• Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



П.Сайнзориг: Хуулийг хэрэгжүүлэхгүй бол реформ цаасан дээр үлдэнэ

Х.МОНГОЛХАТАН

 

“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц, боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчиддаа хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн зочноор Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга П.Сайнзоригийг урилаа.

 

ТЕХНОЛОГИЙН ДАВУУ ТАЛЫГ ЭРХ ЗҮЙН ЗОХЦУУЛАЛТАЙ УЯЛДУУЛЖ ӨГСӨН

 

-Хууль зүй, дотоод хэргийн яам өнгөрсөн жилүүдэд нийтийн болон эрүүгийн эрх зүйн чиглэлд анхаарч ажиллаж ирсэн бол цаашид хувийн эрх зүйн шинэчлэлд илүүтэй анхаарахаар төлөвлөөд байна. Ер нь хийгдэж буй эрх зүйн шинэчлэлийн гол утга учир нь технологийн давуу талыг эрх зүйн зохцуулалтай хослуулан уялдуулж, эрх зүйн орчиндоо шингээж өгөх, технологийн уугуул иргэд болох шинэ үеийнхэнд ажиллаж, амьдрах таатай орчин, тэдний сэтгэлгээнд нь тааруулсан хууль, эрх зүйн суурь хөрсийг тавихад анхаарч байна.

Энэ хүрээнд Улсын бүртгэлийн багц хууль, Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн хууль болоод цахим багц хуулиудыг батлууллаа. Эдгээр хуулиудын гол үзэл санаа нь товчхондоо иргэдэд төрийн үйл ажиллагаанд оролцох, хяналт тавих боломжийг нэмэгдүүлэхэд оршиж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, мэдээлэлтэй иргэн төрийн шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд бодитой оролцож санал шүүмжээ хэлж, эргээд хяналт тавьж чадна.

Улсын бүртгэлийн багц хуулиар хуулийн этгээдийн болон зарим хөрөнгийн эрхийн мэдээллийг ил тод болгосноор олон бугшсан зүйл олон нийтийн анхааралд орж, нээлттэйгээр асуудлыг шийдэх гарц бий болохын зэрэгцээ хувьцаа эзэмшиж байгаа, эсвэл үл хөдлөх хөрөнгө өмчилж байгаа этгээдийн эрхийн хамгаалалт болсон. Хуучин цаасан суурьтай, мэдээлэл хаалттай байхад бүртгэлийн мэдээлэлд хууль бусаар өөрчлөлт орох, өмч хөрөнгөөрөө хохирох зүйлс нэлээдгүй гардаг байсан.

Аливаа эрх зүйн шинэчлэл, реформ хуулийн текстийг шинэчлэхээсээ гадна хэрэгжилтийг дэмжих дэд бүтцийг бий болгох, хүний нөөцөө бэлтгэх, чадавхжуулах, сургах, алба хаагчдын хандлагыг өөрчилж байж бүрэн хэрэгждэг. Яам энэ байдлыг үйл ажиллагааны гол чиглэлээ болгож ажиллаж байна.

 

ТӨРИЙН БАЙГУУЛЛАГУУД ХУВЬ ХҮНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХАД ТУХАЙН ИРГЭНД УТАС, МЭЙЛЭЭР НЬ МЭДЭГДЭЛ ИРНЭ

 

Блиц

Пүрэвжавын Сайнзориг

Боловсрол:

-2001-2005 онд: Отгонтэнгэр их сургууль,

Эрх зүйч.

-2009-2010 онд: Автсрали улсын Нью Сайд Уэльсийн их сургууль, Хууль зүйн магистр.

-2010-2012 онд: Австрали улсын Каррик коллеж, аялал жуулчлалын диплом.

Ажилласан байдал:

-2006-2008 онд: Байгаль орчны яаманд сайдын туслах, Төрийн захиргааны удирдлагын газарт мэргэжилтэн.

-2012 онд: Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны Мэдээлэл, хяналт шинжилгээ, үнэлгээний газрын мэргэжилтэн.

-2013-2015 онд: Хууль зүйн яамны Хууль зүйн нэгдсэн бодлогын газарт мэргэжилтэн.

-2015-2016 онд: УИХТГ-ын Хууль зүйн үйлчилгээний хэлтэс /Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын алба/-ийн зөвлөх.

-2016-2022 онд: Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Хууль зүйн бодлогын газрын дарга.

-2022 оны нэгдүгээр сараас: Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга.

-Тавдугаар сарын 1-нээс Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай, Цахим гарын үсгийн тухай хуулиуд хэрэгжиж эхлээд байна. Эдгээр хуулиуд нь УИХ, Засгийн газрын тодорхойлсон Шинэ сэргэлтийн бодлогын хүрээнд төрийн бүтээмжийн сэргэлтийг дэмжин түргэсгэхэд чухал орц гэж харж байгаа. Мөн иргэдийн мэдээлэл хайх, мэдээлэл авах эрхийг баталгаажуулж өгч байна.

Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулиар төрд байгаа таван чиглэлийн 68 багц мэдээллийг нээлттэй байлгах үүргийг төрийн байгууллагууд хүлээж байгаа, энэ нь төрд, иргэнд, бизнесийнхэнд ч хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол олон мэдээллийг төрийн болон албаны нууцын нэрийн доор нууцалчихдаг, тэр мэдээллүүд нь төрийн зарим институцдээ ч олддоггүй явдал байна.

Мэдээлэл нь ил тод бус байхаар шийдвэр гаргах процесс хаалттай, удаан, хүнд сурталтай, бас бодитой бус болно гэсэн үг. Нөгөө талдаа иргэд мэдээлэлтэй байж төрийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, шүүмжээ өрнүүлж, төрийн ил тод мэдээлэл дээр бизнесийнхэн анализ хийж төлөвлөгөөгөө гаргана. Тэгэхээр хүний эрхийг зөрчихгүйгээр эдгээр мэдээллийг эргэлтэд оруулах асуудлыг хуулиар зохицуулж өгч байгаа.

Мөн төрийн өмчит команиудын ТУЗ, гүйцэтгэх удирдлагын цалин хөлс, төсөв, хүний нөөц, удирдлага зохион байгуулалттай холбоотой мэдээллээс гадна зарим онцлог мэдээллүүдийг ил тод тавьж байгаа. Жишээлбэл, тусгай зөвшөөрөлтэй бүх мэдээллүүд ил тод тавигдана, хэн гэдэг этгээд ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг, хэзээ сунгасан, шинээр баригдсан барилга байгууламжийг улсын комисст авч байгаа мэдээллүүд, зам гүүрийг улсын комисст хүлээж авсан нь ил тод тавигдана.

Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулийн амин сүнс нь төрд байгаа мэдээллийг үйлчилгээ авах гэж буй иргэнээс шаардахгүй байх явдал юм. Ингэснээр үр дүнгүй зардлыг хэмнэж, иргэдэд учирдаг чирэгдлийг багасгана гэсэн үг. Мэдээж үүний цаана авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх эерэг нөлөөтэй гэж харж байна.

Төрийн байгууллагууд хувь хүний мэдээллийг ашиглах тохиолдолд тухайн иргэний утсанд юм уу, мэйл хаягт мэдэгдэл хүргэдэг болж байгаа бөгөөд таны мэдээллийг төрийн хэн гэж албан тушаалтан ямар зорилгоор үзэж танилцаж, ашиласан нь иргэнд очдог болсон. Өөрөөр хэлбэл иргэд өөрийнхөө төрд байгаа мэдээлэлдээ хяналт тавих бололцоог бүрдүүлсэн гэсэн үг л дээ.

Иргэдэд төрөөс үнэ төлбөргүй цахим гарын үсэг олгох замаар өөрийгөө цахим орчинд болон бусад газар таниулах, баталгаажуулах бололцоог бүрдүүлж байна. Өнөөдөр иргэд хурууны хээгээ уншуулаад төрийн үйлчилгээ авч байгаа нь том дэвшил, гэхдээ бүрэн цахимжилт биш юм. Хурууны хээгээ уншуулахын тулд иргэд заавал тухайн байгууллага дээр биечлэн очих шаардлагатай болдог. Харин цахим гарын үсэгтэй болвол зайнаас өөрийгөө цахим гарын үсгээрээ таниулаад баталгаажуулаад төрийн үйлчилгээ авах бололцоотой болно. Цахим гарын үсгээр зайнаас байгуулсан гэрээг албан ёсны баримт, нотлох баримтаар үнэлэх гээд маш олон дэвшлүүд гарах юм. Цаашдаа цахим гарын үсэг бол цахим шилжилт, цахим үндэстэн болоход том түлхэц болно.

Мөн Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Эдийн засгийг солонгоруулах нэг чухал хэсэг бол аялал жуулчлалын салбар төдийгүй гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах. Тиймээс цахимаар гадаадын иргэд, хөрөнгө оруулагчдад виз мэдүүлэх бүрэн боломжтой болсон. Гадаадын иргэд ч тусгай зөвшөөрөлтэй компаниас цахим гарын үсэг авч үйлчилгээ авах боломжтой. Хялбар болгохыг зорьж байна, гэхдээ хялбар болгохын хэрээр хяналтаа сайжруулаад явна. Монгол Улсын хилээр орж ирж байгаа иргэдийн хурууны хээг авч мэдээллийн сан үүсгэх хууль эрх зүйн зохицуулалттай болсон.

 

 ХУВИЙН ХЭВШИЛ ХИЙЖ БОЛДОГ БИЗНЕСИЙГ ТӨР КОМПАНИ БАЙГУУЛЖ ОРДОГ БАЙДЛЫГ ХЯЗГААРЛАНА

 

-Цаашдаа төрийн бүтээмжийг сайжруулах, авлига, ашиг сонирхлоос урьдчилан сэргийлэх чиглэл дээр Эрүүгийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг боловсронгуй болгох, түүнчлэн нийгэм дэх дэг журам, хуулийн хэрэгжилтийг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх суурь хуулийн нэг Зөрчлийн хуулийн шинэчилсэн найруулга, авлига ашиг сонирхол болон төрийн өмчит компанийн засаглал, хувийн хэвшилтэйгээ уралдаж төр нь бизнес хийдэг зүйлээсээ татгалзах үүднээс Төрийн өмчит компанийн тухай анхдагч хуулийн төслийг өргөн бариад байна. Мөн авлига ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үүднээс Шүгэл үлээгчийн эрх зүйн байдлын тухай зэрэг хуулийн төслүүдийг батлуулахаар ажиллаж байна.

Эдгээр хуулийн төслүүдийн гол онцлог нь авлига ашиг сонирхлын хэрэг дэх гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдүүдэд оногдуулж байгаа ялын бодлогыг чангатгах, торгох санкцыг нэмэгдүүлэх, хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнд зөвхөн хорих ял оногдуулдаг байх, хөөн хэлэлцэх хугацааны асуудал дээр нь анхаарч уртасгах, бүрэн эрх нэрийн дор гэмт хэргээ шалгуулахгүй байгаа тохиолдолд тухайн хөөн хэлэлцэх хугацаа нь тасалдаад бүрэн эрхийн хугацаа дууссаны дараа тоолдог байх зохицуулалтыг тусгаад байгаа. Мөн авлига ашиг сонирхлын гэмт хэргүүдийг хялбаршуулсан журмаар шийддэггүй байх, төрийн албанд зөвхөн найман жил хүртэлх хугацаагаар ажиллуулахгүй байх зохицуулалтыг нийтийн алба болгож өргөжүүлээд 20 жил хүртэл хугацаагаар ажиллуулахгүй байх зэрэг хатуухан гэж хэлж болох өөрчлөлтүүдийг төсөлд тусгаад байгаа.

Авлигатай тэмцэх нэг ажил бол төрийн өмчит компаниудын асуудал юм. Төрийн өмчит компаниудын засаглалыг ил тод болгох, гүйцэтгэх удирдлага, ТУЗ-ийн гишүүдийг нээлттэй сонгон шалгаруулах, ногдол ашгийн бодлогыг төсвийн бодлоготойгоо уялдуулж шийддэг байх зэрэг өөрчлөлтүүдийг хийх зайлшгүй шаардлага байна. Мэдээж хариуцлага, урамшууллын асуудал цогц байдлаар шийдэгдэнэ. Энэ хуулийн гол концепци нь хувийн хэвшил хийж болдог бизнесийг төр өөрөө компани байгуулж ордог зах замбараагүй байдлыг хязгаарлах, төрийн өмчит компанийн засаглалыг сайжруулах, ил тод байдлыг хангах чиглэл дээр хуулийн төсөл өргөн барьчихаад байна.

 

ЭДИЙН ЗАСАГ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫГ БООМИЛДОГ, ХЯЗГААРЛАДАГ БУС ХАРИН ДЭМЖИХ ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН БҮРДҮҮЛЭХ НЬ ЧУХАЛ

 

-Засгийн газрын хэрэгжүүлэх гэж байгаа нэг чухал зүйл бол хувийн эрх зүйн шинэчлэл. Үүний гол зүйл нь эдийн засгийг солонгоруулах, хөрөнгө оруулалтыг татах, аливаа этгээд төрд тэмүүлж ажиллах биш хувийн сектор дээр бизнес хийх бололцоог нь бүрдүүлж өгөх юм. Эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтыг боомилдог, хязгаарладаг бус харин дэмжих эрх зүйн орчин бүрдүүлэх нь чухал байна.

Монгол Улсад тодорхой хэрэг маргааныг шийдвэрлэх хугацаа маш урт байна гэж хэлж болно. Бүх хэрэг маргаан гурван шатаар ордог. Шүүхээр үйлчилгээ авахын тулд доод тал нь 70200 төгрөг төлдөг. Гэтэл магадгүй 50 мянган төгрөг нэхэмжилж авах хүнд энэ нь түүнээсээ өндөр зардал болдог. Мөн шүүхийн процедур нь хялбар бус байдаг учраас мэргэжлийн хуульч авч дахин зардал нь өсдөг. Шүүхээр явах хугацаа нь урт, буюу дор хаяж 3-4 жил шүүхээр явдаг, шийдэгдсэн ч шүүхийн шийдвэр нь биелэгдэх гэж дахиад ийм цаг хугацаа туулдаг хүндрэл бэрхшээлүүд иргэд, хөрөнгө оруулагчдыг бухимдуулж, шүүмжлэлийг бий болгож байна. Үүнийг өөрчлөх хууль эрх зүйн шинэчлэлийг үе шаттайгаар хийгээд явж байна.

Мөн Оюуны өмчийн багц хуулийг батлууллаа. Оюуны өмчийг хамгаалж байж аж үйлдвэр хөгжинө. Аж үйлдвэрийн цаана технологи, патентын асуудлууд байдаг. Энэ бүхэнд чанарын өөрчлөлт хийхгүйгээр манайд аж үйлдвэр, шинэ технологи дагасан бизнес хөгжихгүй. Тиймээс олон улсын гэрээ конвенцод нийцүүлж хуулийн шинэчлэлийг боловсруулж батлуулсан. Мөн Дампуурлын хууль, Өр төлбөрийг шүүхийн бус журмаар барагдуулах чиглэлийн хуулийг өргөн барьсан.

Дараагийн ээлжинд иргэний хуулийг тодотгох, арилжаа эрхлэгч нарын хооронд үүсэх харилцааны онцлогийг харгалзсан хууль, эрх зүйн орчинг тодотгох, бизнес, ажил хэргийн хүрээнд үүсэж тогтсон заншил, практикийг хүлээн зөвшөөрч гэрээ контрактыг байгуулсанд тооцдог хууль эрх зүйн шинэчлэлийг хийхгүй бол бүх зүйлүүдийг бичигдсэн хуулийн хүрээнд хийнэ гэдэг бизнесийнхэнд асар хүндрэлтэй. Нэг талдаа бизнесийнхэн гэдэг мэргэжлийн оролцогчид буюу тодорхой эрсдэлээ өөрсдөө ойлгож байгаа хүмүүс. Бизнес, ажил хэргийн хүрээнд үүсэж тогтсон, заншлын хэм хэмжээ, практикыг хүлээн зөвшөөрөхгүйгээс болоод бичгээр хийгээгүй байна гэдэг ч юм уу, бизнесийг нь орвонгоор нь эргүүлчихдэг тохиолдлууд манай шүүхийн практикт байна. Үүнийг өөрчилье гэж байгаа юм. Мөн шүүх дээр хэрэг маргаан 3-15 жил үргэлжилж шийдэгддэг учраас шүүх эрх мэдлийн шинэчлэлийг улам эрчимжүүлэх ёстой. Энэ хүрээндээ шүүхийн тухай хууль шинэчлэгдэн өөрчлөгдөж, тодорхой хэмжээний шүүх эрх мэдэл хараат бус бие даан ажиллах бололцоо бүрдэж байна. Үүнийг дагаад Шүүх байгуулах хуулийг батлуулах ёстой. Цаашдаа шүүхийг төрөлжсөн байдлаар татварын шүүх, гэр бүл, хүүхдийн шүүх, арилжаа эрхлэх бизнесийн маргааныг шийддэг арилжааны шүүх, эсвэл иргэний шүүх дотроо арилжааны танхимтай болох ч гэдэг юм уу, ийм чиглэл рүү хууль эрх зүйн шинэчлэлүүдийг хийхээр ажиллаж байгаа.

Иргэний болон Захиргааны процессын хуулийг цогцоор нь шинэчилж байж бизнесийн орчин таатай болно.

Түүнчлэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийг үр нөлөөтэй болгох үүднээс иргэний болон захиргааны шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийг шүүх эрх мэдлийн байгууллага руу шилжүүлэх асуудлыг судалж байна. Иргэний процессын хууль болон Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэхтэй холбоотой багц хуулиудыг намрын чуулганаар өргөн барьж, хэлэлцүүлэх бэлтгэл ажлыг хангаад явж байгаа.

Монгол Улсад шинэ төрлийн бизнесийн секторууд хөгжүүлэх үүднээс Казино, тааварт тоглоом, сугалааны хууль, бооцоот морин уралдааны харилцааг зохицуулах хуулийн төслүүдийг боловсруулж байгаа.

Энэ хүрээнд эдийн засгийн салбаруудад тодорхой хэмжээний хориглолт байх ёстой ч зарим зүйл дээрээ нээлттэй байлгаж хяналт, зохицуулалтыг оновчтой тогтоож, тодорхой хэмжээний эрх зүйн зохицуулалтаар болох зүйлийг нь зөвшөөрч татвараа авдаг байх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх чиглэлд хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх цаг нь болсон гэж харж байгаа. Үүнийгээ дагаад хөрөнгө оруулалтыг Монгол Улсдаа татах ёстой. Тиймээс энэ гурван хуулиас гадна Хөрөнгө оруулалтын хуулийн шинэчилсэн найруулгыг боловсруулж байна. Удахгүй олон нийтээр хэлэлцүүлнэ.

 

ХУУЛЬ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АЛБА ХААГЧДЫГ СУРГАХ ЦАХИМ ПЛАТФОРМ НЭВТРҮҮЛНЭ

 

-Хууль эрх зүйг шинэчлэх эсвэл тодорхой хэмжээнд өөрчлөх асуудал нэг хэрэг. Харин үүнийг яаж хэрэгжүүлэх вэ гэдэг дээр анхаарахгүй бол реформ цаасан дээр үлдэнэ. Хамгийн түрүүнд салбарын албан хаагчдыг шинэ хууль эрх зүйн орчиндоо сургах, чадавхжуулах нь чухал байгаа. Төрийн хэмнэлтийн хууль ч гарлаа. Тэр болгон сургалтыг биечилж хийх зохимжгүй болж байна. Хоёрдугаарт, сургалт хийж байна гээд ажлыг тасалдуулах нь учир дутагдалтай. Тиймээс Хууль зүй, дотоод хэргийн салбарын хэмжээнд ажиллаж байгаа 30 орчим мянган албан хаагч нийтлэг үзэх хичээл, сургалт, түүнчлэн шинэ хуулийн талаар нэгдсэн ойлголт өгөх зорилгоор, мөн яг тухайн цагдаагийн алба хаагч эсвэл улсын бүртгэгчийн чиг үүрэг, ажил мэргэжилтэй нь холбоотой сургалт, мэдээллийг өгдөг цахим платформыг бий болгохоор ажилдаа ороод байгаа юм. Сургалтын платформд алба хаагчид цахим гарын үсгээрээ нэвтэрч орж өөрийгөө таниулаад тухайн албан хаагч цаг хугацаа, орон зайнаас үл хамаараад сургалт, шинэ мэдээлэл авдаг, нэгдсэн нэг стандартаар, нэг агуулгаар хуулийн мэдээллийг авах нь хуулийг өөр өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэдэг, хэрэгжүүлдэг байдлыг өөрчилж, дабль стандартгүй хууль тэгш үйлчилдэг болоход чухал гэж үзэж байгаа.

Түүнчлэн иргэддээ хууль тогтоомжийн талаарх мэдээллийг хүртээмжтэй, энгийн, ойлгомжтой форматаар хүргэдэг, ялангуяа зорилтот бүлэг буюу ахмадууддаа, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэддээ мэдээлэл авах бүх боломжийг бий болгоход онцгой анхаарч ажиллаж байна.

Цаашдаа төрийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд технологийн давуу талыг ашиглах, хуулийн хэрэгжилтийг иргэдийнхээ дэмжлэгт тулгуурлаж, алба хаагчдын мэдлэг, ур чадвар, хандлага, харилцаан дээр Хууль зүй, дотоод хэргийн яам онцгой анхаарч байгаа.

 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ТАВДУГААР САРЫН 16. ДАВАА ГАРАГ. № 97 (6829)

    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ


МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ
Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана
Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа
Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна



Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





  • Эхлэл
  • Цаг агаар
  • Валют ханш
  • Улс төр
  • Эдийн засаг
  • Үзэл бодол
  • Спорт
  • Нийгэм
  • Дэлхий
  • Энтертайнмэнт
  • Зурхай



П.Сайнзориг: Хуулийг хэрэгжүүлэхгүй бол реформ цаасан дээр үлдэнэ

Х.МОНГОЛХАТАН

 

“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц, боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчиддаа хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн зочноор Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга П.Сайнзоригийг урилаа.

 

ТЕХНОЛОГИЙН ДАВУУ ТАЛЫГ ЭРХ ЗҮЙН ЗОХЦУУЛАЛТАЙ УЯЛДУУЛЖ ӨГСӨН

 

-Хууль зүй, дотоод хэргийн яам өнгөрсөн жилүүдэд нийтийн болон эрүүгийн эрх зүйн чиглэлд анхаарч ажиллаж ирсэн бол цаашид хувийн эрх зүйн шинэчлэлд илүүтэй анхаарахаар төлөвлөөд байна. Ер нь хийгдэж буй эрх зүйн шинэчлэлийн гол утга учир нь технологийн давуу талыг эрх зүйн зохцуулалтай хослуулан уялдуулж, эрх зүйн орчиндоо шингээж өгөх, технологийн уугуул иргэд болох шинэ үеийнхэнд ажиллаж, амьдрах таатай орчин, тэдний сэтгэлгээнд нь тааруулсан хууль, эрх зүйн суурь хөрсийг тавихад анхаарч байна.

Энэ хүрээнд Улсын бүртгэлийн багц хууль, Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн хууль болоод цахим багц хуулиудыг батлууллаа. Эдгээр хуулиудын гол үзэл санаа нь товчхондоо иргэдэд төрийн үйл ажиллагаанд оролцох, хяналт тавих боломжийг нэмэгдүүлэхэд оршиж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, мэдээлэлтэй иргэн төрийн шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд бодитой оролцож санал шүүмжээ хэлж, эргээд хяналт тавьж чадна.

Улсын бүртгэлийн багц хуулиар хуулийн этгээдийн болон зарим хөрөнгийн эрхийн мэдээллийг ил тод болгосноор олон бугшсан зүйл олон нийтийн анхааралд орж, нээлттэйгээр асуудлыг шийдэх гарц бий болохын зэрэгцээ хувьцаа эзэмшиж байгаа, эсвэл үл хөдлөх хөрөнгө өмчилж байгаа этгээдийн эрхийн хамгаалалт болсон. Хуучин цаасан суурьтай, мэдээлэл хаалттай байхад бүртгэлийн мэдээлэлд хууль бусаар өөрчлөлт орох, өмч хөрөнгөөрөө хохирох зүйлс нэлээдгүй гардаг байсан.

Аливаа эрх зүйн шинэчлэл, реформ хуулийн текстийг шинэчлэхээсээ гадна хэрэгжилтийг дэмжих дэд бүтцийг бий болгох, хүний нөөцөө бэлтгэх, чадавхжуулах, сургах, алба хаагчдын хандлагыг өөрчилж байж бүрэн хэрэгждэг. Яам энэ байдлыг үйл ажиллагааны гол чиглэлээ болгож ажиллаж байна.

 

ТӨРИЙН БАЙГУУЛЛАГУУД ХУВЬ ХҮНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХАД ТУХАЙН ИРГЭНД УТАС, МЭЙЛЭЭР НЬ МЭДЭГДЭЛ ИРНЭ

 

Блиц

Пүрэвжавын Сайнзориг

Боловсрол:

-2001-2005 онд: Отгонтэнгэр их сургууль,

Эрх зүйч.

-2009-2010 онд: Автсрали улсын Нью Сайд Уэльсийн их сургууль, Хууль зүйн магистр.

-2010-2012 онд: Австрали улсын Каррик коллеж, аялал жуулчлалын диплом.

Ажилласан байдал:

-2006-2008 онд: Байгаль орчны яаманд сайдын туслах, Төрийн захиргааны удирдлагын газарт мэргэжилтэн.

-2012 онд: Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны Мэдээлэл, хяналт шинжилгээ, үнэлгээний газрын мэргэжилтэн.

-2013-2015 онд: Хууль зүйн яамны Хууль зүйн нэгдсэн бодлогын газарт мэргэжилтэн.

-2015-2016 онд: УИХТГ-ын Хууль зүйн үйлчилгээний хэлтэс /Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын алба/-ийн зөвлөх.

-2016-2022 онд: Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Хууль зүйн бодлогын газрын дарга.

-2022 оны нэгдүгээр сараас: Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга.

-Тавдугаар сарын 1-нээс Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай, Цахим гарын үсгийн тухай хуулиуд хэрэгжиж эхлээд байна. Эдгээр хуулиуд нь УИХ, Засгийн газрын тодорхойлсон Шинэ сэргэлтийн бодлогын хүрээнд төрийн бүтээмжийн сэргэлтийг дэмжин түргэсгэхэд чухал орц гэж харж байгаа. Мөн иргэдийн мэдээлэл хайх, мэдээлэл авах эрхийг баталгаажуулж өгч байна.

Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулиар төрд байгаа таван чиглэлийн 68 багц мэдээллийг нээлттэй байлгах үүргийг төрийн байгууллагууд хүлээж байгаа, энэ нь төрд, иргэнд, бизнесийнхэнд ч хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол олон мэдээллийг төрийн болон албаны нууцын нэрийн доор нууцалчихдаг, тэр мэдээллүүд нь төрийн зарим институцдээ ч олддоггүй явдал байна.

Мэдээлэл нь ил тод бус байхаар шийдвэр гаргах процесс хаалттай, удаан, хүнд сурталтай, бас бодитой бус болно гэсэн үг. Нөгөө талдаа иргэд мэдээлэлтэй байж төрийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, шүүмжээ өрнүүлж, төрийн ил тод мэдээлэл дээр бизнесийнхэн анализ хийж төлөвлөгөөгөө гаргана. Тэгэхээр хүний эрхийг зөрчихгүйгээр эдгээр мэдээллийг эргэлтэд оруулах асуудлыг хуулиар зохицуулж өгч байгаа.

Мөн төрийн өмчит команиудын ТУЗ, гүйцэтгэх удирдлагын цалин хөлс, төсөв, хүний нөөц, удирдлага зохион байгуулалттай холбоотой мэдээллээс гадна зарим онцлог мэдээллүүдийг ил тод тавьж байгаа. Жишээлбэл, тусгай зөвшөөрөлтэй бүх мэдээллүүд ил тод тавигдана, хэн гэдэг этгээд ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг, хэзээ сунгасан, шинээр баригдсан барилга байгууламжийг улсын комисст авч байгаа мэдээллүүд, зам гүүрийг улсын комисст хүлээж авсан нь ил тод тавигдана.

Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулийн амин сүнс нь төрд байгаа мэдээллийг үйлчилгээ авах гэж буй иргэнээс шаардахгүй байх явдал юм. Ингэснээр үр дүнгүй зардлыг хэмнэж, иргэдэд учирдаг чирэгдлийг багасгана гэсэн үг. Мэдээж үүний цаана авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх эерэг нөлөөтэй гэж харж байна.

Төрийн байгууллагууд хувь хүний мэдээллийг ашиглах тохиолдолд тухайн иргэний утсанд юм уу, мэйл хаягт мэдэгдэл хүргэдэг болж байгаа бөгөөд таны мэдээллийг төрийн хэн гэж албан тушаалтан ямар зорилгоор үзэж танилцаж, ашиласан нь иргэнд очдог болсон. Өөрөөр хэлбэл иргэд өөрийнхөө төрд байгаа мэдээлэлдээ хяналт тавих бололцоог бүрдүүлсэн гэсэн үг л дээ.

Иргэдэд төрөөс үнэ төлбөргүй цахим гарын үсэг олгох замаар өөрийгөө цахим орчинд болон бусад газар таниулах, баталгаажуулах бололцоог бүрдүүлж байна. Өнөөдөр иргэд хурууны хээгээ уншуулаад төрийн үйлчилгээ авч байгаа нь том дэвшил, гэхдээ бүрэн цахимжилт биш юм. Хурууны хээгээ уншуулахын тулд иргэд заавал тухайн байгууллага дээр биечлэн очих шаардлагатай болдог. Харин цахим гарын үсэгтэй болвол зайнаас өөрийгөө цахим гарын үсгээрээ таниулаад баталгаажуулаад төрийн үйлчилгээ авах бололцоотой болно. Цахим гарын үсгээр зайнаас байгуулсан гэрээг албан ёсны баримт, нотлох баримтаар үнэлэх гээд маш олон дэвшлүүд гарах юм. Цаашдаа цахим гарын үсэг бол цахим шилжилт, цахим үндэстэн болоход том түлхэц болно.

Мөн Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Эдийн засгийг солонгоруулах нэг чухал хэсэг бол аялал жуулчлалын салбар төдийгүй гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах. Тиймээс цахимаар гадаадын иргэд, хөрөнгө оруулагчдад виз мэдүүлэх бүрэн боломжтой болсон. Гадаадын иргэд ч тусгай зөвшөөрөлтэй компаниас цахим гарын үсэг авч үйлчилгээ авах боломжтой. Хялбар болгохыг зорьж байна, гэхдээ хялбар болгохын хэрээр хяналтаа сайжруулаад явна. Монгол Улсын хилээр орж ирж байгаа иргэдийн хурууны хээг авч мэдээллийн сан үүсгэх хууль эрх зүйн зохицуулалттай болсон.

 

 ХУВИЙН ХЭВШИЛ ХИЙЖ БОЛДОГ БИЗНЕСИЙГ ТӨР КОМПАНИ БАЙГУУЛЖ ОРДОГ БАЙДЛЫГ ХЯЗГААРЛАНА

 

-Цаашдаа төрийн бүтээмжийг сайжруулах, авлига, ашиг сонирхлоос урьдчилан сэргийлэх чиглэл дээр Эрүүгийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг боловсронгуй болгох, түүнчлэн нийгэм дэх дэг журам, хуулийн хэрэгжилтийг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх суурь хуулийн нэг Зөрчлийн хуулийн шинэчилсэн найруулга, авлига ашиг сонирхол болон төрийн өмчит компанийн засаглал, хувийн хэвшилтэйгээ уралдаж төр нь бизнес хийдэг зүйлээсээ татгалзах үүднээс Төрийн өмчит компанийн тухай анхдагч хуулийн төслийг өргөн бариад байна. Мөн авлига ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үүднээс Шүгэл үлээгчийн эрх зүйн байдлын тухай зэрэг хуулийн төслүүдийг батлуулахаар ажиллаж байна.

Эдгээр хуулийн төслүүдийн гол онцлог нь авлига ашиг сонирхлын хэрэг дэх гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдүүдэд оногдуулж байгаа ялын бодлогыг чангатгах, торгох санкцыг нэмэгдүүлэх, хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнд зөвхөн хорих ял оногдуулдаг байх, хөөн хэлэлцэх хугацааны асуудал дээр нь анхаарч уртасгах, бүрэн эрх нэрийн дор гэмт хэргээ шалгуулахгүй байгаа тохиолдолд тухайн хөөн хэлэлцэх хугацаа нь тасалдаад бүрэн эрхийн хугацаа дууссаны дараа тоолдог байх зохицуулалтыг тусгаад байгаа. Мөн авлига ашиг сонирхлын гэмт хэргүүдийг хялбаршуулсан журмаар шийддэггүй байх, төрийн албанд зөвхөн найман жил хүртэлх хугацаагаар ажиллуулахгүй байх зохицуулалтыг нийтийн алба болгож өргөжүүлээд 20 жил хүртэл хугацаагаар ажиллуулахгүй байх зэрэг хатуухан гэж хэлж болох өөрчлөлтүүдийг төсөлд тусгаад байгаа.

Авлигатай тэмцэх нэг ажил бол төрийн өмчит компаниудын асуудал юм. Төрийн өмчит компаниудын засаглалыг ил тод болгох, гүйцэтгэх удирдлага, ТУЗ-ийн гишүүдийг нээлттэй сонгон шалгаруулах, ногдол ашгийн бодлогыг төсвийн бодлоготойгоо уялдуулж шийддэг байх зэрэг өөрчлөлтүүдийг хийх зайлшгүй шаардлага байна. Мэдээж хариуцлага, урамшууллын асуудал цогц байдлаар шийдэгдэнэ. Энэ хуулийн гол концепци нь хувийн хэвшил хийж болдог бизнесийг төр өөрөө компани байгуулж ордог зах замбараагүй байдлыг хязгаарлах, төрийн өмчит компанийн засаглалыг сайжруулах, ил тод байдлыг хангах чиглэл дээр хуулийн төсөл өргөн барьчихаад байна.

 

ЭДИЙН ЗАСАГ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫГ БООМИЛДОГ, ХЯЗГААРЛАДАГ БУС ХАРИН ДЭМЖИХ ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН БҮРДҮҮЛЭХ НЬ ЧУХАЛ

 

-Засгийн газрын хэрэгжүүлэх гэж байгаа нэг чухал зүйл бол хувийн эрх зүйн шинэчлэл. Үүний гол зүйл нь эдийн засгийг солонгоруулах, хөрөнгө оруулалтыг татах, аливаа этгээд төрд тэмүүлж ажиллах биш хувийн сектор дээр бизнес хийх бололцоог нь бүрдүүлж өгөх юм. Эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтыг боомилдог, хязгаарладаг бус харин дэмжих эрх зүйн орчин бүрдүүлэх нь чухал байна.

Монгол Улсад тодорхой хэрэг маргааныг шийдвэрлэх хугацаа маш урт байна гэж хэлж болно. Бүх хэрэг маргаан гурван шатаар ордог. Шүүхээр үйлчилгээ авахын тулд доод тал нь 70200 төгрөг төлдөг. Гэтэл магадгүй 50 мянган төгрөг нэхэмжилж авах хүнд энэ нь түүнээсээ өндөр зардал болдог. Мөн шүүхийн процедур нь хялбар бус байдаг учраас мэргэжлийн хуульч авч дахин зардал нь өсдөг. Шүүхээр явах хугацаа нь урт, буюу дор хаяж 3-4 жил шүүхээр явдаг, шийдэгдсэн ч шүүхийн шийдвэр нь биелэгдэх гэж дахиад ийм цаг хугацаа туулдаг хүндрэл бэрхшээлүүд иргэд, хөрөнгө оруулагчдыг бухимдуулж, шүүмжлэлийг бий болгож байна. Үүнийг өөрчлөх хууль эрх зүйн шинэчлэлийг үе шаттайгаар хийгээд явж байна.

Мөн Оюуны өмчийн багц хуулийг батлууллаа. Оюуны өмчийг хамгаалж байж аж үйлдвэр хөгжинө. Аж үйлдвэрийн цаана технологи, патентын асуудлууд байдаг. Энэ бүхэнд чанарын өөрчлөлт хийхгүйгээр манайд аж үйлдвэр, шинэ технологи дагасан бизнес хөгжихгүй. Тиймээс олон улсын гэрээ конвенцод нийцүүлж хуулийн шинэчлэлийг боловсруулж батлуулсан. Мөн Дампуурлын хууль, Өр төлбөрийг шүүхийн бус журмаар барагдуулах чиглэлийн хуулийг өргөн барьсан.

Дараагийн ээлжинд иргэний хуулийг тодотгох, арилжаа эрхлэгч нарын хооронд үүсэх харилцааны онцлогийг харгалзсан хууль, эрх зүйн орчинг тодотгох, бизнес, ажил хэргийн хүрээнд үүсэж тогтсон заншил, практикийг хүлээн зөвшөөрч гэрээ контрактыг байгуулсанд тооцдог хууль эрх зүйн шинэчлэлийг хийхгүй бол бүх зүйлүүдийг бичигдсэн хуулийн хүрээнд хийнэ гэдэг бизнесийнхэнд асар хүндрэлтэй. Нэг талдаа бизнесийнхэн гэдэг мэргэжлийн оролцогчид буюу тодорхой эрсдэлээ өөрсдөө ойлгож байгаа хүмүүс. Бизнес, ажил хэргийн хүрээнд үүсэж тогтсон, заншлын хэм хэмжээ, практикыг хүлээн зөвшөөрөхгүйгээс болоод бичгээр хийгээгүй байна гэдэг ч юм уу, бизнесийг нь орвонгоор нь эргүүлчихдэг тохиолдлууд манай шүүхийн практикт байна. Үүнийг өөрчилье гэж байгаа юм. Мөн шүүх дээр хэрэг маргаан 3-15 жил үргэлжилж шийдэгддэг учраас шүүх эрх мэдлийн шинэчлэлийг улам эрчимжүүлэх ёстой. Энэ хүрээндээ шүүхийн тухай хууль шинэчлэгдэн өөрчлөгдөж, тодорхой хэмжээний шүүх эрх мэдэл хараат бус бие даан ажиллах бололцоо бүрдэж байна. Үүнийг дагаад Шүүх байгуулах хуулийг батлуулах ёстой. Цаашдаа шүүхийг төрөлжсөн байдлаар татварын шүүх, гэр бүл, хүүхдийн шүүх, арилжаа эрхлэх бизнесийн маргааныг шийддэг арилжааны шүүх, эсвэл иргэний шүүх дотроо арилжааны танхимтай болох ч гэдэг юм уу, ийм чиглэл рүү хууль эрх зүйн шинэчлэлүүдийг хийхээр ажиллаж байгаа.

Иргэний болон Захиргааны процессын хуулийг цогцоор нь шинэчилж байж бизнесийн орчин таатай болно.

Түүнчлэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийг үр нөлөөтэй болгох үүднээс иргэний болон захиргааны шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийг шүүх эрх мэдлийн байгууллага руу шилжүүлэх асуудлыг судалж байна. Иргэний процессын хууль болон Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэхтэй холбоотой багц хуулиудыг намрын чуулганаар өргөн барьж, хэлэлцүүлэх бэлтгэл ажлыг хангаад явж байгаа.

Монгол Улсад шинэ төрлийн бизнесийн секторууд хөгжүүлэх үүднээс Казино, тааварт тоглоом, сугалааны хууль, бооцоот морин уралдааны харилцааг зохицуулах хуулийн төслүүдийг боловсруулж байгаа.

Энэ хүрээнд эдийн засгийн салбаруудад тодорхой хэмжээний хориглолт байх ёстой ч зарим зүйл дээрээ нээлттэй байлгаж хяналт, зохицуулалтыг оновчтой тогтоож, тодорхой хэмжээний эрх зүйн зохицуулалтаар болох зүйлийг нь зөвшөөрч татвараа авдаг байх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх чиглэлд хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх цаг нь болсон гэж харж байгаа. Үүнийгээ дагаад хөрөнгө оруулалтыг Монгол Улсдаа татах ёстой. Тиймээс энэ гурван хуулиас гадна Хөрөнгө оруулалтын хуулийн шинэчилсэн найруулгыг боловсруулж байна. Удахгүй олон нийтээр хэлэлцүүлнэ.

 

ХУУЛЬ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АЛБА ХААГЧДЫГ СУРГАХ ЦАХИМ ПЛАТФОРМ НЭВТРҮҮЛНЭ

 

-Хууль эрх зүйг шинэчлэх эсвэл тодорхой хэмжээнд өөрчлөх асуудал нэг хэрэг. Харин үүнийг яаж хэрэгжүүлэх вэ гэдэг дээр анхаарахгүй бол реформ цаасан дээр үлдэнэ. Хамгийн түрүүнд салбарын албан хаагчдыг шинэ хууль эрх зүйн орчиндоо сургах, чадавхжуулах нь чухал байгаа. Төрийн хэмнэлтийн хууль ч гарлаа. Тэр болгон сургалтыг биечилж хийх зохимжгүй болж байна. Хоёрдугаарт, сургалт хийж байна гээд ажлыг тасалдуулах нь учир дутагдалтай. Тиймээс Хууль зүй, дотоод хэргийн салбарын хэмжээнд ажиллаж байгаа 30 орчим мянган албан хаагч нийтлэг үзэх хичээл, сургалт, түүнчлэн шинэ хуулийн талаар нэгдсэн ойлголт өгөх зорилгоор, мөн яг тухайн цагдаагийн алба хаагч эсвэл улсын бүртгэгчийн чиг үүрэг, ажил мэргэжилтэй нь холбоотой сургалт, мэдээллийг өгдөг цахим платформыг бий болгохоор ажилдаа ороод байгаа юм. Сургалтын платформд алба хаагчид цахим гарын үсгээрээ нэвтэрч орж өөрийгөө таниулаад тухайн албан хаагч цаг хугацаа, орон зайнаас үл хамаараад сургалт, шинэ мэдээлэл авдаг, нэгдсэн нэг стандартаар, нэг агуулгаар хуулийн мэдээллийг авах нь хуулийг өөр өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэдэг, хэрэгжүүлдэг байдлыг өөрчилж, дабль стандартгүй хууль тэгш үйлчилдэг болоход чухал гэж үзэж байгаа.

Түүнчлэн иргэддээ хууль тогтоомжийн талаарх мэдээллийг хүртээмжтэй, энгийн, ойлгомжтой форматаар хүргэдэг, ялангуяа зорилтот бүлэг буюу ахмадууддаа, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэддээ мэдээлэл авах бүх боломжийг бий болгоход онцгой анхаарч ажиллаж байна.

Цаашдаа төрийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд технологийн давуу талыг ашиглах, хуулийн хэрэгжилтийг иргэдийнхээ дэмжлэгт тулгуурлаж, алба хаагчдын мэдлэг, ур чадвар, хандлага, харилцаан дээр Хууль зүй, дотоод хэргийн яам онцгой анхаарч байгаа.

 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ТАВДУГААР САРЫН 16. ДАВАА ГАРАГ. № 97 (6829)



МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ
Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.


Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих

Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.





Эхлэл Улс төр Эдийн засаг Үзэл бодол Спорт Нийгэм Дэлхий Энтертайнмэнт Зурхай
  • Нийтлэл
  • •
  • Ярилцлага
  • •
  • Сурвалжлага
  • •
  • Азийн АШТ
  • •
  • Фото мэдээ
  • •
  • Оддын амьдрал
БҮХ СЭДЭВ
  • •Ерөнхийлөгч
  • •Гадаад харилцаа
  • •Засгийн газар
  • •Нийслэл
  • •Сагсанбөмбөг
  • •Нийтлэл
  • •Гэмт хэрэг
  • •Сэрэмжлүүлэг
  • •Улсын Онцгой Комисс
  • •Ипотекийн зээл
  • •Шүүхийн танхимаас
  • •Боловсрол
  • •Чуулган
  • •Фото мэдээ
  • •Сурвалжлага
ХУРААХ
Манай улс жилд тэрбум доллараар...
Намын бүлэг, ажлын хэсгүүд...

П.Сайнзориг: Хуулийг хэрэгжүүлэхгүй бол реформ цаасан дээр үлдэнэ

Kuzmo 2022-05-16
    ХУВААЛЦАХ ЖИРГЭХ
П.Сайнзориг: Хуулийг хэрэгжүүлэхгүй бол реформ цаасан дээр үлдэнэ

Х.МОНГОЛХАТАН

 

“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц, боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчиддаа хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн зочноор Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга П.Сайнзоригийг урилаа.

 

ТЕХНОЛОГИЙН ДАВУУ ТАЛЫГ ЭРХ ЗҮЙН ЗОХЦУУЛАЛТАЙ УЯЛДУУЛЖ ӨГСӨН

 

-Хууль зүй, дотоод хэргийн яам өнгөрсөн жилүүдэд нийтийн болон эрүүгийн эрх зүйн чиглэлд анхаарч ажиллаж ирсэн бол цаашид хувийн эрх зүйн шинэчлэлд илүүтэй анхаарахаар төлөвлөөд байна. Ер нь хийгдэж буй эрх зүйн шинэчлэлийн гол утга учир нь технологийн давуу талыг эрх зүйн зохцуулалтай хослуулан уялдуулж, эрх зүйн орчиндоо шингээж өгөх, технологийн уугуул иргэд болох шинэ үеийнхэнд ажиллаж, амьдрах таатай орчин, тэдний сэтгэлгээнд нь тааруулсан хууль, эрх зүйн суурь хөрсийг тавихад анхаарч байна.

Энэ хүрээнд Улсын бүртгэлийн багц хууль, Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн хууль болоод цахим багц хуулиудыг батлууллаа. Эдгээр хуулиудын гол үзэл санаа нь товчхондоо иргэдэд төрийн үйл ажиллагаанд оролцох, хяналт тавих боломжийг нэмэгдүүлэхэд оршиж байгаа. Өөрөөр хэлбэл, мэдээлэлтэй иргэн төрийн шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд бодитой оролцож санал шүүмжээ хэлж, эргээд хяналт тавьж чадна.

Улсын бүртгэлийн багц хуулиар хуулийн этгээдийн болон зарим хөрөнгийн эрхийн мэдээллийг ил тод болгосноор олон бугшсан зүйл олон нийтийн анхааралд орж, нээлттэйгээр асуудлыг шийдэх гарц бий болохын зэрэгцээ хувьцаа эзэмшиж байгаа, эсвэл үл хөдлөх хөрөнгө өмчилж байгаа этгээдийн эрхийн хамгаалалт болсон. Хуучин цаасан суурьтай, мэдээлэл хаалттай байхад бүртгэлийн мэдээлэлд хууль бусаар өөрчлөлт орох, өмч хөрөнгөөрөө хохирох зүйлс нэлээдгүй гардаг байсан.

Аливаа эрх зүйн шинэчлэл, реформ хуулийн текстийг шинэчлэхээсээ гадна хэрэгжилтийг дэмжих дэд бүтцийг бий болгох, хүний нөөцөө бэлтгэх, чадавхжуулах, сургах, алба хаагчдын хандлагыг өөрчилж байж бүрэн хэрэгждэг. Яам энэ байдлыг үйл ажиллагааны гол чиглэлээ болгож ажиллаж байна.

 

ТӨРИЙН БАЙГУУЛЛАГУУД ХУВЬ ХҮНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ АШИГЛАХАД ТУХАЙН ИРГЭНД УТАС, МЭЙЛЭЭР НЬ МЭДЭГДЭЛ ИРНЭ

 

Блиц

Пүрэвжавын Сайнзориг

Боловсрол:

-2001-2005 онд: Отгонтэнгэр их сургууль,

Эрх зүйч.

-2009-2010 онд: Автсрали улсын Нью Сайд Уэльсийн их сургууль, Хууль зүйн магистр.

-2010-2012 онд: Австрали улсын Каррик коллеж, аялал жуулчлалын диплом.

Ажилласан байдал:

-2006-2008 онд: Байгаль орчны яаманд сайдын туслах, Төрийн захиргааны удирдлагын газарт мэргэжилтэн.

-2012 онд: Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамны Мэдээлэл, хяналт шинжилгээ, үнэлгээний газрын мэргэжилтэн.

-2013-2015 онд: Хууль зүйн яамны Хууль зүйн нэгдсэн бодлогын газарт мэргэжилтэн.

-2015-2016 онд: УИХТГ-ын Хууль зүйн үйлчилгээний хэлтэс /Хууль зүйн байнгын хорооны ажлын алба/-ийн зөвлөх.

-2016-2022 онд: Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Хууль зүйн бодлогын газрын дарга.

-2022 оны нэгдүгээр сараас: Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга.

-Тавдугаар сарын 1-нээс Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай, Цахим гарын үсгийн тухай хуулиуд хэрэгжиж эхлээд байна. Эдгээр хуулиуд нь УИХ, Засгийн газрын тодорхойлсон Шинэ сэргэлтийн бодлогын хүрээнд төрийн бүтээмжийн сэргэлтийг дэмжин түргэсгэхэд чухал орц гэж харж байгаа. Мөн иргэдийн мэдээлэл хайх, мэдээлэл авах эрхийг баталгаажуулж өгч байна.

Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулиар төрд байгаа таван чиглэлийн 68 багц мэдээллийг нээлттэй байлгах үүргийг төрийн байгууллагууд хүлээж байгаа, энэ нь төрд, иргэнд, бизнесийнхэнд ч хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол олон мэдээллийг төрийн болон албаны нууцын нэрийн доор нууцалчихдаг, тэр мэдээллүүд нь төрийн зарим институцдээ ч олддоггүй явдал байна.

Мэдээлэл нь ил тод бус байхаар шийдвэр гаргах процесс хаалттай, удаан, хүнд сурталтай, бас бодитой бус болно гэсэн үг. Нөгөө талдаа иргэд мэдээлэлтэй байж төрийн байгууллагын үйл ажиллагаанд хяналт тавьж, шүүмжээ өрнүүлж, төрийн ил тод мэдээлэл дээр бизнесийнхэн анализ хийж төлөвлөгөөгөө гаргана. Тэгэхээр хүний эрхийг зөрчихгүйгээр эдгээр мэдээллийг эргэлтэд оруулах асуудлыг хуулиар зохицуулж өгч байгаа.

Мөн төрийн өмчит команиудын ТУЗ, гүйцэтгэх удирдлагын цалин хөлс, төсөв, хүний нөөц, удирдлага зохион байгуулалттай холбоотой мэдээллээс гадна зарим онцлог мэдээллүүдийг ил тод тавьж байгаа. Жишээлбэл, тусгай зөвшөөрөлтэй бүх мэдээллүүд ил тод тавигдана, хэн гэдэг этгээд ашигт малтмалын тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг, хэзээ сунгасан, шинээр баригдсан барилга байгууламжийг улсын комисст авч байгаа мэдээллүүд, зам гүүрийг улсын комисст хүлээж авсан нь ил тод тавигдана.

Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулийн амин сүнс нь төрд байгаа мэдээллийг үйлчилгээ авах гэж буй иргэнээс шаардахгүй байх явдал юм. Ингэснээр үр дүнгүй зардлыг хэмнэж, иргэдэд учирдаг чирэгдлийг багасгана гэсэн үг. Мэдээж үүний цаана авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх эерэг нөлөөтэй гэж харж байна.

Төрийн байгууллагууд хувь хүний мэдээллийг ашиглах тохиолдолд тухайн иргэний утсанд юм уу, мэйл хаягт мэдэгдэл хүргэдэг болж байгаа бөгөөд таны мэдээллийг төрийн хэн гэж албан тушаалтан ямар зорилгоор үзэж танилцаж, ашиласан нь иргэнд очдог болсон. Өөрөөр хэлбэл иргэд өөрийнхөө төрд байгаа мэдээлэлдээ хяналт тавих бололцоог бүрдүүлсэн гэсэн үг л дээ.

Иргэдэд төрөөс үнэ төлбөргүй цахим гарын үсэг олгох замаар өөрийгөө цахим орчинд болон бусад газар таниулах, баталгаажуулах бололцоог бүрдүүлж байна. Өнөөдөр иргэд хурууны хээгээ уншуулаад төрийн үйлчилгээ авч байгаа нь том дэвшил, гэхдээ бүрэн цахимжилт биш юм. Хурууны хээгээ уншуулахын тулд иргэд заавал тухайн байгууллага дээр биечлэн очих шаардлагатай болдог. Харин цахим гарын үсэгтэй болвол зайнаас өөрийгөө цахим гарын үсгээрээ таниулаад баталгаажуулаад төрийн үйлчилгээ авах бололцоотой болно. Цахим гарын үсгээр зайнаас байгуулсан гэрээг албан ёсны баримт, нотлох баримтаар үнэлэх гээд маш олон дэвшлүүд гарах юм. Цаашдаа цахим гарын үсэг бол цахим шилжилт, цахим үндэстэн болоход том түлхэц болно.

Мөн Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан. Эдийн засгийг солонгоруулах нэг чухал хэсэг бол аялал жуулчлалын салбар төдийгүй гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах. Тиймээс цахимаар гадаадын иргэд, хөрөнгө оруулагчдад виз мэдүүлэх бүрэн боломжтой болсон. Гадаадын иргэд ч тусгай зөвшөөрөлтэй компаниас цахим гарын үсэг авч үйлчилгээ авах боломжтой. Хялбар болгохыг зорьж байна, гэхдээ хялбар болгохын хэрээр хяналтаа сайжруулаад явна. Монгол Улсын хилээр орж ирж байгаа иргэдийн хурууны хээг авч мэдээллийн сан үүсгэх хууль эрх зүйн зохицуулалттай болсон.

 

 ХУВИЙН ХЭВШИЛ ХИЙЖ БОЛДОГ БИЗНЕСИЙГ ТӨР КОМПАНИ БАЙГУУЛЖ ОРДОГ БАЙДЛЫГ ХЯЗГААРЛАНА

 

-Цаашдаа төрийн бүтээмжийг сайжруулах, авлига, ашиг сонирхлоос урьдчилан сэргийлэх чиглэл дээр Эрүүгийн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах, Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийг боловсронгуй болгох, түүнчлэн нийгэм дэх дэг журам, хуулийн хэрэгжилтийг хангах, гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх суурь хуулийн нэг Зөрчлийн хуулийн шинэчилсэн найруулга, авлига ашиг сонирхол болон төрийн өмчит компанийн засаглал, хувийн хэвшилтэйгээ уралдаж төр нь бизнес хийдэг зүйлээсээ татгалзах үүднээс Төрийн өмчит компанийн тухай анхдагч хуулийн төслийг өргөн бариад байна. Мөн авлига ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх үүднээс Шүгэл үлээгчийн эрх зүйн байдлын тухай зэрэг хуулийн төслүүдийг батлуулахаар ажиллаж байна.

Эдгээр хуулийн төслүүдийн гол онцлог нь авлига ашиг сонирхлын хэрэг дэх гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдүүдэд оногдуулж байгаа ялын бодлогыг чангатгах, торгох санкцыг нэмэгдүүлэх, хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнд зөвхөн хорих ял оногдуулдаг байх, хөөн хэлэлцэх хугацааны асуудал дээр нь анхаарч уртасгах, бүрэн эрх нэрийн дор гэмт хэргээ шалгуулахгүй байгаа тохиолдолд тухайн хөөн хэлэлцэх хугацаа нь тасалдаад бүрэн эрхийн хугацаа дууссаны дараа тоолдог байх зохицуулалтыг тусгаад байгаа. Мөн авлига ашиг сонирхлын гэмт хэргүүдийг хялбаршуулсан журмаар шийддэггүй байх, төрийн албанд зөвхөн найман жил хүртэлх хугацаагаар ажиллуулахгүй байх зохицуулалтыг нийтийн алба болгож өргөжүүлээд 20 жил хүртэл хугацаагаар ажиллуулахгүй байх зэрэг хатуухан гэж хэлж болох өөрчлөлтүүдийг төсөлд тусгаад байгаа.

Авлигатай тэмцэх нэг ажил бол төрийн өмчит компаниудын асуудал юм. Төрийн өмчит компаниудын засаглалыг ил тод болгох, гүйцэтгэх удирдлага, ТУЗ-ийн гишүүдийг нээлттэй сонгон шалгаруулах, ногдол ашгийн бодлогыг төсвийн бодлоготойгоо уялдуулж шийддэг байх зэрэг өөрчлөлтүүдийг хийх зайлшгүй шаардлага байна. Мэдээж хариуцлага, урамшууллын асуудал цогц байдлаар шийдэгдэнэ. Энэ хуулийн гол концепци нь хувийн хэвшил хийж болдог бизнесийг төр өөрөө компани байгуулж ордог зах замбараагүй байдлыг хязгаарлах, төрийн өмчит компанийн засаглалыг сайжруулах, ил тод байдлыг хангах чиглэл дээр хуулийн төсөл өргөн барьчихаад байна.

 

ЭДИЙН ЗАСАГ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫГ БООМИЛДОГ, ХЯЗГААРЛАДАГ БУС ХАРИН ДЭМЖИХ ЭРХ ЗҮЙН ОРЧИН БҮРДҮҮЛЭХ НЬ ЧУХАЛ

 

-Засгийн газрын хэрэгжүүлэх гэж байгаа нэг чухал зүйл бол хувийн эрх зүйн шинэчлэл. Үүний гол зүйл нь эдийн засгийг солонгоруулах, хөрөнгө оруулалтыг татах, аливаа этгээд төрд тэмүүлж ажиллах биш хувийн сектор дээр бизнес хийх бололцоог нь бүрдүүлж өгөх юм. Эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтыг боомилдог, хязгаарладаг бус харин дэмжих эрх зүйн орчин бүрдүүлэх нь чухал байна.

Монгол Улсад тодорхой хэрэг маргааныг шийдвэрлэх хугацаа маш урт байна гэж хэлж болно. Бүх хэрэг маргаан гурван шатаар ордог. Шүүхээр үйлчилгээ авахын тулд доод тал нь 70200 төгрөг төлдөг. Гэтэл магадгүй 50 мянган төгрөг нэхэмжилж авах хүнд энэ нь түүнээсээ өндөр зардал болдог. Мөн шүүхийн процедур нь хялбар бус байдаг учраас мэргэжлийн хуульч авч дахин зардал нь өсдөг. Шүүхээр явах хугацаа нь урт, буюу дор хаяж 3-4 жил шүүхээр явдаг, шийдэгдсэн ч шүүхийн шийдвэр нь биелэгдэх гэж дахиад ийм цаг хугацаа туулдаг хүндрэл бэрхшээлүүд иргэд, хөрөнгө оруулагчдыг бухимдуулж, шүүмжлэлийг бий болгож байна. Үүнийг өөрчлөх хууль эрх зүйн шинэчлэлийг үе шаттайгаар хийгээд явж байна.

Мөн Оюуны өмчийн багц хуулийг батлууллаа. Оюуны өмчийг хамгаалж байж аж үйлдвэр хөгжинө. Аж үйлдвэрийн цаана технологи, патентын асуудлууд байдаг. Энэ бүхэнд чанарын өөрчлөлт хийхгүйгээр манайд аж үйлдвэр, шинэ технологи дагасан бизнес хөгжихгүй. Тиймээс олон улсын гэрээ конвенцод нийцүүлж хуулийн шинэчлэлийг боловсруулж батлуулсан. Мөн Дампуурлын хууль, Өр төлбөрийг шүүхийн бус журмаар барагдуулах чиглэлийн хуулийг өргөн барьсан.

Дараагийн ээлжинд иргэний хуулийг тодотгох, арилжаа эрхлэгч нарын хооронд үүсэх харилцааны онцлогийг харгалзсан хууль, эрх зүйн орчинг тодотгох, бизнес, ажил хэргийн хүрээнд үүсэж тогтсон заншил, практикийг хүлээн зөвшөөрч гэрээ контрактыг байгуулсанд тооцдог хууль эрх зүйн шинэчлэлийг хийхгүй бол бүх зүйлүүдийг бичигдсэн хуулийн хүрээнд хийнэ гэдэг бизнесийнхэнд асар хүндрэлтэй. Нэг талдаа бизнесийнхэн гэдэг мэргэжлийн оролцогчид буюу тодорхой эрсдэлээ өөрсдөө ойлгож байгаа хүмүүс. Бизнес, ажил хэргийн хүрээнд үүсэж тогтсон, заншлын хэм хэмжээ, практикыг хүлээн зөвшөөрөхгүйгээс болоод бичгээр хийгээгүй байна гэдэг ч юм уу, бизнесийг нь орвонгоор нь эргүүлчихдэг тохиолдлууд манай шүүхийн практикт байна. Үүнийг өөрчилье гэж байгаа юм. Мөн шүүх дээр хэрэг маргаан 3-15 жил үргэлжилж шийдэгддэг учраас шүүх эрх мэдлийн шинэчлэлийг улам эрчимжүүлэх ёстой. Энэ хүрээндээ шүүхийн тухай хууль шинэчлэгдэн өөрчлөгдөж, тодорхой хэмжээний шүүх эрх мэдэл хараат бус бие даан ажиллах бололцоо бүрдэж байна. Үүнийг дагаад Шүүх байгуулах хуулийг батлуулах ёстой. Цаашдаа шүүхийг төрөлжсөн байдлаар татварын шүүх, гэр бүл, хүүхдийн шүүх, арилжаа эрхлэх бизнесийн маргааныг шийддэг арилжааны шүүх, эсвэл иргэний шүүх дотроо арилжааны танхимтай болох ч гэдэг юм уу, ийм чиглэл рүү хууль эрх зүйн шинэчлэлүүдийг хийхээр ажиллаж байгаа.

Иргэний болон Захиргааны процессын хуулийг цогцоор нь шинэчилж байж бизнесийн орчин таатай болно.

Түүнчлэн шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийг үр нөлөөтэй болгох үүднээс иргэний болон захиргааны шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэлийг шүүх эрх мэдлийн байгууллага руу шилжүүлэх асуудлыг судалж байна. Иргэний процессын хууль болон Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэхтэй холбоотой багц хуулиудыг намрын чуулганаар өргөн барьж, хэлэлцүүлэх бэлтгэл ажлыг хангаад явж байгаа.

Монгол Улсад шинэ төрлийн бизнесийн секторууд хөгжүүлэх үүднээс Казино, тааварт тоглоом, сугалааны хууль, бооцоот морин уралдааны харилцааг зохицуулах хуулийн төслүүдийг боловсруулж байгаа.

Энэ хүрээнд эдийн засгийн салбаруудад тодорхой хэмжээний хориглолт байх ёстой ч зарим зүйл дээрээ нээлттэй байлгаж хяналт, зохицуулалтыг оновчтой тогтоож, тодорхой хэмжээний эрх зүйн зохицуулалтаар болох зүйлийг нь зөвшөөрч татвараа авдаг байх, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх чиглэлд хууль эрх зүйн орчин бүрдүүлэх цаг нь болсон гэж харж байгаа. Үүнийгээ дагаад хөрөнгө оруулалтыг Монгол Улсдаа татах ёстой. Тиймээс энэ гурван хуулиас гадна Хөрөнгө оруулалтын хуулийн шинэчилсэн найруулгыг боловсруулж байна. Удахгүй олон нийтээр хэлэлцүүлнэ.

 

ХУУЛЬ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХ АЛБА ХААГЧДЫГ СУРГАХ ЦАХИМ ПЛАТФОРМ НЭВТРҮҮЛНЭ

 

-Хууль эрх зүйг шинэчлэх эсвэл тодорхой хэмжээнд өөрчлөх асуудал нэг хэрэг. Харин үүнийг яаж хэрэгжүүлэх вэ гэдэг дээр анхаарахгүй бол реформ цаасан дээр үлдэнэ. Хамгийн түрүүнд салбарын албан хаагчдыг шинэ хууль эрх зүйн орчиндоо сургах, чадавхжуулах нь чухал байгаа. Төрийн хэмнэлтийн хууль ч гарлаа. Тэр болгон сургалтыг биечилж хийх зохимжгүй болж байна. Хоёрдугаарт, сургалт хийж байна гээд ажлыг тасалдуулах нь учир дутагдалтай. Тиймээс Хууль зүй, дотоод хэргийн салбарын хэмжээнд ажиллаж байгаа 30 орчим мянган албан хаагч нийтлэг үзэх хичээл, сургалт, түүнчлэн шинэ хуулийн талаар нэгдсэн ойлголт өгөх зорилгоор, мөн яг тухайн цагдаагийн алба хаагч эсвэл улсын бүртгэгчийн чиг үүрэг, ажил мэргэжилтэй нь холбоотой сургалт, мэдээллийг өгдөг цахим платформыг бий болгохоор ажилдаа ороод байгаа юм. Сургалтын платформд алба хаагчид цахим гарын үсгээрээ нэвтэрч орж өөрийгөө таниулаад тухайн албан хаагч цаг хугацаа, орон зайнаас үл хамаараад сургалт, шинэ мэдээлэл авдаг, нэгдсэн нэг стандартаар, нэг агуулгаар хуулийн мэдээллийг авах нь хуулийг өөр өөрөөр тайлбарлаж хэрэглэдэг, хэрэгжүүлдэг байдлыг өөрчилж, дабль стандартгүй хууль тэгш үйлчилдэг болоход чухал гэж үзэж байгаа.

Түүнчлэн иргэддээ хууль тогтоомжийн талаарх мэдээллийг хүртээмжтэй, энгийн, ойлгомжтой форматаар хүргэдэг, ялангуяа зорилтот бүлэг буюу ахмадууддаа, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэддээ мэдээлэл авах бүх боломжийг бий болгоход онцгой анхаарч ажиллаж байна.

Цаашдаа төрийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд технологийн давуу талыг ашиглах, хуулийн хэрэгжилтийг иргэдийнхээ дэмжлэгт тулгуурлаж, алба хаагчдын мэдлэг, ур чадвар, хандлага, харилцаан дээр Хууль зүй, дотоод хэргийн яам онцгой анхаарч байгаа.

 

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

2022 ОНЫ ТАВДУГААР САРЫН 16. ДАВАА ГАРАГ. № 97 (6829)

ФОТО:

Сэдвүүд : #Ярилцлага  
ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ
Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана
Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа
Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.

Сэтгэгдэл үлдээх
  • Цагаар
  • Таалагдсан
  • Цагаар
    • Цагаар
    • Таалагдсан

Сэтгэгдэл байхгүй байна.
ШУУРХАЙ МЭДЭЭ
14 цагийн өмнө өмнө

116 айлын гэр нурж, хашаа, байшингийн дээвэр хууларсан зэрэг дуудлага, мэдээлэл бүртгэгдлээ

14 цагийн өмнө өмнө

Тажикистан-Монголын анхны бизнес форум боллоо

14 цагийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүхэд Тажикистан Улсын Мажлиси Намояндогон-ы дарга Идизода Файзали бараалхлаа

15 цагийн өмнө өмнө

Нэгдүгээр тойрог замын гүйцэтгэгчийг шалгаруулах нээлттэй тендерийг ирэх сард зарлана

17 цагийн өмнө өмнө

Хот, нийтийн аж ахуйн салбарын парк шинэчлэлтийн хүрээнд CAT олон үйлдэлтэй бага оврын 10 ширхэг ачигч машиныг хүлээн авлаа

18 цагийн өмнө өмнө

Жүдо бөхийн Улаанбаатарын “Их дуулга” тэмцээн өнөөдөр эхэлнэ

18 цагийн өмнө өмнө

“…Ухаахудагаас хувь хүртэх үү, Ухаахудагийг хувьд үлдээх үү” гэдгийг УИХ-ын 11 гишүүн шийднэ

19 цагийн өмнө өмнө

Улаанбаатар Амазонс багийн эмэгтэйчүүд Францын Орлейнс багтай хасагдах шатанд тоглоно

19 цагийн өмнө өмнө

Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэгийн барилга угсралтын ажил 85 хувьтай үргэлжилж байна

19 цагийн өмнө өмнө

Эмомали Рахмон: Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн энэ айлчлал харилцаа, хамтын ажиллагааг урагшлуулахад жинтэй хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна

19 цагийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх: “Чингис хаан” үндэсний музей болон Тажикистан Улсын Үндэсний музей соёлын өвийг судлан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэх хамтын ажиллагааны үндсийг тавьсанд сэтгэл хангалуун байна

19 цагийн өмнө өмнө

Монгол, Тажикистаны харилцаа, хамтын ажиллагааны баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурлаа

19 цагийн өмнө өмнө

Туулын хурдны замын газар чөлөөлөлтөд 115 нэгж талбараас өнөөдрийн байдлаар 15 нэгж талбарт газар дүйцүүлэн олгоод байна

19 цагийн өмнө өмнө

Зургаан цагаан мэнгэтэй хөхөгчин хонь өдөр

19 цагийн өмнө өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 21-23 хэм дулаан байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Нисдэг тэргээр алба хаагчдыг түймрийн голомтод хүргэлээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Тэмээтэй хөшөөний уулзвараас Зайсангийн гүүр хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Тажикистан Улсын Ерөнхийлөгч Эмомали Рахмон нар албан ёсны хэлэлцээ хийлээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Намьянжугийн гудамжнаас Халдвартын эцэс хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

Газарчны уулзвараас "Цайз 16"-ийн уулзвар хүртэлх авто замыг хааж, шинэчилнэ

1 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсын шигшээ баг хасагдлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Газрын ховор элемент ба өрсөлдөөн

1 өдрийн өмнө өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг албан ёсоор угтлаа

1 өдрийн өмнө өмнө

COP17 бага хуралд гадаадын 7-10 мянган зочин, төлөөлөгч оролцоно гэж төлөвлөжээ

1 өдрийн өмнө өмнө

Саппорогийн уулзвараас Баруун 4 зам хүртэлх явган замыг шинэчлэх ажил үргэлжилж байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Н.Отгонбаяр: Ногоон байгууламж хариуцсан ажилчдын цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгоно

1 өдрийн өмнө өмнө

“FIBA 3x3 Jakarta” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлж хоёр баг өрсөлдөнө

1 өдрийн өмнө өмнө

ТЭЗҮ-ийг холбогдох яамдын мэргэжлийн зөвлөлөөр батлууллаа

1 өдрийн өмнө өмнө

Э.Т, Ц.С, Л.А нарыг яллагдагчаар татсан байна

1 өдрийн өмнө өмнө

Гэр бүлийн хүчирхийллийн улмаас гэрлэлт цуцлуулах нэхэмжлэл гаргасан бол...

САНАЛ БОЛГОХ
2025-07-19 өмнө

100 айлын уулзвараас Дарь-Эхийн уулзвар хүртэлх замын урд эгнээг шинэчиллээ

2025-07-19 өмнө

Ипотекийн зээлийг үнэт цаажуулах үйл ажиллагааны талаар бид энэ удаагийн "Нэг асуулт, нэг хариулт" подкаст

2025-07-19 өмнө

Натурын авто замаас Нарны зам хүртэлх авто замыг өнөөдрөөс хааж, шинэчилнэ

2025-07-19 өмнө

Гурван хөх мэнгэтэй шарагчин үхэр өдөр

2025-07-19 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 26-28 хэм дулаан байна

2025-07-20 өмнө

Дарь-Эхийн уулзвараас Сансарын аюулгүй тойрог хүртэлх замыг хааж, шинэчилнэ

2025-07-20 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 28-30 хэм дулаан байна

2025-07-19 өмнө

Бөхийн өргөөнөөс Зүүн дөрвөн замын уулзвар хүртэлх замыг шинэчилж байна

2025-07-20 өмнө

Хоёр хар мэнгэтэй цагаан бар өдөр

2025-07-21 өмнө

“Эрдэнэс Тавантолгой”-гоос үндэсний компаниудыг гаргаж, Хятадаас компани урих уу?

2025-07-19 өмнө

Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг медалийн төлөөх тоглолтоо Хятадын Тайван багтай өнөөдөр тоглоно

2025-07-20 өмнө

Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг хүрэл медалийн төлөө Тайландын багтай өнөөдөр тоглоно

2025-07-20 өмнө

Дахин ийм алдаа гаргахгүй ажиллахыг Ерөнхий сайд анхаарууллаа

2025-07-19 өмнө

Монгол Улсын эмэгтэй шигшээ баг Хятадын Тайванд хожигдлоо

2025-07-19 өмнө

“Эрдэнэс Тавантолгой”-тай байгуулсан гэрээ бүрийг шалгахыг үүрэг өглөө

2025-07-20 өмнө

Улаанбаатар ММС энержи баг шигшээ шатанд Сербийн UB багтай тоглоно

2025-07-21 өмнө

Цахилгаан хязгаарлах газрууд /2025.07.21/

2025-07-21 өмнө

Бороо орохгүй, өдөртөө 31-33 хэм дулаан байна

2025-07-21 өмнө

Үс засуулвал жаргал үргэлжид ирнэ

2025-07-22 өмнө

“Завхан аймгийн Их-Уул сумын Хонгор багийн нутаг дэвсгэрт автомашин онхолдсон байна”

2025-07-22 өмнө

Сансарын колонкын уулзвараас хойш Төгс хүнсний дэлгүүр хүртэлх авто замыг хэсэгчлэн хааж, шинэчилнэ

2025-07-22 өмнө

Түймрийн голомтод 429 хүн, 30 автомашинтайгаар ажиллаж байна

2025-07-22 өмнө

Ухаахудагийг “Энержи ресурс”-т үлдээх үү?!

2025-07-21 өмнө

Ерөнхий сайд албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцож ажиллахаа илэрхийлэв

2 өдрийн өмнө өмнө

Орон сууцны санхүүжилтийн тусгайлсан банк байгуулна

2025-07-21 өмнө

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Киргиз Улсад хийх төрийн айлчлал эхэллээ

2025-07-22 өмнө

45 дугаар сургуулийн урд талд түр байгууламж барьсан зөрчлийг арилгууллаа

2025-07-22 өмнө

Х.Нямбаатар: Дүүргүүдийн ажил нийслэлээс гаргаж буй бодлого, шийдвэрээс зөрдөг байж болохгүй

2025-07-21 өмнө

Сагсан бөмбөгийн эмэгтэйчүүдийн Азийн цомын В хэсэг манай охид дөрөвдүгээр байрт орлоо

2 өдрийн өмнө өмнө

АТГ: О.Тэмүүлэнгийн зарцуулсан хөрөнгийн эх үүсвэр хууль ёсны болох нь тогтоогдлоо

Бидний тухай Редакцийн бодлого Сурталчилгаа байршуулах Холбоо барих Дээшээ буцах


Веб сайтад агуулагдсан мэдээлэл зохиогчийн эрхийн хуулиар хамгаалагдсан тул зөвшөөрөлгүй хуулбарлах хориотой.

Copyright © MMINFO.MN All Rights Reserved. Powered by HUREEMEDIA.