• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



Казахстаны сургамж: Гишүүдээ нэмье

Казахстанчууд он солигдсоны дараахан шингэрүүлсэн хийн түлшний үнэ нэмснийг эсэргүүцэж жагссан. Жагсаал нь үймээн болж олон хүн амиа алдаж, эмх замбараагүй явдлаар үргэлжиллээ.

Ерөнхийлөгч Токаев Засгийн газраа огцруулж, Назарбаевыг Үндэсний аюулгүй байдлын комиссын даргаас чөлөөлөв. Улмаар ХАБГБ-ын улсуудаас цэрэг дуудсанаар Орос тэргүүтэй улсын энхийг сахиулагчид Казахстанд очлоо. Ингэж гадны цэргийн хүчээр байдлыг намжаав. Үүний дараа ерөнхийлөгч Токаев “...Үндсэн хуулийн дэг журам эргэн сэргэлээ. Аюул заналхийллээс сэргийлж чадлаа. Бослого болгохыг завдсан этгээдүүдийг илрүүлэхээр ажиллаж байна. Одоогоор 8000 орчим иргэнийг цагдаагийн байгууллагад хүлээлгэн өглөө. Ойрын үед мөрдөн байцаалтыг дуусгаж, Казахстаны эсрэг түрэмгийлэлд бэлтгэж, зохион байгуулсан талаарх нэмэлт нотлох баримтыг олж, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн шүүхэд  танилцуулна” гэж мэдэгдэв.

Ингээд Засгийн газраа шинээр байгууллаа. Казахстанд болсон энэ явдал нь зөвхөн тус улсын асуудал биш гэдгийг гадаад, дотоодын олон улсын тоймчид бичиж байна.

Өрнөж буй үйл явдлуудаас ингэж дүгнэж буй бололтой. Оросын ерөнхийлөгч Путин энэ сарын 11-нд болсон ХАБГБ-ын цахим хурлын үеэр “...Казахстаныг гаднын түрэмгийлэгчдээс хамгаалж чадлаа” гэв. Тэрбээр хөрш орнуудаа “өнгөт хувьсгал” гарахыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэсэн нь олон улсын анхаарлыг татаад байгаа юм.

Мөн өдөр Хятадын ГХЯ-наас мэдэгдэл хийхдээ “ Казахстанд энх тайвныг сэргээн тогтоох, эдийн засгийг хөгжүүлэх, иргэдийн аж амьдралыг дээшлүүлэхэд Хятад улс боломжоороо туслахад бэлэн байна. Хятад, Казахстан нөхөрсөг харилцаатай сайн хөршүүд, стратегийн түншүүд юм” гэжээ.

Бас Америкт төвтэй “Хүний эрхийн ажиглагч” байгууллагаас “..Казахстаны эрх баригчид жагсагчид руу ямар ч сануулгагүйгээр буудах тушаал өгсөн нь олон улсын өмнө хүлээсэн үүргээ ноцтой зөрчсөн хууль бус явдал. Тиймээс тушаалаа даруй хүчингүй болгох ёстой” гэсэн мэдэгдлийг гаргасан.

Ер нь бол, Казахстаны бослого тэмцэл, түүнийг намжаасан явдал, ерөнхийлөгч Токаевийн байр суурийн бодит үнэнийг одоогоор дүгнэх боломжгүй. Бас үүнээс хойшх тус улсын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдлын талаар хэлэхэд эрт. Ямартай ч сүүлийн 30 жилд явж ирсэн Назарбаев төвтэй Казахстаны тогтолцоо нуран унасан нь үнэн бөгөөд тодорхой болоод байна.

Нөгөө талаас, ардчилсан дэглэмтэй, ерөнхийлөгчийн давуу эрх бүхий бүгд найрамдах засагтай Казахстан улс цаашид ямар хэлбэрээр оршин тогтнох вэ гэдгээрээ олон улсын анхааралд орлоо.

Казахстан бол Монгол Улстай байршлын хувьд ойрхон. Газар нутгийн хүртээмж, газрын доорх баялгийн өгөөжөөрөө төстэй гэж болно. Харин хөгжлийн тухайд өөр асуудал яригдана. Хамгийн гол нь тус улс дотоод асуудлаа гадны хүчээр зохицуулчихлаа. Чухам үүнийг л бид сургамж хэмээн харах хэрэгтэй юм.

Монгол ардчилсан дэглэм бүхий парламентын Бүгд найрамдах улс юм. “...Засгийн бүх эрх ард түмний мэдэлд байх бөгөөд сонгож байгуулсан төлөөллийн байгууллага болох УИХ уламжлан энэ эрхээ эдэлнэ” гэдгээ тунхагласан.

Гэхдээ энэ хэрэгждэг үү. Монголд парламент засаглаж чадаж байгаа юу. Өөрөөр хэлбэл, улсын хувь заяаг олуулаа шийддэг үү. Энэ их эргэлзээтэй. Учир нь 1992 онд Үндсэн хуулийг баталсан нь нийгмийн шилжилтийн үетэй давхацсан. Тиймээс хууль боловсруулагчид төрийг “атаман”-гүйгээр байгуулах бодлогыг баримталсан гэдэг. Үүгээрээ манай Үндсэн хуулийг аль нэг улсынхтай жиших, зэрэгцүүлэхэд хүндрэлтэй байдаг аж. Тухайн үед Үндсэн хуулийн зөвлөх ажлаар ирсэн герман эрдэмтэн “...Танай Үндсэн хуулийн дээр хөх тэнгэр л байна” гэсэн гэх яриа бий. Энэ үг өнөөдөр буруу “орчуулга”-аар хэрэглэгддэг болохоос угтаа “...Танай Үндсэн хуульд хэнийг ч “атаман” болгож товойлгоогүй байна” гэсэн үг юм билээ.

Тиймээс цаг өөрчлөгдөхийн хэрээр Үндсэн хуулийг өөрчлөх хэрэгцээ гарч ирсэн. Монгол Улс Үндсэн хуульдаа 2000 онд нэг удаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Түүнээс хойш Үндсэн хуульд тодорхой асуудлаар нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүдээс 2011, 2012, 2015, 2019 онуудад өргөн мэдүүлж байв. 

 Эндээс үзэхээр, мөн өнгөрсөн хугацаанд гарсан “...Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулъя” гэсэн санал бүрээс “...Парламент тунхагласнаараа эрх мэдэл хэрэгжүүлж чаддаггүй”, “...Ерөнхийлөгч “сувинер” биш хүчтэй субьект болсон”, “...Засгийн газар улс төрийн сонирхлуудын дуртай цагтаа огцруулдаг тоглоом болсон” зэрэг гажуудал бий болсныг засах санаачилга үнэртдэг. Үүнийг 2019 оны нэмэлт өөрчлөлтөөр бага зэрэг зассан гэхэд болно. Гэхдээ гүйцэд биш.

Үе үеийн УИХ өөрчлөлт хийж зүрхэлдэггүй, хийсэн ч хамгийн гол өөрчлөлтийг орхигдуулж ирсэн нэг томоохон шаардлага байдаг. Тэр бол парламент гишүүдийн тоог нэмэх өөрчлөлт юм. Өнгөрсөн жилүүдэд улс төр судлаачид, хуульчид Үндсэн хуулийн тогтолцоо, улс төрийн үйл явц, хууль тогтоох  байгууллагын үйл ажиллагаа, чадавхийн талаар олон арван судалгаа хийж, зөвлөмж гаргажээ. Тэндээс “...Парламентын гишүүдийн тоог нэмснээр хууль тогтоох байгууллагын чадавхи нэмэгдэнэ” гэсэн байр суурь байнга гардаг байгаа юм. Тодруулбал, гишүүдийн тоо нэмснээр нэг гишүүнд ногдох эрх мэдэл багасч, нөгөө талдаа парламентаас гүйцэтгэх засаглалыг байгуулах, хяналт тавих, бодлого боловсруулах, мэргэшсэн байх  чадварууд бас нэмэгдэнэ гэж үздэг. Эдгээр нь манайд зайлшгүй хэрэгцээтэй байгаа хуваарилалт.

Тэгээд ч 1992 оны Үндсэн хуулийг батлах үед УИХ-ын 76 гишүүнийг тухайн үеийн сонгуулийн насны иргэдийн тоонд харьцуулж тогтоосон байдаг. Нэг гишүүн 15-20 мянган сонгогчийг төлөөлнө гэсэн зарчим барьжээ. 1992 онд 2.1 сая хүн амтай байсан бол өдгөө 3.3 сая хүн амтай болж, тэр хэрээр сонгогчдын тоо нэмэгдсэн. Мөн улсын эрх ашгийг худалдана гэж хардвал 76, эсвэл 100-аас дээш хүний ялгааг харахад амархан.

Тооны хувьд 99, бас 108 гишүүнтэй болъё гэсэн саналууд гарч ирдэг. Санаачлагчид 99 тэнгэр, аль эсвэл эрхиний бөөрний тоогоор 108 гэж “тогтоосон” байж болно. Тиймээс тооны хувьд заавал ийм байх ёсгүй гэсэн үг. 1992 оны тооцооллоор 130-аас дээш ч тогтоож болох юм. Тооны дараа парламентын гишүүд сонгогчдыг тэгш төлөөлж чадаж байна уу гэдгийг бас ярих ёстой. Улстөрч нь бяртай бол цөөхөн сонгогчтой, түүнээс 40-50 хувиар илүү олон сонгогчтой аймгуудын тойргийн тоо ижилхэн байдаг гажуудал бас байна.

Ер нь бол, энэ нь дам утгаараа тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгүй байдлын баталгаа болохыг Казахстаны үйл явдлаас бидэнд тодорхой сургамжиллаа шүү дээ. Бодоцгооно биз.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ  НЭГДҮГЭЭР САРЫН 17. ДАВАА ГАРАГ. № 11 (6743)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан
  • 2023-06-06
    unoranab1984
    https://git.allthefallen.moe/uk8b/download/-/issues/14 https://www.quia.com/profiles/ravenhodge https://gitlab.socmedica.dev/0i61h/3g7y/-/issues/11 https://www.pinterest.com/myx7yny https://gitlab.socmedica.dev/l6k5a/i6jd/-/issues/8 https://www.quia.com/profiles/manuelclark https://git.fsz53.de/eg8ze/mp9m/-/issues/3 https://www.quia.com/profiles/paul576smith https://www.quia.com/profiles/sh565austin https://www.quia.com/profiles/dareding https://gitlab.fhi.mpg.de/6zp4/download/-/issues/86 https://www.quia.com/profiles/sabaker484 https://gitlab.fhi.mpg.de/7nga/download/-/issues/37 https://git.acwing.com/xz5a/crack/-/issues/33 https://gitlab.fhi.mpg.de/w8rw/download/-/issues/65 https://gitlab.socmedica.dev/5ku8s/4ug9/-/issues/4 https://teaching.csap.snu.ac.kr/4i0m/download/-/issues/14 https://gitlab.openmole.org/t0rzj/4f0s/-/issues/30 https://teaching.csap.snu.ac.kr/52rj/download/-/issues/3 https://www.quia.com/profiles/am127fowler https://git.fsz53.de/bm65g/7blw/-/issues/1 https://www.quia.com/profiles/louisalmonte https://gitlab.fhi.mpg.de/0mub/download/-/issues/130 https://www.quia.com/profiles/gorden298 https://gitlab.socmedica.dev/7vuf8/8s25/-/issues/62 https://www.quia.com/profiles/matakacs https://teaching.csap.snu.ac.kr/3had/download/-/issues/30 https://git.fsz53.de/0prqk/4mir/-/issues/2 https://git.allthefallen.moe/u2z8/download/-/issues/1 https://www.quia.com/profiles/christalharris https://gitlab.fhi.mpg.de/71p7/download/-/issues/90 https://git.acwing.com/fg6b/crack/-/issues/15 https://git.allthefallen.moe/4uva/download/-/issues/5 https://gitlab.fhi.mpg.de/yj9h/download/-/issues/16 https://git.fsz53.de/1c61b/9ovg/-/issues/43 https://gitlab.fhi.mpg.de/3ces/download/-/issues/33 https://www.quia.com/profiles/bill272m https://www.quia.com/profiles/salilm https://git.acwing.com/w1lq/crack/-/issues/3 https://git.acwing.com/i4o1/crack/-/issues/26 https://www.quia.com/profiles/russellwa521 https://teaching.csap.snu.ac.kr/2qj4/download/-/issues/33 https://issuu.com/notes-crack-kces https://gitlab.fhi.mpg.de/r3i3/download/-/issues/72 https://www.noteflight.com/profile/16d63e70eedf05df455daac46ce3c8cf96ecadec https://www.quia.com/profiles/christu306 https://git.acwing.com/as01/crack/-/issues/52 https://www.quia.com/profiles/christine341a https://gitlab.openmole.org/7qenb/8tzb/-/issues/15 https://git.allthefallen.moe/0p7q/download/-/issues/14 (212.107.27.153)
    ·
    • 2023-06-04
      tutubytib1983
      https://gitlab.socmedica.dev/ar98o/9uxt/-/issues/24 https://www.quia.com/profiles/jbutton412 https://git.acwing.com/yx3m/crack/-/issues/63 https://git.acwing.com/x0ov/crack/-/issues/43 https://git.fsz53.de/yh5pr/9lld/-/issues/13 https://gitlab.fhi.mpg.de/z52r/download/-/issues/3 https://gitlab.fhi.mpg.de/1g4r/download/-/issues/113 https://www.quia.com/profiles/peteh399 https://git.allthefallen.moe/9eta/download/-/issues/25 https://gitlab.fhi.mpg.de/4bek/download/-/issues/28 https://www.quia.com/profiles/antoniow461 https://git.acwing.com/n03m/crack/-/issues/60 https://gitlab.openmole.org/g5thm/1yfz/-/issues/7 https://gitlab.openmole.org/4tsux/0l2h/-/issues/20 https://teaching.csap.snu.ac.kr/0tv4/download/-/issues/46 https://www.quia.com/profiles/austinmeza https://www.quia.com/profiles/mike492martin https://git.fsz53.de/99v8h/v8ft/-/issues/39 https://gitlab.socmedica.dev/o03ah/69tx/-/issues/39 https://gitlab.fhi.mpg.de/o66m/download/-/issues/77 https://www.quia.com/profiles/s325gilbert https://gitlab.openmole.org/i90iq/7fj0/-/issues/23 https://git.acwing.com/mv1z/crack/-/issues/44 https://www.quia.com/profiles/k547coleman https://git.acwing.com/zu87/crack/-/issues/51 https://www.tumblr.com/dr-fone-crack-33 https://gitlab.fhi.mpg.de/1g4r/download/-/issues/171 https://www.quia.com/profiles/meganjohnson516 https://gitlab.openmole.org/1rmui/d05n/-/issues/51 https://gitlab.fhi.mpg.de/5k3w/download/-/issues/35 https://git.allthefallen.moe/5fg5/download/-/issues/31 https://gitlab.fhi.mpg.de/1eo2/download/-/issues/61 https://git.fsz53.de/j1a0l/ns43/-/issues/40 https://gitlab.fhi.mpg.de/0btl/download/-/issues/83 https://gitlab.fhi.mpg.de/5qoe/download/-/issues/71 https://git.acwing.com/1yha/crack/-/issues/34 https://www.tumblr.com/brain-crack-jc https://www.pinterest.com/s4nx331 https://gitlab.fhi.mpg.de/u3uf/download/-/issues/5 https://www.quia.com/profiles/williambranch https://gitlab.openmole.org/7wn6d/3abr/-/issues/38 https://git.acwing.com/x0ov/crack/-/issues/198 https://www.quia.com/profiles/wi465young https://gitlab.openmole.org/ye828/9t3o/-/issues/7 https://www.quia.com/profiles/j216neal https://gitlab.openmole.org/e9tdw/ij8l/-/issues/24 https://www.quia.com/profiles/s489suri https://gitlab.fhi.mpg.de/h36o/download/-/issues/17 https://git.acwing.com/qx6k/crack/-/issues/37 https://gitlab.socmedica.dev/s59hs/c596/-/issues/12 (212.107.27.114)
      ·
      • 2023-06-02
        staroltsital1974
        https://gitlab.fhi.mpg.de/dr9b/download/-/issues/33 https://www.quia.com/profiles/m542greaves https://www.quia.com/profiles/susanfarley https://gitlab.openmole.org/9itpk/zb74/-/issues/36 https://git.acwing.com/ff6y/crack/-/issues/11 https://teaching.csap.snu.ac.kr/9drt/download/-/issues/21 https://git.acwing.com/6pv5/crack/-/issues/22 https://git.fsz53.de/x3amj/di6r/-/issues/43 https://gitlab.fhi.mpg.de/5ftz/download/-/issues/5 https://git.fsz53.de/o9icw/t7j6/-/issues/16 https://www.pinterest.com/kucgvvi https://git.acwing.com/v6u5/crack/-/issues/62 https://gitlab.socmedica.dev/zi0d7/r548/-/issues/22 https://www.tumblr.com/ivcam-crack-0k https://www.quia.com/profiles/jo199richardson https://gitlab.fhi.mpg.de/uf0h/download/-/issues/23 https://www.quia.com/profiles/judedman https://git.acwing.com/6pv5/crack/-/issues/12 https://git.acwing.com/0kjg/crack/-/issues/68 https://gitlab.openmole.org/u4b8r/9c5l/-/issues/21 https://www.quia.com/profiles/michele416gu https://www.pinterest.com/eloislx https://git.acwing.com/xz5a/crack/-/issues/16 https://git.acwing.com/w801/crack/-/issues/12 https://git.allthefallen.moe/me2f/download/-/issues/19 https://gitlab.socmedica.dev/i2dso/h3ch/-/issues/51 https://git.allthefallen.moe/e9sm/download/-/issues/18 https://git.fsz53.de/eg8ze/mp9m/-/issues/5 https://www.quia.com/profiles/chriswe142 https://gitlab.fhi.mpg.de/5qoe/download/-/issues/8 https://www.quia.com/profiles/megansm460 https://git.acwing.com/p08z/crack/-/issues/33 https://git.allthefallen.moe/9g6x/download/-/issues/13 https://www.quia.com/profiles/kierathompson https://gitlab.openmole.org/d9rof/qv0e/-/issues/29 https://www.quia.com/profiles/thompson678 https://www.quia.com/profiles/maldrich270 https://www.quia.com/profiles/jessica577harrison https://gitlab.socmedica.dev/j0xlr/gj6e/-/issues/10 https://gitlab.openmole.org/nf059/0amn/-/issues/39 https://www.quia.com/profiles/memories https://gitlab.socmedica.dev/j4yml/o06o/-/issues/19 https://git.fsz53.de/99nje/1csu/-/issues/56 https://www.quia.com/profiles/r310lucas https://git.acwing.com/0dgs/crack/-/issues/29 https://www.quia.com/profiles/nancycr187 https://git.acwing.com/yg7x/crack/-/issues/11 https://git.acwing.com/18v0/crack/-/issues/35 https://www.quia.com/profiles/ronbeck https://git.fsz53.de/94mmc/cq3h/-/issues/24 (212.107.27.63)
        ·
        • 2023-05-30
          pergcardeati1971
          https://gitlab.socmedica.dev/5lndc/1ppu/-/issues/14 https://gitlab.socmedica.dev/w002r/2bji/-/issues/6 https://gitlab.socmedica.dev/5lndc/1ppu/-/issues/7 https://gitlab.openmole.org/uw2n1/ol6f/-/issues/41 https://gitlab.socmedica.dev/p3zaa/gy6e/-/issues/45 https://gitlab.socmedica.dev/pn1y7/ar2d/-/issues/3 https://gitlab.socmedica.dev/2w7di/3h06/-/issues/69 https://gitlab.socmedica.dev/0exrz/12cd/-/issues/17 https://gitlab.openmole.org/3qrew/et50/-/issues/26 https://gitlab.socmedica.dev/p2lrh/2de7/-/issues/55 https://gitlab.openmole.org/vo9oa/yk3z/-/issues/8 https://gitlab.socmedica.dev/e19rg/z9zv/-/issues/28 https://gitlab.socmedica.dev/kr7tw/w5fp/-/issues/50 https://gitlab.openmole.org/mq5py/g327/-/issues/4 https://gitlab.socmedica.dev/8afcf/c189/-/issues/2 https://gitlab.socmedica.dev/j2zkb/8z9b/-/issues/40 https://gitlab.socmedica.dev/r7unk/ck8y/-/issues/16 https://gitlab.socmedica.dev/eo74j/4l75/-/issues/58 https://gitlab.socmedica.dev/i95fb/y3zy/-/issues/33 https://gitlab.socmedica.dev/zk4vn/ha9d/-/issues/27 https://gitlab.openmole.org/l51p5/mb5a/-/issues/2 https://gitlab.socmedica.dev/mg7tc/cy3y/-/issues/25 https://gitlab.openmole.org/7jekp/p9wi/-/issues/2 https://gitlab.openmole.org/qi088/o6jv/-/issues/4 https://gitlab.socmedica.dev/ut4wg/0cmy/-/issues/68 https://gitlab.socmedica.dev/01fd7/n1eg/-/issues/9 https://gitlab.openmole.org/c9ss3/bv35/-/issues/23 https://gitlab.socmedica.dev/m7wn5/r0cz/-/issues/6 https://gitlab.socmedica.dev/f1us3/9jpz/-/issues/12 https://gitlab.socmedica.dev/f1us3/9jpz/-/issues/14 https://gitlab.socmedica.dev/b9jg6/f4gy/-/issues/11 https://gitlab.socmedica.dev/5zysv/5yai/-/issues/68 https://gitlab.socmedica.dev/md9w5/nx13/-/issues/6 https://gitlab.openmole.org/e9tdw/ij8l/-/issues/9 https://gitlab.socmedica.dev/t70tj/f06o/-/issues/13 https://gitlab.socmedica.dev/yx718/7a2a/-/issues/5 https://gitlab.socmedica.dev/gv22y/9bx0/-/issues/43 https://gitlab.socmedica.dev/l6k5a/i6jd/-/issues/16 https://gitlab.socmedica.dev/3gzzy/v3rw/-/issues/54 https://gitlab.openmole.org/h8j2r/l2ud/-/issues/53 https://gitlab.openmole.org/g3d63/ll19/-/issues/42 https://gitlab.socmedica.dev/2aazh/v7pz/-/issues/27 https://gitlab.socmedica.dev/23l0q/k9h4/-/issues/63 https://gitlab.socmedica.dev/9xdyg/jb9l/-/issues/10 https://gitlab.socmedica.dev/zk4vn/ha9d/-/issues/58 https://gitlab.socmedica.dev/53r4s/du58/-/issues/44 https://gitlab.openmole.org/v06i3/54vz/-/issues/21 https://gitlab.openmole.org/d3ppm/wj6z/-/issues/11 https://gitlab.socmedica.dev/ju647/4avh/-/issues/3 https://gitlab.socmedica.dev/l6k5a/i6jd/-/issues/49 (194.61.9.173)
          ·
          • 2023-05-28
            reasdispsoftcew1974
            https://git.krews.org/30zqk/download/-/issues/16 https://git.krews.org/c5ksw/download/-/issues/11 https://git.krews.org/z15cq/download/-/issues/43 https://git.krews.org/17m31/download/-/issues/33 https://git.krews.org/c5ksw/download/-/issues/5 https://git.krews.org/z15cq/download/-/issues/46 https://git.krews.org/a9bgi/download/-/issues/40 https://git.krews.org/3i3fu/download/-/issues/45 https://git.krews.org/r86v0/download/-/issues/25 https://git.krews.org/1l3wl/download/-/issues/7 https://git.krews.org/p54zt/download/-/issues/20 https://git.krews.org/30zqk/download/-/issues/25 https://git.krews.org/2b9hz/download/-/issues/11 https://git.krews.org/9eyze/download/-/issues/43 https://git.krews.org/5u21i/download/-/issues/2 https://git.krews.org/5r2d0/download/-/issues/25 https://git.krews.org/36lpp/download/-/issues/44 https://git.krews.org/5nymw/download/-/issues/45 https://git.krews.org/8yway/download/-/issues/52 https://git.krews.org/i4t29/download/-/issues/12 https://git.krews.org/0ewsy/download/-/issues/18 https://git.krews.org/7ccuu/download/-/issues/48 https://git.krews.org/79juq/download/-/issues/34 https://git.krews.org/a9bgi/download/-/issues/37 https://git.krews.org/7ccuu/download/-/issues/47 https://git.krews.org/c5ksw/download/-/issues/42 https://git.krews.org/5vxw6/download/-/issues/27 https://git.krews.org/8yway/download/-/issues/31 https://git.krews.org/wg351/download/-/issues/37 https://git.krews.org/4w3zx/download/-/issues/25 https://git.krews.org/8id84/download/-/issues/8 https://git.krews.org/0ar87/download/-/issues/14 https://git.krews.org/ww3wy/download/-/issues/4 https://git.krews.org/0ewsy/download/-/issues/28 https://git.krews.org/6xiwc/download/-/issues/24 https://git.krews.org/k6922/download/-/issues/8 https://git.krews.org/79juq/download/-/issues/17 https://git.krews.org/0ewsy/download/-/issues/30 https://git.krews.org/9jowu/download/-/issues/4 https://git.krews.org/5r2d0/download/-/issues/43 https://git.krews.org/p07uz/download/-/issues/24 https://git.krews.org/36hid/download/-/issues/13 https://git.krews.org/8yway/download/-/issues/39 https://git.krews.org/fs89i/download/-/issues/29 https://git.krews.org/zq8dp/download/-/issues/28 https://git.krews.org/8hd9f/download/-/issues/24 https://git.krews.org/3i3fu/download/-/issues/16 https://git.krews.org/is5ow/download/-/issues/2 https://git.krews.org/z15cq/download/-/issues/53 https://git.krews.org/8id84/download/-/issues/25 (194.61.9.119)
            ·
            • 2023-05-23
              Duane
              https://gitlab.fhi.mpg.de/4ioh/download/-/issues/2 https://git.acwing.com/t518/crack/-/issues/22 https://gitlab.fhi.mpg.de/4mjl/download/-/issues/55 https://git.acwing.com/05ug/crack/-/issues/19 https://git.acwing.com/st1l/crack/-/issues/21 https://git.allthefallen.moe/8rg6/download/-/issues/24 https://teaching.csap.snu.ac.kr/e6bu/download/-/issues/14 https://gitlab.fhi.mpg.de/9smw/download/-/issues/63 https://gitlab.fhi.mpg.de/g5h4/download/-/issues/126 https://git.allthefallen.moe/3jow/download/-/issues/39 https://gitlab.fhi.mpg.de/u801/download/-/issues/110 https://gitlab.fhi.mpg.de/r3i3/download/-/issues/79 https://gitlab.fhi.mpg.de/b8yx/download/-/issues/49 https://teaching.csap.snu.ac.kr/0ruh/download/-/issues/19 https://gitlab.fhi.mpg.de/v86x/download/-/issues/73 https://gitlab.fhi.mpg.de/4bek/download/-/issues/82 https://git.acwing.com/18v0/crack/-/issues/26 https://gitlab.fhi.mpg.de/5qoe/download/-/issues/31 https://git.acwing.com/xz5a/crack/-/issues/27 https://gitlab.fhi.mpg.de/i4hf/download/-/issues/7 https://git.acwing.com/q9b2/crack/-/issues/2 https://gitlab.fhi.mpg.de/5k3w/download/-/issues/9 https://teaching.csap.snu.ac.kr/r1vj/download/-/issues/9 https://git.allthefallen.moe/fy3e/download/-/issues/8 https://gitlab.fhi.mpg.de/19sm/download/-/issues/32 https://gitlab.fhi.mpg.de/o6cd/download/-/issues/27 https://gitlab.fhi.mpg.de/dr9b/download/-/issues/48 https://git.acwing.com/el9n/crack/-/issues/13 https://git.acwing.com/ft6o/crack/-/issues/45 https://gitlab.fhi.mpg.de/j12m/download/-/issues/95 https://git.acwing.com/1zed/crack/-/issues/6 https://git.allthefallen.moe/0cv3/download/-/issues/18 https://git.allthefallen.moe/ro4q/download/-/issues/23 https://gitlab.fhi.mpg.de/0yra/download/-/issues/48 https://gitlab.fhi.mpg.de/8rvs/download/-/issues/16 https://teaching.csap.snu.ac.kr/5pkk/download/-/issues/20 https://gitlab.fhi.mpg.de/v6gd/download/-/issues/6 https://git.acwing.com/wn1o/crack/-/issues/45 https://teaching.csap.snu.ac.kr/1a2i/download/-/issues/8 https://teaching.csap.snu.ac.kr/45yd/download/-/issues/5 https://git.acwing.com/im9p/crack/-/issues/41 https://git.acwing.com/8kcm/crack/-/issues/17 https://git.allthefallen.moe/np1j/download/-/issues/24 https://gitlab.fhi.mpg.de/51lt/download/-/issues/24 https://git.allthefallen.moe/th5n/download/-/issues/20 https://gitlab.fhi.mpg.de/j12m/download/-/issues/128 https://git.acwing.com/5xys/crack/-/issues/13 https://gitlab.fhi.mpg.de/cp8e/download/-/issues/69 https://git.allthefallen.moe/hv1x/download/-/issues/24 https://gitlab.fhi.mpg.de/49rd/download/-/issues/34 https://teaching.csap.snu.ac.kr/eo3y/download/-/issues/22 https://git.allthefallen.moe/48tp/download/-/issues/12 https://git.allthefallen.moe/v91a/download/-/issues/17 https://gitlab.fhi.mpg.de/69px/download/-/issues/66 https://gitlab.fhi.mpg.de/q5w1/download/-/issues/9 https://git.acwing.com/yg6e/crack/-/issues/4 https://git.allthefallen.moe/3jow/download/-/issues/37 https://git.acwing.com/yg6e/crack/-/issues/43 https://git.acwing.com/kt4k/crack/-/issues/11 https://gitlab.fhi.mpg.de/0btl/download/-/issues/50 https://gitlab.fhi.mpg.de/1ij2/download/-/issues/16 https://gitlab.fhi.mpg.de/wu1c/download/-/issues/71 https://gitlab.fhi.mpg.de/33tf/download/-/issues/26 https://git.allthefallen.moe/6x31/download/-/issues/15 https://gitlab.fhi.mpg.de/q43b/download/-/issues/53 https://git.allthefallen.moe/7mc6/download/-/issues/13 https://gitlab.fhi.mpg.de/4bek/download/-/issues/75 https://gitlab.fhi.mpg.de/1f4t/download/-/issues/71 https://git.allthefallen.moe/r2tt/download/-/issues/18 https://git.acwing.com/w1lm/crack/-/issues/34 https://gitlab.fhi.mpg.de/3eed/download/-/issues/49 https://gitlab.fhi.mpg.de/9w59/download/-/issues/58 https://gitlab.fhi.mpg.de/zh8u/download/-/issues/49 https://gitlab.fhi.mpg.de/ue6s/download/-/issues/73 https://gitlab.fhi.mpg.de/1g4r/download/-/issues/24 https://gitlab.fhi.mpg.de/o66m/download/-/issues/78 https://gitlab.fhi.mpg.de/xh1o/download/-/issues/121 https://gitlab.fhi.mpg.de/3eit/download/-/issues/35 https://gitlab.fhi.mpg.de/49rd/download/-/issues/119 https://gitlab.fhi.mpg.de/a2z6/download/-/issues/10 https://gitlab.fhi.mpg.de/w9hz/download/-/issues/77 https://gitlab.fhi.mpg.de/1n2b/download/-/issues/167 https://git.acwing.com/as01/crack/-/issues/21 https://git.allthefallen.moe/dx7r/download/-/issues/14 https://teaching.csap.snu.ac.kr/1qfu/download/-/issues/21 https://gitlab.fhi.mpg.de/u801/download/-/issues/194 https://git.acwing.com/ta2y/crack/-/issues/34 https://teaching.csap.snu.ac.kr/4ogo/download/-/issues/2 https://gitlab.fhi.mpg.de/xh1o/download/-/issues/145 https://gitlab.fhi.mpg.de/0btl/download/-/issues/74 (212.107.27.119)
              ·
              • 2022-01-20
                Зочин
                Томоохон хөрөнгөтөн орнууд ардчиллаар дамжуулж жижиг орныг өөрийн хамааралтай бараг колони болгодог юм биш үү.Тухайлбал,АНУ европын бүх орныг ийм байдалд оруулаад байгаа юм биш үү. АНУ-ын төрийн зүгээс гаргасан  чиглэлийг зөрөх,үндэсний эрх ашгаа хамгаалах  чадвар  тэдэнд байдаг юм уу. Утсан хүүхэлдээнүүд л гэх юм. (64.119.24.21)
                ·

                Сэтгэгдэл байхгүй байна.
                ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
                “…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
                Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
                Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
                “Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?



                Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

                Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





                • Эхлэл
                • Цаг агаар
                • Валют ханш
                • Улс төр
                • Эдийн засаг
                • Үзэл бодол
                • Спорт
                • Нийгэм
                • Дэлхий
                • Энтертайнмэнт
                • Зурхай



                Казахстаны сургамж: Гишүүдээ нэмье

                Казахстанчууд он солигдсоны дараахан шингэрүүлсэн хийн түлшний үнэ нэмснийг эсэргүүцэж жагссан. Жагсаал нь үймээн болж олон хүн амиа алдаж, эмх замбараагүй явдлаар үргэлжиллээ.

                Ерөнхийлөгч Токаев Засгийн газраа огцруулж, Назарбаевыг Үндэсний аюулгүй байдлын комиссын даргаас чөлөөлөв. Улмаар ХАБГБ-ын улсуудаас цэрэг дуудсанаар Орос тэргүүтэй улсын энхийг сахиулагчид Казахстанд очлоо. Ингэж гадны цэргийн хүчээр байдлыг намжаав. Үүний дараа ерөнхийлөгч Токаев “...Үндсэн хуулийн дэг журам эргэн сэргэлээ. Аюул заналхийллээс сэргийлж чадлаа. Бослого болгохыг завдсан этгээдүүдийг илрүүлэхээр ажиллаж байна. Одоогоор 8000 орчим иргэнийг цагдаагийн байгууллагад хүлээлгэн өглөө. Ойрын үед мөрдөн байцаалтыг дуусгаж, Казахстаны эсрэг түрэмгийлэлд бэлтгэж, зохион байгуулсан талаарх нэмэлт нотлох баримтыг олж, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн шүүхэд  танилцуулна” гэж мэдэгдэв.

                Ингээд Засгийн газраа шинээр байгууллаа. Казахстанд болсон энэ явдал нь зөвхөн тус улсын асуудал биш гэдгийг гадаад, дотоодын олон улсын тоймчид бичиж байна.

                Өрнөж буй үйл явдлуудаас ингэж дүгнэж буй бололтой. Оросын ерөнхийлөгч Путин энэ сарын 11-нд болсон ХАБГБ-ын цахим хурлын үеэр “...Казахстаныг гаднын түрэмгийлэгчдээс хамгаалж чадлаа” гэв. Тэрбээр хөрш орнуудаа “өнгөт хувьсгал” гарахыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэсэн нь олон улсын анхаарлыг татаад байгаа юм.

                Мөн өдөр Хятадын ГХЯ-наас мэдэгдэл хийхдээ “ Казахстанд энх тайвныг сэргээн тогтоох, эдийн засгийг хөгжүүлэх, иргэдийн аж амьдралыг дээшлүүлэхэд Хятад улс боломжоороо туслахад бэлэн байна. Хятад, Казахстан нөхөрсөг харилцаатай сайн хөршүүд, стратегийн түншүүд юм” гэжээ.

                Бас Америкт төвтэй “Хүний эрхийн ажиглагч” байгууллагаас “..Казахстаны эрх баригчид жагсагчид руу ямар ч сануулгагүйгээр буудах тушаал өгсөн нь олон улсын өмнө хүлээсэн үүргээ ноцтой зөрчсөн хууль бус явдал. Тиймээс тушаалаа даруй хүчингүй болгох ёстой” гэсэн мэдэгдлийг гаргасан.

                Ер нь бол, Казахстаны бослого тэмцэл, түүнийг намжаасан явдал, ерөнхийлөгч Токаевийн байр суурийн бодит үнэнийг одоогоор дүгнэх боломжгүй. Бас үүнээс хойшх тус улсын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдлын талаар хэлэхэд эрт. Ямартай ч сүүлийн 30 жилд явж ирсэн Назарбаев төвтэй Казахстаны тогтолцоо нуран унасан нь үнэн бөгөөд тодорхой болоод байна.

                Нөгөө талаас, ардчилсан дэглэмтэй, ерөнхийлөгчийн давуу эрх бүхий бүгд найрамдах засагтай Казахстан улс цаашид ямар хэлбэрээр оршин тогтнох вэ гэдгээрээ олон улсын анхааралд орлоо.

                Казахстан бол Монгол Улстай байршлын хувьд ойрхон. Газар нутгийн хүртээмж, газрын доорх баялгийн өгөөжөөрөө төстэй гэж болно. Харин хөгжлийн тухайд өөр асуудал яригдана. Хамгийн гол нь тус улс дотоод асуудлаа гадны хүчээр зохицуулчихлаа. Чухам үүнийг л бид сургамж хэмээн харах хэрэгтэй юм.

                Монгол ардчилсан дэглэм бүхий парламентын Бүгд найрамдах улс юм. “...Засгийн бүх эрх ард түмний мэдэлд байх бөгөөд сонгож байгуулсан төлөөллийн байгууллага болох УИХ уламжлан энэ эрхээ эдэлнэ” гэдгээ тунхагласан.

                Гэхдээ энэ хэрэгждэг үү. Монголд парламент засаглаж чадаж байгаа юу. Өөрөөр хэлбэл, улсын хувь заяаг олуулаа шийддэг үү. Энэ их эргэлзээтэй. Учир нь 1992 онд Үндсэн хуулийг баталсан нь нийгмийн шилжилтийн үетэй давхацсан. Тиймээс хууль боловсруулагчид төрийг “атаман”-гүйгээр байгуулах бодлогыг баримталсан гэдэг. Үүгээрээ манай Үндсэн хуулийг аль нэг улсынхтай жиших, зэрэгцүүлэхэд хүндрэлтэй байдаг аж. Тухайн үед Үндсэн хуулийн зөвлөх ажлаар ирсэн герман эрдэмтэн “...Танай Үндсэн хуулийн дээр хөх тэнгэр л байна” гэсэн гэх яриа бий. Энэ үг өнөөдөр буруу “орчуулга”-аар хэрэглэгддэг болохоос угтаа “...Танай Үндсэн хуульд хэнийг ч “атаман” болгож товойлгоогүй байна” гэсэн үг юм билээ.

                Тиймээс цаг өөрчлөгдөхийн хэрээр Үндсэн хуулийг өөрчлөх хэрэгцээ гарч ирсэн. Монгол Улс Үндсэн хуульдаа 2000 онд нэг удаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Түүнээс хойш Үндсэн хуульд тодорхой асуудлаар нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүдээс 2011, 2012, 2015, 2019 онуудад өргөн мэдүүлж байв. 

                 Эндээс үзэхээр, мөн өнгөрсөн хугацаанд гарсан “...Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулъя” гэсэн санал бүрээс “...Парламент тунхагласнаараа эрх мэдэл хэрэгжүүлж чаддаггүй”, “...Ерөнхийлөгч “сувинер” биш хүчтэй субьект болсон”, “...Засгийн газар улс төрийн сонирхлуудын дуртай цагтаа огцруулдаг тоглоом болсон” зэрэг гажуудал бий болсныг засах санаачилга үнэртдэг. Үүнийг 2019 оны нэмэлт өөрчлөлтөөр бага зэрэг зассан гэхэд болно. Гэхдээ гүйцэд биш.

                Үе үеийн УИХ өөрчлөлт хийж зүрхэлдэггүй, хийсэн ч хамгийн гол өөрчлөлтийг орхигдуулж ирсэн нэг томоохон шаардлага байдаг. Тэр бол парламент гишүүдийн тоог нэмэх өөрчлөлт юм. Өнгөрсөн жилүүдэд улс төр судлаачид, хуульчид Үндсэн хуулийн тогтолцоо, улс төрийн үйл явц, хууль тогтоох  байгууллагын үйл ажиллагаа, чадавхийн талаар олон арван судалгаа хийж, зөвлөмж гаргажээ. Тэндээс “...Парламентын гишүүдийн тоог нэмснээр хууль тогтоох байгууллагын чадавхи нэмэгдэнэ” гэсэн байр суурь байнга гардаг байгаа юм. Тодруулбал, гишүүдийн тоо нэмснээр нэг гишүүнд ногдох эрх мэдэл багасч, нөгөө талдаа парламентаас гүйцэтгэх засаглалыг байгуулах, хяналт тавих, бодлого боловсруулах, мэргэшсэн байх  чадварууд бас нэмэгдэнэ гэж үздэг. Эдгээр нь манайд зайлшгүй хэрэгцээтэй байгаа хуваарилалт.

                Тэгээд ч 1992 оны Үндсэн хуулийг батлах үед УИХ-ын 76 гишүүнийг тухайн үеийн сонгуулийн насны иргэдийн тоонд харьцуулж тогтоосон байдаг. Нэг гишүүн 15-20 мянган сонгогчийг төлөөлнө гэсэн зарчим барьжээ. 1992 онд 2.1 сая хүн амтай байсан бол өдгөө 3.3 сая хүн амтай болж, тэр хэрээр сонгогчдын тоо нэмэгдсэн. Мөн улсын эрх ашгийг худалдана гэж хардвал 76, эсвэл 100-аас дээш хүний ялгааг харахад амархан.

                Тооны хувьд 99, бас 108 гишүүнтэй болъё гэсэн саналууд гарч ирдэг. Санаачлагчид 99 тэнгэр, аль эсвэл эрхиний бөөрний тоогоор 108 гэж “тогтоосон” байж болно. Тиймээс тооны хувьд заавал ийм байх ёсгүй гэсэн үг. 1992 оны тооцооллоор 130-аас дээш ч тогтоож болох юм. Тооны дараа парламентын гишүүд сонгогчдыг тэгш төлөөлж чадаж байна уу гэдгийг бас ярих ёстой. Улстөрч нь бяртай бол цөөхөн сонгогчтой, түүнээс 40-50 хувиар илүү олон сонгогчтой аймгуудын тойргийн тоо ижилхэн байдаг гажуудал бас байна.

                Ер нь бол, энэ нь дам утгаараа тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгүй байдлын баталгаа болохыг Казахстаны үйл явдлаас бидэнд тодорхой сургамжиллаа шүү дээ. Бодоцгооно биз.

                Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

                2022 ОНЫ  НЭГДҮГЭЭР САРЫН 17. ДАВАА ГАРАГ. № 11 (6743)



                МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
                Сэтгэгдэл үлдээх
                • Цагаар
                • Таалагдсан
                • Цагаар
                  • Цагаар
                  • Таалагдсан

                Сэтгэгдэл байхгүй байна.


                Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

                Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

                Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





                Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
                • Нийтлэл
                • •
                • Ярилцлага
                • •
                • Сурвалжлага
                • •
                • Азийн АШТ
                • •
                • Фото мэдээ
                • •
                • Оддын амьдрал
                БҮХ СЭДЭВ
                • •Ерөнхийлөгч
                • •Гадаад харилцаа
                • •Засгийн газар
                • •Нийслэл
                • •Сагсанбөмбөг
                • •Нийтлэл
                • •Гэмт хэрэг
                • •Сэрэмжлүүлэг
                • •Улсын Онцгой Комисс
                • •Ипотекийн зээл
                • •Шүүхийн танхимаас
                • •Боловсрол
                • •Чуулган
                • •Фото мэдээ
                • •Сурвалжлага
                ХУРААХ
                Үс засуулвал өлзийтэй сайн
                Концессын хууль төсөвт дарамт...

                Казахстаны сургамж: Гишүүдээ нэмье

                ДАМДИН-ОЧИР 2022-01-17
                  ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
                Казахстаны сургамж: Гишүүдээ нэмье

                Казахстанчууд он солигдсоны дараахан шингэрүүлсэн хийн түлшний үнэ нэмснийг эсэргүүцэж жагссан. Жагсаал нь үймээн болж олон хүн амиа алдаж, эмх замбараагүй явдлаар үргэлжиллээ.

                Ерөнхийлөгч Токаев Засгийн газраа огцруулж, Назарбаевыг Үндэсний аюулгүй байдлын комиссын даргаас чөлөөлөв. Улмаар ХАБГБ-ын улсуудаас цэрэг дуудсанаар Орос тэргүүтэй улсын энхийг сахиулагчид Казахстанд очлоо. Ингэж гадны цэргийн хүчээр байдлыг намжаав. Үүний дараа ерөнхийлөгч Токаев “...Үндсэн хуулийн дэг журам эргэн сэргэлээ. Аюул заналхийллээс сэргийлж чадлаа. Бослого болгохыг завдсан этгээдүүдийг илрүүлэхээр ажиллаж байна. Одоогоор 8000 орчим иргэнийг цагдаагийн байгууллагад хүлээлгэн өглөө. Ойрын үед мөрдөн байцаалтыг дуусгаж, Казахстаны эсрэг түрэмгийлэлд бэлтгэж, зохион байгуулсан талаарх нэмэлт нотлох баримтыг олж, дэлхийн хамтын нийгэмлэгийн шүүхэд  танилцуулна” гэж мэдэгдэв.

                Ингээд Засгийн газраа шинээр байгууллаа. Казахстанд болсон энэ явдал нь зөвхөн тус улсын асуудал биш гэдгийг гадаад, дотоодын олон улсын тоймчид бичиж байна.

                Өрнөж буй үйл явдлуудаас ингэж дүгнэж буй бололтой. Оросын ерөнхийлөгч Путин энэ сарын 11-нд болсон ХАБГБ-ын цахим хурлын үеэр “...Казахстаныг гаднын түрэмгийлэгчдээс хамгаалж чадлаа” гэв. Тэрбээр хөрш орнуудаа “өнгөт хувьсгал” гарахыг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэсэн нь олон улсын анхаарлыг татаад байгаа юм.

                Мөн өдөр Хятадын ГХЯ-наас мэдэгдэл хийхдээ “ Казахстанд энх тайвныг сэргээн тогтоох, эдийн засгийг хөгжүүлэх, иргэдийн аж амьдралыг дээшлүүлэхэд Хятад улс боломжоороо туслахад бэлэн байна. Хятад, Казахстан нөхөрсөг харилцаатай сайн хөршүүд, стратегийн түншүүд юм” гэжээ.

                Бас Америкт төвтэй “Хүний эрхийн ажиглагч” байгууллагаас “..Казахстаны эрх баригчид жагсагчид руу ямар ч сануулгагүйгээр буудах тушаал өгсөн нь олон улсын өмнө хүлээсэн үүргээ ноцтой зөрчсөн хууль бус явдал. Тиймээс тушаалаа даруй хүчингүй болгох ёстой” гэсэн мэдэгдлийг гаргасан.

                Ер нь бол, Казахстаны бослого тэмцэл, түүнийг намжаасан явдал, ерөнхийлөгч Токаевийн байр суурийн бодит үнэнийг одоогоор дүгнэх боломжгүй. Бас үүнээс хойшх тус улсын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдлын талаар хэлэхэд эрт. Ямартай ч сүүлийн 30 жилд явж ирсэн Назарбаев төвтэй Казахстаны тогтолцоо нуран унасан нь үнэн бөгөөд тодорхой болоод байна.

                Нөгөө талаас, ардчилсан дэглэмтэй, ерөнхийлөгчийн давуу эрх бүхий бүгд найрамдах засагтай Казахстан улс цаашид ямар хэлбэрээр оршин тогтнох вэ гэдгээрээ олон улсын анхааралд орлоо.

                Казахстан бол Монгол Улстай байршлын хувьд ойрхон. Газар нутгийн хүртээмж, газрын доорх баялгийн өгөөжөөрөө төстэй гэж болно. Харин хөгжлийн тухайд өөр асуудал яригдана. Хамгийн гол нь тус улс дотоод асуудлаа гадны хүчээр зохицуулчихлаа. Чухам үүнийг л бид сургамж хэмээн харах хэрэгтэй юм.

                Монгол ардчилсан дэглэм бүхий парламентын Бүгд найрамдах улс юм. “...Засгийн бүх эрх ард түмний мэдэлд байх бөгөөд сонгож байгуулсан төлөөллийн байгууллага болох УИХ уламжлан энэ эрхээ эдэлнэ” гэдгээ тунхагласан.

                Гэхдээ энэ хэрэгждэг үү. Монголд парламент засаглаж чадаж байгаа юу. Өөрөөр хэлбэл, улсын хувь заяаг олуулаа шийддэг үү. Энэ их эргэлзээтэй. Учир нь 1992 онд Үндсэн хуулийг баталсан нь нийгмийн шилжилтийн үетэй давхацсан. Тиймээс хууль боловсруулагчид төрийг “атаман”-гүйгээр байгуулах бодлогыг баримталсан гэдэг. Үүгээрээ манай Үндсэн хуулийг аль нэг улсынхтай жиших, зэрэгцүүлэхэд хүндрэлтэй байдаг аж. Тухайн үед Үндсэн хуулийн зөвлөх ажлаар ирсэн герман эрдэмтэн “...Танай Үндсэн хуулийн дээр хөх тэнгэр л байна” гэсэн гэх яриа бий. Энэ үг өнөөдөр буруу “орчуулга”-аар хэрэглэгддэг болохоос угтаа “...Танай Үндсэн хуульд хэнийг ч “атаман” болгож товойлгоогүй байна” гэсэн үг юм билээ.

                Тиймээс цаг өөрчлөгдөхийн хэрээр Үндсэн хуулийг өөрчлөх хэрэгцээ гарч ирсэн. Монгол Улс Үндсэн хуульдаа 2000 онд нэг удаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Түүнээс хойш Үндсэн хуульд тодорхой асуудлаар нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг УИХ-ын гишүүдээс 2011, 2012, 2015, 2019 онуудад өргөн мэдүүлж байв. 

                 Эндээс үзэхээр, мөн өнгөрсөн хугацаанд гарсан “...Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулъя” гэсэн санал бүрээс “...Парламент тунхагласнаараа эрх мэдэл хэрэгжүүлж чаддаггүй”, “...Ерөнхийлөгч “сувинер” биш хүчтэй субьект болсон”, “...Засгийн газар улс төрийн сонирхлуудын дуртай цагтаа огцруулдаг тоглоом болсон” зэрэг гажуудал бий болсныг засах санаачилга үнэртдэг. Үүнийг 2019 оны нэмэлт өөрчлөлтөөр бага зэрэг зассан гэхэд болно. Гэхдээ гүйцэд биш.

                Үе үеийн УИХ өөрчлөлт хийж зүрхэлдэггүй, хийсэн ч хамгийн гол өөрчлөлтийг орхигдуулж ирсэн нэг томоохон шаардлага байдаг. Тэр бол парламент гишүүдийн тоог нэмэх өөрчлөлт юм. Өнгөрсөн жилүүдэд улс төр судлаачид, хуульчид Үндсэн хуулийн тогтолцоо, улс төрийн үйл явц, хууль тогтоох  байгууллагын үйл ажиллагаа, чадавхийн талаар олон арван судалгаа хийж, зөвлөмж гаргажээ. Тэндээс “...Парламентын гишүүдийн тоог нэмснээр хууль тогтоох байгууллагын чадавхи нэмэгдэнэ” гэсэн байр суурь байнга гардаг байгаа юм. Тодруулбал, гишүүдийн тоо нэмснээр нэг гишүүнд ногдох эрх мэдэл багасч, нөгөө талдаа парламентаас гүйцэтгэх засаглалыг байгуулах, хяналт тавих, бодлого боловсруулах, мэргэшсэн байх  чадварууд бас нэмэгдэнэ гэж үздэг. Эдгээр нь манайд зайлшгүй хэрэгцээтэй байгаа хуваарилалт.

                Тэгээд ч 1992 оны Үндсэн хуулийг батлах үед УИХ-ын 76 гишүүнийг тухайн үеийн сонгуулийн насны иргэдийн тоонд харьцуулж тогтоосон байдаг. Нэг гишүүн 15-20 мянган сонгогчийг төлөөлнө гэсэн зарчим барьжээ. 1992 онд 2.1 сая хүн амтай байсан бол өдгөө 3.3 сая хүн амтай болж, тэр хэрээр сонгогчдын тоо нэмэгдсэн. Мөн улсын эрх ашгийг худалдана гэж хардвал 76, эсвэл 100-аас дээш хүний ялгааг харахад амархан.

                Тооны хувьд 99, бас 108 гишүүнтэй болъё гэсэн саналууд гарч ирдэг. Санаачлагчид 99 тэнгэр, аль эсвэл эрхиний бөөрний тоогоор 108 гэж “тогтоосон” байж болно. Тиймээс тооны хувьд заавал ийм байх ёсгүй гэсэн үг. 1992 оны тооцооллоор 130-аас дээш ч тогтоож болох юм. Тооны дараа парламентын гишүүд сонгогчдыг тэгш төлөөлж чадаж байна уу гэдгийг бас ярих ёстой. Улстөрч нь бяртай бол цөөхөн сонгогчтой, түүнээс 40-50 хувиар илүү олон сонгогчтой аймгуудын тойргийн тоо ижилхэн байдаг гажуудал бас байна.

                Ер нь бол, энэ нь дам утгаараа тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгүй байдлын баталгаа болохыг Казахстаны үйл явдлаас бидэнд тодорхой сургамжиллаа шүү дээ. Бодоцгооно биз.

                Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

                2022 ОНЫ  НЭГДҮГЭЭР САРЫН 17. ДАВАА ГАРАГ. № 11 (6743)

                ФОТО:

                Сэдвүүд : #Нийтлэл  
                ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
                “…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ
                Долларын ханш юуг “дохио”-лоод байна вэ?!
                Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!
                “Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?
                МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

                АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

                Сэтгэгдэл үлдээх
                • Цагаар
                • Таалагдсан
                • Цагаар
                  • Цагаар
                  • Таалагдсан

                Сэтгэгдэл байхгүй байна.
                ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
                14 цагийн өмнө өмнө

                116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ

                14 цагийн өмнө өмнө

                Тажикистан-Монголын анхны бизнес форум боллоо

                14 цагийн өмнө өмнө

                У.Хүрэлсүхэд Тажикистан Улсын Мажлиси Намояндогон-ы дарга Идизода Файзали бараалхлаа

                14 цагийн өмнө өмнө

                Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана

                17 цагийн өмнө өмнө

                Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа

                17 цагийн өмнө өмнө

                Жүдо бөхийн Улаанбаатарын “Их дуулга” тэмцээн өнөөдөр эхэлнэ

                18 цагийн өмнө өмнө

                “…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ

                18 цагийн өмнө өмнө

                Улаанбаатар Амазонс багийн эмэгтэйчүүд Францын Орлейнс багтай хасагдах шатанд тоглоно

                18 цагийн өмнө өмнө

                Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна

                18 цагийн өмнө өмнө

                Эмомали Рахмон: Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн энэ айлчлал харилцаа, хамтын ажиллагааг урагшлуулахад жинтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна

                18 цагийн өмнө өмнө

                У.Хүрэлсүх: “Чингис хаан” үндэсний музей болон Тажикистан Улсын Үндэсний музей соёлын өвийг судлан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх хамтын ажиллагааны үндсийг тавьсанд сэтгэл хангалуун байна

                18 цагийн өмнө өмнө

                Монгол, Тажикистаны харилцаа, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурлаа

                18 цагийн өмнө өмнө

                Туулын хурдны замын газар чөлөөлөлтөд 115 нэгж талбараас өнөөдрийн байдлаар 15 нэгж талбарт газар дүйцүүлэн олгоод байна

                18 цагийн өмнө өмнө

                Зургаан цагаан мэнгэтэй хөхөгчин хонь өдөр

                18 цагийн өмнө өмнө

                Бороо орохгүй, өдөртөө 21-23 хэм дулаан байна

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Тэмээтэй хөшөөний уулзвараас Зайсангийн гүүр хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

                1 өдрийн өмнө өмнө

                У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын Ерөнхийлөгч Эмомали Рахмон нар албан ёсны хэлэлцээ хийлээ

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Намьянжугийн гудамжнаас Халдвартын эцэс хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

                1 өдрийн өмнө өмнө

                “FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсын шигшээ баг хасагдлаа

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг албан ёсоор угтлаа

                1 өдрийн өмнө өмнө

                COP17 бага хуралд гадаадын 7-10 мянган зочин, төлөөлөгч оролцоно гэж төлөвлөжээ

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Саппорогийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх явган замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Н.Отгонбаяр: Ногоон байгууламж хариуцсан ажилчдын цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгоно

                1 өдрийн өмнө өмнө

                “FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлж хоёр баг өрсөлдөнө

                1 өдрийн өмнө өмнө

                ТЭЗҮ-ийг холбогдох яамдын мэргэжлийн зөвлөлөөр батлууллаа

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

                1 өдрийн өмнө өмнө

                Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэрлэлт цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан бол...

                САНАЛ БОЛГОХ
                2025-07-19 өмнө

                100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх замын урд эгнээг шинэчиллээ

                2025-07-19 өмнө

                Ипотекийн зээлийг үнэт цаажуулах үйл ажиллагааны талаар бид энэ удаагийн "Нэг асуулт, нэг хариулт" подкаст

                2025-07-19 өмнө

                Натурын авто замаас Нарны зам хүртэлх авто замыг өнөөдрөөс хааж, шинэчилнэ

                2025-07-19 өмнө

                Гурван хөх мэнгэтэй шарагчин үхэр өдөр

                2025-07-19 өмнө

                Бороо орохгүй, өдөртөө 26-28 хэм дулаан байна

                2025-07-20 өмнө

                Дарь-Эхийн уулзвараас Сансарын аюулгүй тойрог хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

                2025-07-20 өмнө

                Бороо орохгүй, өдөртөө 28-30 хэм дулаан байна

                2025-07-19 өмнө

                Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг шинэчилж байна

                2025-07-20 өмнө

                Хоёр хар мэнгэтэй цагаан бар өдөр

                2025-07-21 өмнө

                “Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?

                2025-07-19 өмнө

                Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг медалийн төлөөх тоглолтоо Хятадын Тайван багтай өнөөдөр тоглоно

                2025-07-20 өмнө

                Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг хүрэл медалийн төлөө Тайландын багтай өнөөдөр тоглоно

                2025-07-20 өмнө

                Дахин ийм алдаа гаргахгүй ажиллахыг Ерөнхий сайд анхаарууллаа

                2025-07-19 өмнө

                Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг Хятадын Тайванд хожигдлоо

                2025-07-19 өмнө

                “Эрдэнэс Тавантолгой”-тай байгуулсан гэрээ бүрийг шалгахыг үүрэг өглөө

                2025-07-20 өмнө

                Улаанбаатар ММС энержи баг шигшээ шатанд Сербийн UB багтай тоглоно

                2025-07-21 өмнө

                Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.07.21/

                2025-07-21 өмнө

                Бороо орохгүй, өдөртөө 31-33 хэм дулаан байна

                2025-07-21 өмнө

                Үс засуулвал жаргал үргэлжид ирнэ

                2025-07-22 өмнө

                “Завхан аймгийн Их-Уул сумын Хонгор багийн нутаг дэвсгэрт автомашин онхолдсон байна”

                2025-07-22 өмнө

                Түймрийн голомтод 429 хүн, 30 автомашинтайгаар ажиллаж байна

                2025-07-22 өмнө

                Сансарын колонкын уулзвараас хойш Төгс хүнсний дэлгүүр хүртэлх авто замыг хэсэгчлэн хааж, шинэчилнэ

                2025-07-22 өмнө

                Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!

                2 өдрийн өмнө өмнө

                Орон сууцны санхүүжилтийн тусгайлсан банк байгуулна

                2025-07-21 өмнө

                Ерөнхий сайд албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцож ажиллахаа илэрхийлэв

                2025-07-21 өмнө

                Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Киргиз Улсад хийх төрийн айлчлал эхэллээ

                2025-07-22 өмнө

                45 дугаар сургуулийн урд талд түр байгууламж барьсан зөрчлийг арилгууллаа

                2025-07-21 өмнө

                Сагсан бөмбөгийн эмэгтэйчүүдийн Азийн цомын В хэсэг манай охид дөрөвдүгээр байрт орлоо

                2025-07-22 өмнө

                Х.Нямбаатар: Дүүргүүдийн ажил нийслэлээс гаргаж буй бодлого, шийдвэрээс зөрдөг байж болохгүй

                2 өдрийн өмнө өмнө

                АТГ: О.Тэмүүлэнгийн зарцуулсан хөрөнгийн эх үүсвэр хууль ёсны болох нь тогтоогдлоо

                Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


                Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

                Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.