгүйгээс хойш энэ хямралд их бага хэмжээгээр цохиулах нь тодорхой. Ийм “залруулга” байна.

Ямартай ч гадаад нөхцөл байдал Монголын эдийн засагт шууд нөлөөлж байгаа нь үнэн юм. Саяхнаас улс төрд ч нөлөөлсөн нь анзаарагдаад эхэллээ. Улс төрийн асар өндөр “мэдрэмж”-тэй ард түмний хувьд Монгол энэ сэдвээс болоод сэргэж ч, сөхөрч ч мэднэ. Хаа байсан Орос Украины асуудлаар далайн чанадаас шидсэн бодлого Монголын улс төрд маш идэвхтэй оролцоод эхэлсэн тухай хилийн цаана хүртэл яригдаж байх юм. Ядарсан эдийн засагтай, тэр нь хямралд улам дарлуулчихсан бидэнд ийм улстөржилт бол илүү л дээ. Ер нь бол хямралыг улам дэвэргэж байгаа гол хүчин зүйлүүдийн нэг нь энэ мөнөөс мөн. Гэвч Засгийн газар энэ мэт шалтаг шалтгаан хайгаад байх нь утгагүй. Нэгэнт л тамга атгаж, төр захирч суугаа хямралыг хэрхэн гэтлэх вэ, яаж хохирол бага гаргах вэ гэдгээ бодох ёстой. Угаасаа ийм хямрал нүүрлэхэд улс орнууд хямралаас гарах бодлогыг хоёр түвшинд хийдэг байна.

Эхлээд, хямралыг зөөллөх арга хэмжээ авдаг. Тэр нь нүүрлээд ирсэн хямралын хамгийн доод цэгт “ивээс” хийх буюу дээш өргөх гэж үздэг аж.

Дараа нь хямралын дараа арга хэмжээ авч, хямралын өмнөх үзүүлэлтэд буцааж аваачихыг зорьдог байна.  Энэ бол эдийн засгийг сэргээх ажиллагаа гэсэн үг. Тэгвэл Монгол Улсын хувьд энэ мэт онолын дагуу арга хэмжээ авах хэцүү. Үр дүнд хүрэхэд бүр хэцүү. Учир нь 1990-ээд оноос хойш “үндэсний онцлог”-оороо, буруу хөгжчихсөн тогтолцоо үүнтэй санал нийлэхгүй. Үүнд л учир байгаа юм. Тиймээс мөн л тийм "гаж" онцлогтой арга хэмжээ авахаас аргагүй нөхцөл үүссэн гэсэн үг.

COVID-19 гараад жил гаруй болсны дараа Монгол Улс хямралыг яавал хохирол багатай давах вэ гэдэг дээр учир мэдэх хүмүүс байр сууриа хэлж байжээ. МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгч О.Амартүвшин “...Монголбанк бодлогын хүүгээ үе шаттай бууруулсан ч бонд нь хоёр их наяд төгрөгөөр нэмэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл, мөнгөний нийлүүлэлтийг тэлэх орон зай хумигдсаар байна. Үүнд Засгийн газрын санаачилга дутаж байна. Бусад улс орны Засгийн газар нь зээлийн батлан даалт хийх арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна. Засаг үүнд оролцохгүй учраас арилжааны банкууд эрсдэлээ бодоод зээлээ хумьчихаж байна. Ингээд үр дүнд нь аж ахуйн нэгжүүд бүр л хүнд байдалд орж байна” гэсэн юм.

Эдийн засгийн ухааны доктор Б.Отгонтөгс “...Хямралын үед Засгийн газар иргэдээ вирусийн халдвараас маш сайн сэргийлэх, гадаадаас иргэдээ авчрах, шинжлэх, эмчлэх, татвар, нийгмийн даатгалын төлбөрийн хөнгөлөлт, хөнгөлөлттэй зээл зэргээр бизнесээ дэмжих, УИХ-ын сонгуулийг зардал багатай, эрсдэлгүйгээр зохион байгуулж төрийн үйлчилгээг тасралтгүй хэрэгжүүлэх явдал юм” гэж байв. Тухайн үед Засгийн газар, Монголбанкнаас хүүхдийн мөнгөний хэмжээг нэмэгдүүлэх, эмзэг өрхүүдэд зориулсан хүнсний талон, НДШ-ийн хугацааг хойшлуулах, зээлийн эргэн төлөлтийг хойшлуулах, бодлогын хүүг буруулах, банкны заавал байлгах нөөцийн хэмжээг бууруулах зэрэг арга хэмжээнүүдийг гурван сараас нэг жил хүртэлх хугацаатайгаар авч байв. Гэвч МҮХАҮТ-ын судалгаагаар таагүй үр дүн гарчээ. Тухайлбал, 3500 орчим аж ахуйн нэгж 7645 хүнээ цомхотгосон байна.

Тэгвэл өнгөрсөн баасан гариг /2022.4.15-т/ Засгийн газар хямралын эсрэг, мөн өмнөх долоо хоногт нь Сүхбаатарын талбай дээр жагссан залуусын шаардлагын хүрээнд тодорхой арга хэмжээ авсан талаараа Ерөнхий сайд зарлалаа.

 

“...ТӨР ХЭМНЭНЭ” ГЭВ

Энэ шийдлийг шүүмжлэгсэд олон байна. Гэхдээ тэдгээр нь голдуу улс төрийн сөрөг хүчнийхэн болон олон нийтийн хэвлэл, цахим сүлжээнд сөрөг байр суурь илэрхийлдэг хүмүүс байгаа юм. Харин хямралыг гэтлэхэд хамгийн түрүүнд “..Төрийн хэмнэлт” хийх нь зүй ёсны гарц болно. Яагаад гэвэл төрийн алба, төрийн өмчит компаниуд нь байх ёстойгоосоо хэд дахин томорсон бүтэц, орон тоотой. Тэр хэрээр сэтэр зүүсэн бүр нь тансаг хэрэглээ шаарддаг. Тэгэхээр зөвхөн Монголд байдаг төрийн хэрэглээг хэмнэлтэд шилжих ёстой гэсэн үг.

Засгийн газар энэ талаар арга хэмжээ авч Төсвийн хэмнэлтийн тухай хуулийг УИХ-д өргөн барихаар тогтсон байна. Энэ хуульд:

-Төрийн өмчит нийт 39 аж ахуйн нэгжийг олон нийтийн шууд хяналтад оруулах, 10 компанийг нэгтгэн нийлүүлэх, цаашид төр оролцох шаардлагагүй санхүүгийн эрсдэлтэй 10 компанийг татан буулгах

-Төрийн 39 компанийн 34 хувьд IPO гаргах

-Хот суурин газарт зөвхөн сайд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нар суудлын жижиг оврын автомашин хэрэглэх

-Цаашид төрийн өмчид байгаа автомашинуудыг бусад тээврийн хэрэгслээс ялгах улсын дугаарын өнгөтэй болгох

-Чиг үүргийн давхардлыг арилгаж, төрийн бүтээмжийг дээшлүүлж, шинээр орон тоо нэмэгдүүлэхгүй байх

-Хэмнэх боломжтой бүхий л зардлыг 10-15 хувиар хэмнэх зэрэг агуулгуудыг багтаажээ.

 

НДШ, ЦАЛИН, ЦЭЦЭРЛЭГ...

Эдгээр чиглэлээр арга хэмжээ авна хэмээсэн нь бас л зарим талд нь таалагдсангүй. Тухайлбал, “...Ажилтны төлдөг НДШ-ийг буцаах нь зарим ажил олгогчийн эрх ашигт нийцэхгүй байна” гээд сөрөөд эхэлсэн байна лээ.  НДШ, төрийн үйлчилгээний албан хаагчдын цалин, цэцэрлэгийн асуудал Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: НДШ-ийг бууруулахад УИХ-тай хамтран ажиллана.

-Төрийн байгууллага, газрын тос, уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүдээс бусад хувийн хэвшлийн ажилтны төлдөг НДШ-ийн 50 хувийг сар бүр буцаан олгох.

-Цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэх чиглэлд хувийн хэвшилтэйгээ хамтран ажиллах замаар хувьсах зардлыг хоёр дахин нэмнэ. Эхний ээлжинд цэцэрлэгийн хүртээмжийг дүүрэг, хороо бүрээр гаргаж, анхаарч ажиллана. Хувийн хэвшлийнхэн дэргэдээ цэцэрлэг ажиллуулбал татвараас чөлөөлөх.

-Төрийн тусгай албан хаагчдын цалингийн доод түвшинг үе шаттай нэмэгдүүлэх зэрэг асуудлаар УИХ-тай хамтран ажиллана гэж Ерөнхий сайд мэдэгдлээ.

“...ҮНИЙГ ИНГЭЖ ТОГТВОРЖУУЛНА” ГЭЛЭЭ

Ерөнхий сайд “...Гол нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт, хомсдлоос сэргийлэх, сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийг УИХ-д өргөн барьж, өнөөдөр батлагдлаа. Энэ хууль хэрэгжсэнээр тодорхой үр дүнгүүд гарна” гэв. Түүний хүлээж буй, түүнчлэн хуульд орсон агуулгын дагуу:

- Дэлхийн зах зээлд газрын тосны үнэ өсч байгаа ч дотоодод шатахууны үнэ өсөхгүй байх боломж бүрдэнэ.

-Шатахуун импортлогчдод эргэлтийн хөрөнгө болон зээлийн хүүний татаас олгоно. Ингэснээр ААН-үүд шатахууны жижиглэнгийн үнийг боломжит дээд түвшинд барина. Үүнд нийт 100 гаруй сая ам.доллар зарцуулна. 

-Гурил, махны үнэ тогтворжино.

-Үйлдвэрлэгчид, тариаланчдад хөнгөлөлттэй зээл төрөөс олгоно гэж байна.

Түүнчлэн Засгийн газраас “..Цагаан будаа болон элсэн чихэр, ургамлын тосны импортын гаалийн албан татварын 5.0 хувийг түр хугацаанд тэглэх саналыг УИХ-д оруулахаар тогтлоо” гэв.

Засгийн газар эдгээр шийдвэрийг гаргасан байна. УИХ ч дэмжжээ. Үргэлжлээд гарах шийдвэрүүд  хүлээгдэж байгаа гэнэ. Юутай ч, үүгээр хямралын эсрэг суурь реформын сураг дуулдаж байгаа ажээ. Мэдээж, үүнтэй зэрэгцээд шүүмжлэлүүд явна. Эсэргүүцнэ. Гэвч манай улсын бололцоо боломж нь одоогоор ийм юм. Харин сүүлийн 30 гаруй жилд “үндэсний онцлог”-ийн дагуу бий болсон буруу тогтолцоог нураах нь энэ Засгийн газрын үүрэг болжээ. Учир нь энэ бол хямралын эсрэг авах суурь реформын гол ажил нь гэсэн үг.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 18. ДАВАА ГАРАГ. № 77 (6809)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“Улс төрийн намнаа” хийгээд байсан 7.3 их наядын учир нь олдов
Ухаахудагийн тогтоолын төсөл УИХ дээр “унтчихав” уу?!
Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцээч
Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Суурь реформын “сураг” дуулдав

Б.ГАРЬД

Хямрал нүүрлэжээ. Уг нь Монгол бол байгалийн асар их баялагтай улс. Гурван сая гаруйхан хүнтэй. Ингэтлээ ядрах учир бий гэж үү. Ийм шүүмжлэл бий. Гэхдээ COVID-19 хийгээд Орос Украины зөрчлөөс болоод дэлхийгээрээ хямарсан. Дэлхийгээс нүүж чадахгүйгээс хойш энэ хямралд их бага хэмжээгээр цохиулах нь тодорхой. Ийм “залруулга” байна.

Ямартай ч гадаад нөхцөл байдал Монголын эдийн засагт шууд нөлөөлж байгаа нь үнэн юм. Саяхнаас улс төрд ч нөлөөлсөн нь анзаарагдаад эхэллээ. Улс төрийн асар өндөр “мэдрэмж”-тэй ард түмний хувьд Монгол энэ сэдвээс болоод сэргэж ч, сөхөрч ч мэднэ. Хаа байсан Орос Украины асуудлаар далайн чанадаас шидсэн бодлого Монголын улс төрд маш идэвхтэй оролцоод эхэлсэн тухай хилийн цаана хүртэл яригдаж байх юм. Ядарсан эдийн засагтай, тэр нь хямралд улам дарлуулчихсан бидэнд ийм улстөржилт бол илүү л дээ. Ер нь бол хямралыг улам дэвэргэж байгаа гол хүчин зүйлүүдийн нэг нь энэ мөнөөс мөн. Гэвч Засгийн газар энэ мэт шалтаг шалтгаан хайгаад байх нь утгагүй. Нэгэнт л тамга атгаж, төр захирч суугаа хямралыг хэрхэн гэтлэх вэ, яаж хохирол бага гаргах вэ гэдгээ бодох ёстой. Угаасаа ийм хямрал нүүрлэхэд улс орнууд хямралаас гарах бодлогыг хоёр түвшинд хийдэг байна.

Эхлээд, хямралыг зөөллөх арга хэмжээ авдаг. Тэр нь нүүрлээд ирсэн хямралын хамгийн доод цэгт “ивээс” хийх буюу дээш өргөх гэж үздэг аж.

Дараа нь хямралын дараа арга хэмжээ авч, хямралын өмнөх үзүүлэлтэд буцааж аваачихыг зорьдог байна.  Энэ бол эдийн засгийг сэргээх ажиллагаа гэсэн үг. Тэгвэл Монгол Улсын хувьд энэ мэт онолын дагуу арга хэмжээ авах хэцүү. Үр дүнд хүрэхэд бүр хэцүү. Учир нь 1990-ээд оноос хойш “үндэсний онцлог”-оороо, буруу хөгжчихсөн тогтолцоо үүнтэй санал нийлэхгүй. Үүнд л учир байгаа юм. Тиймээс мөн л тийм "гаж" онцлогтой арга хэмжээ авахаас аргагүй нөхцөл үүссэн гэсэн үг.

COVID-19 гараад жил гаруй болсны дараа Монгол Улс хямралыг яавал хохирол багатай давах вэ гэдэг дээр учир мэдэх хүмүүс байр сууриа хэлж байжээ. МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгч О.Амартүвшин “...Монголбанк бодлогын хүүгээ үе шаттай бууруулсан ч бонд нь хоёр их наяд төгрөгөөр нэмэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл, мөнгөний нийлүүлэлтийг тэлэх орон зай хумигдсаар байна. Үүнд Засгийн газрын санаачилга дутаж байна. Бусад улс орны Засгийн газар нь зээлийн батлан даалт хийх арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна. Засаг үүнд оролцохгүй учраас арилжааны банкууд эрсдэлээ бодоод зээлээ хумьчихаж байна. Ингээд үр дүнд нь аж ахуйн нэгжүүд бүр л хүнд байдалд орж байна” гэсэн юм.

Эдийн засгийн ухааны доктор Б.Отгонтөгс “...Хямралын үед Засгийн газар иргэдээ вирусийн халдвараас маш сайн сэргийлэх, гадаадаас иргэдээ авчрах, шинжлэх, эмчлэх, татвар, нийгмийн даатгалын төлбөрийн хөнгөлөлт, хөнгөлөлттэй зээл зэргээр бизнесээ дэмжих, УИХ-ын сонгуулийг зардал багатай, эрсдэлгүйгээр зохион байгуулж төрийн үйлчилгээг тасралтгүй хэрэгжүүлэх явдал юм” гэж байв. Тухайн үед Засгийн газар, Монголбанкнаас хүүхдийн мөнгөний хэмжээг нэмэгдүүлэх, эмзэг өрхүүдэд зориулсан хүнсний талон, НДШ-ийн хугацааг хойшлуулах, зээлийн эргэн төлөлтийг хойшлуулах, бодлогын хүүг буруулах, банкны заавал байлгах нөөцийн хэмжээг бууруулах зэрэг арга хэмжээнүүдийг гурван сараас нэг жил хүртэлх хугацаатайгаар авч байв. Гэвч МҮХАҮТ-ын судалгаагаар таагүй үр дүн гарчээ. Тухайлбал, 3500 орчим аж ахуйн нэгж 7645 хүнээ цомхотгосон байна.

Тэгвэл өнгөрсөн баасан гариг /2022.4.15-т/ Засгийн газар хямралын эсрэг, мөн өмнөх долоо хоногт нь Сүхбаатарын талбай дээр жагссан залуусын шаардлагын хүрээнд тодорхой арга хэмжээ авсан талаараа Ерөнхий сайд зарлалаа.

 

“...ТӨР ХЭМНЭНЭ” ГЭВ

Энэ шийдлийг шүүмжлэгсэд олон байна. Гэхдээ тэдгээр нь голдуу улс төрийн сөрөг хүчнийхэн болон олон нийтийн хэвлэл, цахим сүлжээнд сөрөг байр суурь илэрхийлдэг хүмүүс байгаа юм. Харин хямралыг гэтлэхэд хамгийн түрүүнд “..Төрийн хэмнэлт” хийх нь зүй ёсны гарц болно. Яагаад гэвэл төрийн алба, төрийн өмчит компаниуд нь байх ёстойгоосоо хэд дахин томорсон бүтэц, орон тоотой. Тэр хэрээр сэтэр зүүсэн бүр нь тансаг хэрэглээ шаарддаг. Тэгэхээр зөвхөн Монголд байдаг төрийн хэрэглээг хэмнэлтэд шилжих ёстой гэсэн үг.

Засгийн газар энэ талаар арга хэмжээ авч Төсвийн хэмнэлтийн тухай хуулийг УИХ-д өргөн барихаар тогтсон байна. Энэ хуульд:

-Төрийн өмчит нийт 39 аж ахуйн нэгжийг олон нийтийн шууд хяналтад оруулах, 10 компанийг нэгтгэн нийлүүлэх, цаашид төр оролцох шаардлагагүй санхүүгийн эрсдэлтэй 10 компанийг татан буулгах

-Төрийн 39 компанийн 34 хувьд IPO гаргах

-Хот суурин газарт зөвхөн сайд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нар суудлын жижиг оврын автомашин хэрэглэх

-Цаашид төрийн өмчид байгаа автомашинуудыг бусад тээврийн хэрэгслээс ялгах улсын дугаарын өнгөтэй болгох

-Чиг үүргийн давхардлыг арилгаж, төрийн бүтээмжийг дээшлүүлж, шинээр орон тоо нэмэгдүүлэхгүй байх

-Хэмнэх боломжтой бүхий л зардлыг 10-15 хувиар хэмнэх зэрэг агуулгуудыг багтаажээ.

 

НДШ, ЦАЛИН, ЦЭЦЭРЛЭГ...

Эдгээр чиглэлээр арга хэмжээ авна хэмээсэн нь бас л зарим талд нь таалагдсангүй. Тухайлбал, “...Ажилтны төлдөг НДШ-ийг буцаах нь зарим ажил олгогчийн эрх ашигт нийцэхгүй байна” гээд сөрөөд эхэлсэн байна лээ.  НДШ, төрийн үйлчилгээний албан хаагчдын цалин, цэцэрлэгийн асуудал Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: НДШ-ийг бууруулахад УИХ-тай хамтран ажиллана.

-Төрийн байгууллага, газрын тос, уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүдээс бусад хувийн хэвшлийн ажилтны төлдөг НДШ-ийн 50 хувийг сар бүр буцаан олгох.

-Цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэх чиглэлд хувийн хэвшилтэйгээ хамтран ажиллах замаар хувьсах зардлыг хоёр дахин нэмнэ. Эхний ээлжинд цэцэрлэгийн хүртээмжийг дүүрэг, хороо бүрээр гаргаж, анхаарч ажиллана. Хувийн хэвшлийнхэн дэргэдээ цэцэрлэг ажиллуулбал татвараас чөлөөлөх.

-Төрийн тусгай албан хаагчдын цалингийн доод түвшинг үе шаттай нэмэгдүүлэх зэрэг асуудлаар УИХ-тай хамтран ажиллана гэж Ерөнхий сайд мэдэгдлээ.

“...ҮНИЙГ ИНГЭЖ ТОГТВОРЖУУЛНА” ГЭЛЭЭ

Ерөнхий сайд “...Гол нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт, хомсдлоос сэргийлэх, сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийг УИХ-д өргөн барьж, өнөөдөр батлагдлаа. Энэ хууль хэрэгжсэнээр тодорхой үр дүнгүүд гарна” гэв. Түүний хүлээж буй, түүнчлэн хуульд орсон агуулгын дагуу:

- Дэлхийн зах зээлд газрын тосны үнэ өсч байгаа ч дотоодод шатахууны үнэ өсөхгүй байх боломж бүрдэнэ.

-Шатахуун импортлогчдод эргэлтийн хөрөнгө болон зээлийн хүүний татаас олгоно. Ингэснээр ААН-үүд шатахууны жижиглэнгийн үнийг боломжит дээд түвшинд барина. Үүнд нийт 100 гаруй сая ам.доллар зарцуулна. 

-Гурил, махны үнэ тогтворжино.

-Үйлдвэрлэгчид, тариаланчдад хөнгөлөлттэй зээл төрөөс олгоно гэж байна.

Түүнчлэн Засгийн газраас “..Цагаан будаа болон элсэн чихэр, ургамлын тосны импортын гаалийн албан татварын 5.0 хувийг түр хугацаанд тэглэх саналыг УИХ-д оруулахаар тогтлоо” гэв.

Засгийн газар эдгээр шийдвэрийг гаргасан байна. УИХ ч дэмжжээ. Үргэлжлээд гарах шийдвэрүүд  хүлээгдэж байгаа гэнэ. Юутай ч, үүгээр хямралын эсрэг суурь реформын сураг дуулдаж байгаа ажээ. Мэдээж, үүнтэй зэрэгцээд шүүмжлэлүүд явна. Эсэргүүцнэ. Гэвч манай улсын бололцоо боломж нь одоогоор ийм юм. Харин сүүлийн 30 гаруй жилд “үндэсний онцлог”-ийн дагуу бий болсон буруу тогтолцоог нураах нь энэ Засгийн газрын үүрэг болжээ. Учир нь энэ бол хямралын эсрэг авах суурь реформын гол ажил нь гэсэн үг.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 18. ДАВАА ГАРАГ. № 77 (6809)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Ерөнхийлөгч
  • •Гадаад харилцаа
  • •Фото мэдээ
  • •Наадам
  • •Нийслэл
  • •Засгийн газар
  • •Байнгын хороо
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •Яам, Агентлаг
  • •Нийтлэл
  • •Чуулган
  • •Гэмт хэрэг
  • •Ипотекийн зээл
  • •Аймгуудын мэдээлэл
  • •Үндэсний спорт
ХУРААХ
Миами Хит талбайдаа Атланта...
Үнэ тогтворжуулах хуулийн...

Суурь реформын “сураг” дуулдав

Kuzmo 2022-04-18
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
Суурь реформын “сураг” дуулдав

Б.ГАРЬД

Хямрал нүүрлэжээ. Уг нь Монгол бол байгалийн асар их баялагтай улс. Гурван сая гаруйхан хүнтэй. Ингэтлээ ядрах учир бий гэж үү. Ийм шүүмжлэл бий. Гэхдээ COVID-19 хийгээд Орос Украины зөрчлөөс болоод дэлхийгээрээ хямарсан. Дэлхийгээс нүүж чадахгүйгээс хойш энэ хямралд их бага хэмжээгээр цохиулах нь тодорхой. Ийм “залруулга” байна.

Ямартай ч гадаад нөхцөл байдал Монголын эдийн засагт шууд нөлөөлж байгаа нь үнэн юм. Саяхнаас улс төрд ч нөлөөлсөн нь анзаарагдаад эхэллээ. Улс төрийн асар өндөр “мэдрэмж”-тэй ард түмний хувьд Монгол энэ сэдвээс болоод сэргэж ч, сөхөрч ч мэднэ. Хаа байсан Орос Украины асуудлаар далайн чанадаас шидсэн бодлого Монголын улс төрд маш идэвхтэй оролцоод эхэлсэн тухай хилийн цаана хүртэл яригдаж байх юм. Ядарсан эдийн засагтай, тэр нь хямралд улам дарлуулчихсан бидэнд ийм улстөржилт бол илүү л дээ. Ер нь бол хямралыг улам дэвэргэж байгаа гол хүчин зүйлүүдийн нэг нь энэ мөнөөс мөн. Гэвч Засгийн газар энэ мэт шалтаг шалтгаан хайгаад байх нь утгагүй. Нэгэнт л тамга атгаж, төр захирч суугаа хямралыг хэрхэн гэтлэх вэ, яаж хохирол бага гаргах вэ гэдгээ бодох ёстой. Угаасаа ийм хямрал нүүрлэхэд улс орнууд хямралаас гарах бодлогыг хоёр түвшинд хийдэг байна.

Эхлээд, хямралыг зөөллөх арга хэмжээ авдаг. Тэр нь нүүрлээд ирсэн хямралын хамгийн доод цэгт “ивээс” хийх буюу дээш өргөх гэж үздэг аж.

Дараа нь хямралын дараа арга хэмжээ авч, хямралын өмнөх үзүүлэлтэд буцааж аваачихыг зорьдог байна.  Энэ бол эдийн засгийг сэргээх ажиллагаа гэсэн үг. Тэгвэл Монгол Улсын хувьд энэ мэт онолын дагуу арга хэмжээ авах хэцүү. Үр дүнд хүрэхэд бүр хэцүү. Учир нь 1990-ээд оноос хойш “үндэсний онцлог”-оороо, буруу хөгжчихсөн тогтолцоо үүнтэй санал нийлэхгүй. Үүнд л учир байгаа юм. Тиймээс мөн л тийм "гаж" онцлогтой арга хэмжээ авахаас аргагүй нөхцөл үүссэн гэсэн үг.

COVID-19 гараад жил гаруй болсны дараа Монгол Улс хямралыг яавал хохирол багатай давах вэ гэдэг дээр учир мэдэх хүмүүс байр сууриа хэлж байжээ. МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгч О.Амартүвшин “...Монголбанк бодлогын хүүгээ үе шаттай бууруулсан ч бонд нь хоёр их наяд төгрөгөөр нэмэгдсэн. Өөрөөр хэлбэл, мөнгөний нийлүүлэлтийг тэлэх орон зай хумигдсаар байна. Үүнд Засгийн газрын санаачилга дутаж байна. Бусад улс орны Засгийн газар нь зээлийн батлан даалт хийх арга хэмжээг хэрэгжүүлж байна. Засаг үүнд оролцохгүй учраас арилжааны банкууд эрсдэлээ бодоод зээлээ хумьчихаж байна. Ингээд үр дүнд нь аж ахуйн нэгжүүд бүр л хүнд байдалд орж байна” гэсэн юм.

Эдийн засгийн ухааны доктор Б.Отгонтөгс “...Хямралын үед Засгийн газар иргэдээ вирусийн халдвараас маш сайн сэргийлэх, гадаадаас иргэдээ авчрах, шинжлэх, эмчлэх, татвар, нийгмийн даатгалын төлбөрийн хөнгөлөлт, хөнгөлөлттэй зээл зэргээр бизнесээ дэмжих, УИХ-ын сонгуулийг зардал багатай, эрсдэлгүйгээр зохион байгуулж төрийн үйлчилгээг тасралтгүй хэрэгжүүлэх явдал юм” гэж байв. Тухайн үед Засгийн газар, Монголбанкнаас хүүхдийн мөнгөний хэмжээг нэмэгдүүлэх, эмзэг өрхүүдэд зориулсан хүнсний талон, НДШ-ийн хугацааг хойшлуулах, зээлийн эргэн төлөлтийг хойшлуулах, бодлогын хүүг буруулах, банкны заавал байлгах нөөцийн хэмжээг бууруулах зэрэг арга хэмжээнүүдийг гурван сараас нэг жил хүртэлх хугацаатайгаар авч байв. Гэвч МҮХАҮТ-ын судалгаагаар таагүй үр дүн гарчээ. Тухайлбал, 3500 орчим аж ахуйн нэгж 7645 хүнээ цомхотгосон байна.

Тэгвэл өнгөрсөн баасан гариг /2022.4.15-т/ Засгийн газар хямралын эсрэг, мөн өмнөх долоо хоногт нь Сүхбаатарын талбай дээр жагссан залуусын шаардлагын хүрээнд тодорхой арга хэмжээ авсан талаараа Ерөнхий сайд зарлалаа.

 

“...ТӨР ХЭМНЭНЭ” ГЭВ

Энэ шийдлийг шүүмжлэгсэд олон байна. Гэхдээ тэдгээр нь голдуу улс төрийн сөрөг хүчнийхэн болон олон нийтийн хэвлэл, цахим сүлжээнд сөрөг байр суурь илэрхийлдэг хүмүүс байгаа юм. Харин хямралыг гэтлэхэд хамгийн түрүүнд “..Төрийн хэмнэлт” хийх нь зүй ёсны гарц болно. Яагаад гэвэл төрийн алба, төрийн өмчит компаниуд нь байх ёстойгоосоо хэд дахин томорсон бүтэц, орон тоотой. Тэр хэрээр сэтэр зүүсэн бүр нь тансаг хэрэглээ шаарддаг. Тэгэхээр зөвхөн Монголд байдаг төрийн хэрэглээг хэмнэлтэд шилжих ёстой гэсэн үг.

Засгийн газар энэ талаар арга хэмжээ авч Төсвийн хэмнэлтийн тухай хуулийг УИХ-д өргөн барихаар тогтсон байна. Энэ хуульд:

-Төрийн өмчит нийт 39 аж ахуйн нэгжийг олон нийтийн шууд хяналтад оруулах, 10 компанийг нэгтгэн нийлүүлэх, цаашид төр оролцох шаардлагагүй санхүүгийн эрсдэлтэй 10 компанийг татан буулгах

-Төрийн 39 компанийн 34 хувьд IPO гаргах

-Хот суурин газарт зөвхөн сайд, аймаг, нийслэлийн Засаг дарга нар суудлын жижиг оврын автомашин хэрэглэх

-Цаашид төрийн өмчид байгаа автомашинуудыг бусад тээврийн хэрэгслээс ялгах улсын дугаарын өнгөтэй болгох

-Чиг үүргийн давхардлыг арилгаж, төрийн бүтээмжийг дээшлүүлж, шинээр орон тоо нэмэгдүүлэхгүй байх

-Хэмнэх боломжтой бүхий л зардлыг 10-15 хувиар хэмнэх зэрэг агуулгуудыг багтаажээ.

 

НДШ, ЦАЛИН, ЦЭЦЭРЛЭГ...

Эдгээр чиглэлээр арга хэмжээ авна хэмээсэн нь бас л зарим талд нь таалагдсангүй. Тухайлбал, “...Ажилтны төлдөг НДШ-ийг буцаах нь зарим ажил олгогчийн эрх ашигт нийцэхгүй байна” гээд сөрөөд эхэлсэн байна лээ.  НДШ, төрийн үйлчилгээний албан хаагчдын цалин, цэцэрлэгийн асуудал Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ: НДШ-ийг бууруулахад УИХ-тай хамтран ажиллана.

-Төрийн байгууллага, газрын тос, уул уурхайн чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг аж ахуйн нэгжүүдээс бусад хувийн хэвшлийн ажилтны төлдөг НДШ-ийн 50 хувийг сар бүр буцаан олгох.

-Цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэх чиглэлд хувийн хэвшилтэйгээ хамтран ажиллах замаар хувьсах зардлыг хоёр дахин нэмнэ. Эхний ээлжинд цэцэрлэгийн хүртээмжийг дүүрэг, хороо бүрээр гаргаж, анхаарч ажиллана. Хувийн хэвшлийнхэн дэргэдээ цэцэрлэг ажиллуулбал татвараас чөлөөлөх.

-Төрийн тусгай албан хаагчдын цалингийн доод түвшинг үе шаттай нэмэгдүүлэх зэрэг асуудлаар УИХ-тай хамтран ажиллана гэж Ерөнхий сайд мэдэгдлээ.

“...ҮНИЙГ ИНГЭЖ ТОГТВОРЖУУЛНА” ГЭЛЭЭ

Ерөнхий сайд “...Гол нэр төрлийн бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт, хомсдлоос сэргийлэх, сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийг УИХ-д өргөн барьж, өнөөдөр батлагдлаа. Энэ хууль хэрэгжсэнээр тодорхой үр дүнгүүд гарна” гэв. Түүний хүлээж буй, түүнчлэн хуульд орсон агуулгын дагуу:

- Дэлхийн зах зээлд газрын тосны үнэ өсч байгаа ч дотоодод шатахууны үнэ өсөхгүй байх боломж бүрдэнэ.

-Шатахуун импортлогчдод эргэлтийн хөрөнгө болон зээлийн хүүний татаас олгоно. Ингэснээр ААН-үүд шатахууны жижиглэнгийн үнийг боломжит дээд түвшинд барина. Үүнд нийт 100 гаруй сая ам.доллар зарцуулна. 

-Гурил, махны үнэ тогтворжино.

-Үйлдвэрлэгчид, тариаланчдад хөнгөлөлттэй зээл төрөөс олгоно гэж байна.

Түүнчлэн Засгийн газраас “..Цагаан будаа болон элсэн чихэр, ургамлын тосны импортын гаалийн албан татварын 5.0 хувийг түр хугацаанд тэглэх саналыг УИХ-д оруулахаар тогтлоо” гэв.

Засгийн газар эдгээр шийдвэрийг гаргасан байна. УИХ ч дэмжжээ. Үргэлжлээд гарах шийдвэрүүд  хүлээгдэж байгаа гэнэ. Юутай ч, үүгээр хямралын эсрэг суурь реформын сураг дуулдаж байгаа ажээ. Мэдээж, үүнтэй зэрэгцээд шүүмжлэлүүд явна. Эсэргүүцнэ. Гэвч манай улсын бололцоо боломж нь одоогоор ийм юм. Харин сүүлийн 30 гаруй жилд “үндэсний онцлог”-ийн дагуу бий болсон буруу тогтолцоог нураах нь энэ Засгийн газрын үүрэг болжээ. Учир нь энэ бол хямралын эсрэг авах суурь реформын гол ажил нь гэсэн үг.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ДӨРӨВДҮГЭЭР САРЫН 18. ДАВАА ГАРАГ. № 77 (6809)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Нийтлэл  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
“Улс төрийн намнаа” хийгээд байсан 7.3 их наядын учир нь олдов
Ухаахудагийн тогтоолын төсөл УИХ дээр “унтчихав” уу?!
Хүчирхийлэгчдийг чангалах хууль санаачлаад яаралтай горимоор хэлэлцээч
Том төслүүдээ бид зогсоогоод байна уу, тэд зугтаад байгаа юу?
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
22 цагийн өмнө өмнө

Ж.Энхжаргалан: Иргэд нь наадам харах биш дарга харах гэж ирдэг болоод удаж байна

22 цагийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх: Хархорум хотын бүтээн байгуулалтыг албан ёсоор эхлүүллээ

22 цагийн өмнө өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 30-32 хэм дулаан байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Шилдэг бүтээлүүдэд Төрийн шагнал хүртээлээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Төрийн 9 хөлт Их цагаан тугийг цэнгүүллээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Жанжин Д.Сүхбаатарын хөшөөнд цэцэг өргөж, Их эзэн Чингис хааны хөшөөнд хүндэтгэл үзүүллээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Төрийн далбааны өдөрт зориулсан Цэргийн хүндэтгэлийн ёслол боллоо

1 өдрийн өмнө өмнө

Хоёр хар мэнгэтэй цагаагчин могой өдөр

1 өдрийн өмнө өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 27-29 хэм дулаан байна

2 өдрийн өмнө өмнө

Д.Сүнжид: Хууль тогтоомжийн тухай хуулийн нэмэлт, өөрчлөлт нь хүний эрхийн үр нөлөөг бүх талаас тооцож судалсан хууль батлагдах боломжийг бий болголоо

2 өдрийн өмнө өмнө

Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын уяач Б.Гантигийн хүрэн хязаалан түрүүллээ

2 өдрийн өмнө өмнө

ТЦА: Хүй 7 орчмын замаар цааш дамжин өнгөрөх боломжгүй

2 өдрийн өмнө өмнө

Үс засуулвал өлзийтэй сайн

2 өдрийн өмнө өмнө

Бага зэргийн бороо орно

2025-07-09 өмнө

Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нар “Япон иргэдийн дурсгалын цогцолбор“-т хүндэтгэл үзүүллээ

2025-07-09 өмнө

Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна

2025-07-09 өмнө

280 хүүхдийн суудалтай бага сургууль, цэцэрлэгийн цогцолборыг ашиглалтад оруулна

2025-07-09 өмнө

“Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг эцэслэн баталлаа

2025-07-09 өмнө

Г.Занданшатар: Орон нутагт эрх мэдэл түлхүү өгч, бие даан хөгжих, орлого олох нөхцөл бүрдүүлнэ

2025-07-09 өмнө

Үс засуулвал эд мал арвидна

2025-07-09 өмнө

Дуу цахилгаантай бага зэргийн аадар бороо орно

2025-07-08 өмнө

“Дээлтэй монгол наадам” төв талбайд болж байна

2025-07-08 өмнө

Насанд хүрээгүй хүүхэд суррон унаж байгаад автомашинтай мөргөлдөж гэмтжээ

2025-07-08 өмнө

Чойнхорын Найдандоржид Ардын жүжигчин цол хүртээлээ

2025-07-08 өмнө

Сэрэмжлүүлэг: Баригдаж буй "Ногоон нуур 1008” айлын орон сууцанд иргэдийг хамруулна, урьдчилгаа авна гэх ор үндэслэлгүй мэдээнд итгэж мөнгө шилжүүлэхгүй байхыг иргэдэд анхааруулж байна

2025-07-08 өмнө

Б.Нарантуяа-Нара: Шинэ үе шагнал урамшуулал гэдэг зүйлээс ангид байхыг хүсч байгаа нь сайн хэрэг

2025-07-08 өмнө

Сэлэнгэ аймагт бүртгэгдсэн 14 ойн түймрийг унтраахаар ажиллаж байна

2025-07-08 өмнө

Нийслэлийн хэмжээнд 10 байршилд шугам сүлжээний ажил гүйцэтгэж байна

2025-07-08 өмнө

Б.Дэлгэрсайхан: Улаанбаатар хотыг дайруулж Хятад-Оросыг холбосон цахилгаан төмөр замын сүлжээ байгуулах хүсэлтэй байна

2025-07-08 өмнө

Шинэ төв цэвэрлэх байгууламжийг энэ оны хоёрдугаар хагаст ашиглалтад оруулахаар төлөвлөсөн

САНАЛ БОЛГОХ
2025-07-08 өмнө

Чойнхорын Найдандоржид Ардын жүжигчин цол хүртээлээ

2025-07-08 өмнө

Б.Нарантуяа-Нара: Шинэ үе шагнал урамшуулал гэдэг зүйлээс ангид байхыг хүсч байгаа нь сайн хэрэг

2025-07-08 өмнө

Нийслэлийн хэмжээнд 10 байршилд шугам сүлжээний ажил гүйцэтгэж байна

2025-07-08 өмнө

Сэрэмжлүүлэг: Баригдаж буй "Ногоон нуур 1008” айлын орон сууцанд иргэдийг хамруулна, урьдчилгаа авна гэх ор үндэслэлгүй мэдээнд итгэж мөнгө шилжүүлэхгүй байхыг иргэдэд анхааруулж байна

2025-07-08 өмнө

Насанд хүрээгүй хүүхэд суррон унаж байгаад автомашинтай мөргөлдөж гэмтжээ

2025-07-08 өмнө

“Дээлтэй монгол наадам” төв талбайд болж байна

2025-07-08 өмнө

Сэлэнгэ аймагт бүртгэгдсэн 14 ойн түймрийг унтраахаар ажиллаж байна

2025-07-09 өмнө

Дуу цахилгаантай бага зэргийн аадар бороо орно

2025-07-09 өмнө

280 хүүхдийн суудалтай бага сургууль, цэцэрлэгийн цогцолборыг ашиглалтад оруулна

2025-07-09 өмнө

Үс засуулвал эд мал арвидна

2025-07-08 өмнө

С.Цэнгүүн: Одон медалийн эх орон

2025-07-07 өмнө

Ардын уран зохиолч Пунцагийн Бадарчид Хөдөлмөрийн баатар цол хүртээлээ

2025-07-07 өмнө

Ардын жүжигчин Аюурзанын Долгорт Хөдөлмөрийн баатар цол хүртээлээ

2025-07-08 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.07.08/

2025-07-08 өмнө

"Дээлтэй Монгол-2025” өнөөдөр болно

2025-07-08 өмнө

Б.Дэлгэрсайхан: Улаанбаатар хотыг дайруулж Хятад-Оросыг холбосон цахилгаан төмөр замын сүлжээ байгуулах хүсэлтэй байна

2025-07-08 өмнө

“Улс төрийн намнаа” хийгээд байсан 7.3 их наядын учир нь олдов

2025-07-08 өмнө

Шинэ төв цэвэрлэх байгууламжийг энэ оны хоёрдугаар хагаст ашиглалтад оруулахаар төлөвлөсөн

2025-07-09 өмнө

Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нар “Япон иргэдийн дурсгалын цогцолбор“-т хүндэтгэл үзүүллээ

2025-07-08 өмнө

Дундговь аймгийн Дэлгэрцогт сумын нутагт 5 магнитудын хүчтэй газар хөдлөлт боллоо

2025-07-09 өмнө

Г.Занданшатар: Үндэсний сэргэн мандлын шинэ давлагаа эрч хүчтэй эхэлсэн гэдэгт итгэж байна

2025-07-09 өмнө

Г.Занданшатар: Орон нутагт эрх мэдэл түлхүү өгч, бие даан хөгжих, орлого олох нөхцөл бүрдүүлнэ

2025-07-09 өмнө

“Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийг эцэслэн баталлаа

2 өдрийн өмнө өмнө

Үс засуулвал өлзийтэй сайн

2 өдрийн өмнө өмнө

ТЦА: Хүй 7 орчмын замаар цааш дамжин өнгөрөх боломжгүй

2 өдрийн өмнө өмнө

Өвөрхангай аймгийн Хужирт сумын уяач Б.Гантигийн хүрэн хязаалан түрүүллээ

2025-07-07 өмнө

“Жи Эс Би Актив ТЗК” ХХК ХБҮЦ-ны эхний купоны төлбөрийг амжилттай төллөө

2025-07-08 өмнө

Үүлшиж, дуу цахилгаантай бага зэргийн аадар бороо орно

2025-07-08 өмнө

Үс засуулвал жаргал ирнэ

2 өдрийн өмнө өмнө

Бага зэргийн бороо орно

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.