Ц.Элбэгдорж: Өнөөдөр би сэрж байгаа юм биш ээ, утааны асуудал үргэлж миний сэтгэл зүрхэнд байсан

Ц.Элбэгдорж: Өнөөдөр би сэрж байгаа юм биш ээ,  утааны асуудал үргэлж миний сэтгэл зүрхэнд байсан

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж өнөөдөр Төрийн ордон дахь “Иргэний танхим”-д сэтгүүлчидтэй уулзаж, “Нийслэлийн агаарын бохирдлын тухай” хэлэлцлээ. Тэрбээр мэдээллийн эхэнд өчигдөр хуралдсан ҮАБЗ-ийн хурлын талаар ямар шийдвэр гаргасан талаар тайлагасан юм. Мөн өөрийнхөө хийж хэрэгжүүлсэн ажил, санаачилсан санаачилга болоод үзэл бодлоо ч илэрхийлэхээ мартаагүй юм.

Эхийн хэвлийд байгаа хүүхэд амьгүй болж байна, үүнийг аюулгүй гэхгүй бол өөр юуг гамшиг гэх юм

Тэрбээр “Нийслэл хотын агаар, орчны бохирдлын асуудлыг өчигдөр Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл өргөтгөсөн хурлаар авч хэлэлцсэн. Хуралдаанд төрийн өндөрлөгүүд, сайдууд, УИХ-ын гишүүд, хотын удирдлагууд оролцсон.  Үндсэндээ 12 байгууллагын төлөөлөл оролцсон. Энэ хуралдааныг телевизээр шууд дамжуулаагүй. Учир шууд дамжуулаад эхлэхээр манайх асуудлаа биш өөрийгөө дөвийлгөх гээд байдаг. Иймээс асуудал руугаа анхаарлаа хандуулах үүднээс хаалттай хуралдсан. Ер нь ийм хурал хийнэ гэж төлөвлөж байсан. Хамгийн гол нь маш олон төлөөллийг бүгдийг нь оруулж ирж, суулгаж ярилцсан нь ач холбогдолтой болсон. Ерөөс энэ тавигдаж байгаа асуудал иргэдийн амь явах, эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах үндсэн эрхтэй холбогдож гарч байгаа учраас ач холбогдол өгч ажиллая гэж өргөтгөсөн хурлыг хийсэн. Би ҮАБЗ-ийн тэргүүний хувьд хурлаас ямар шийдвэр гарав, цаашид ямархуу үйл ажиллагаа явуулах гэж байгаа талаар мэдээлэл өгөх гэсэн юм. 

ҮАБЗ хуралдаад зөвлөмж гаргасан. Ерөөс аюулгүй зөвлөлийн шийдвэр зөвлөмжийн хэлбэрээр л гарна гэж хуульд байгаа. Ер нь сүүлийн үед хэвлэл мэдээллийнхэн, хүмүүс асуугаад байгаа. Улаанбаатар руу шилжих ирэхийг хориглож байна, энэ үндсэн хууль зөрчиж байгаа юу, та юу гэж бодож байна гэж. Үндсэн хуулинд байдаг хамгийн гол эрх бол “Монгол Улсын иргэн амьд явах эрхтэй” гэсэн заалт. Мөн “Эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхтэй” гэж заасан. Гэтэл Улаанбаатар хотын орчинд амьдарна гэдэг аюултай болчихож байгаа юм. Эрүүл биш аюултай орчин болчихлоо. Аюултай орчин байгаа бол энд хязгаарлалт хийхээс өөр арга байхгүй. Энэ бол Үндсэн хуулийн дагуу авч байгаа арга хэмжээ.  Өнөөдөр бид нэг асуудал дээр ч гэсэн нэгнийгээ муулахгүй, унагахгүй, санагаа нэгтгээд явмаар байгаа юм.

Эхийн хэвлийд байгаа хүүхэд амьгүй болох хэмжээнд хүрсэн энэ гамшгийг гамшиг гэхгүй юм бол өөр юуг аюул гэх юм бэ. Тэгээд үүн рүү төрийн бүх байгууллагууд үйл ажиллагаагаа хандуулж, нийцүүлэхгүй юм бол өөр юунд анхаарах юм. Утааны үеийнхэн гэдэг бүхэл бүтэн үе бий болж байна. Эрүүл мэндээрээ хохирсон, ирээдүйгээ алдсан. Улаанбаатарт хүмүүс аятайхан амьдрах гэж л ирсэн. Түүнээс биш эрүүл мэндээрээ хохиорох гэж ирээгүй.  Манайхан өвлийн нэг салхитай өглөө л утаагаа мартдаг. Цагаан сараа тэмдэглээд, 4, 5 сараас дулаараад ирэхээр утаагаа мартдаг. Гэтэл би 2009 оноос  агаарын бохирдолтой тэмцэж эхэлсэн. 2010 онд УИХ-ыг шахаж байж хууль гаргуулсан. Та нар үүнийг мартсан байх.  Би одоо л энэ талаар ярьж байгаа юм биш шүү. Аль эрт эхэлж явж байж одоо л хүмүүсийн анхааралд орж байх шиг байна” гэх зэргээр байр сууриа илэрхийлж, өнгөрсөн хугацаанд хийсэн, санаачилсан ажлаа дурьдсан юм.

ҮАБЗ-ийн хуралдаанаар гурван асуудлаар нэгдмэл байр суурьт хүрсэн

Тэрбээр цааш нь “Өнөөдөр би сэрж байгаа юм биш ээ. Утааны асуудал үргэлж миний сэтгэл зүрхэнд байсан. Би дарга нарт хэлж байгаа. Өрөөндөө ороод та нар ширээгээ эмнэлгийн ор гэж хараач. Тэр орон дээр утаанаас болж өвдчихсөн хүүхэд хэвтэж байна гэж хар” гэж хэлсэн. Би зургаан жилийн өмнө утааг зүрхэндээ хар гэж хэлсэн. Энэ бол Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хувьд хийх, хэлэх ёстой үг, үйлдэл гэж бодож байгаа. Хэлнэ гэдэг бол хийхийн эхлэл шүү. Яг үнэндээ утааны гамшиг бол монголчуудын өөрсдийнх нь тарьсан гамшиг. Үүнийг нэг ойлгооч. Утаа гаргаж байгаа зуухны ард тоо суугаагүй. Нэг аав, ээж, эмээ сууж байгаа. Одоо бүгдээрээ хариуцлагатай болъё. Хаймар, хог хаягдал оруулж ирээд түлж байгаа иргэд сэтгэл нь өвддөг бай л даа.

Хүн яагаад үйлдлээ өөрчилдөг вэ гэхээр бусад мэдээд, мэдрээд, хэлээд, шахаад ирэхээр л мэдэрдэг юм. Гэхдээ иргэдэд боломж олгох хэрэгтэй байна. Налайх, Багануураас орж ирж байгаа, одоо иргэдийн түлээд байгаа нүүрс бол түүхий, маш их хар утаа гаргадаг. Гэтэл Монголд сайн чанарын нүүрснээс их юм алга. Урагшаа угаагаад гаргана, гаргахгүй гээд л хэрэлдээд байх юм. Тэр сайн чанарын нүүрсээ Улаанбаатартаа түлье л дээ. Одоо түлж байгаа нүүрснээс хэд дахин хямд, чанартай, ичлэгтэй байгаа шүү дээ. Жилдээ Улаанбаатарын айл өрх 600 мянган тонн нүүрс л түлдэг. Гэтэл бид гадагш 12 сая тонноор нүүрсээ зөөж байгаа шүү дээ. Энэ бол шийдэхийн аргагүй асуудал биш. Нүүрсний хэрэглээг чанартай нүүрсээр хангахад боломж байна. Манайд газ байхгүй л гээд байдаг. Гэтэл нүүрс байгаа газарт метаны хий гэж байдаг. Түүнийг хоолойгоор татъя, савлаад оруулаад ирье л дээ” хэмээн ярьсан юм. Түүний дараа ҮАБЗ-өөс нэгдмэл байр суурьт хүрсэн асуудлыг танилцууллаа.

Нэгдүгээрт, Улаанбаатар хотын агаарын бохирдол гамшгийн хэмжээнд хүрсэн гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх. Гамшгийн бүсээ тодорхойлох. Тус бүсэд хориглох үйл ажиллагааг тодорхойлох.

Хоёрдугаарт, Онцгой горимоор ажилладаг болох. Онцгой байдлаар ажилладаг бүтцээ бий болгох. Агаарын бохирдлыг бууруулах Үндэсний хорооны нэрийг Онцгой байдлын Үндэсний хороо гэж өөрчлөх. 

Гуравдугаарт, Аюултай орчноос аюулгүй орчин нүүлгэн шилжүүлэх. Бүх аймгууд нүүлгэн шилжүүлэлтэд оролцох ёстой. Засгийн газрын ордныг хотоос гаргавал олон зүйл өөрчлөгдөнө хэмээн мэдээлсэн юм.

Ц.Элбэгдорж:  Шүүмжлэлийг хүлээж авч байна, би хатуу үг сонсч сурсан хүн

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч энэ мэтээр олон зүйлийг хэлж, санаа оноогоо хуваалцахын хажуугаар сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариулсан юм. 

GoGo.mn сайт: Таны ярианаас сонсоход их олон ажил хийж бүтээсэн байна. Та их зүйл хийх санаачилга гаргасан ч сэтгүүлчид юу ч хийгээгүй. Таны удирдлаган доор байгаа хүмүүс хэлснийг чинь биелүүлдэггүй. Иргэд огт санаа зовдоггүй юм байна гэж ойлголоо. Гэхдээ өнөөдрийн энэ байдал АН, МАН-ы эрх баригчдын юу ч хийгээгүйн гор шүү дээ. Яагаад хөдөөгийнхөн бүгд хотод шаваад байна. Яагаад таны ярьсан сайхан зүйлс чинь биелэхгүй 1.3 сая хүн гамшгийн бүст амьдраад байна.  Яагаад таны ярьж байсан зүйлс биелээгүй юм?

-Шүүмжлэлийг хүлээн авч байна. Гэхдээ би түрүүн хэлсэн бие биенийхээ ажлыг үгүйсгэх хэрэггүй. Айл бүхэн, хүн бүхэн утааг арилгах асуудалд хувь нэмрээ оруулах хэрэгтэй. Би хатуу үг сонсож сурсан. Агаарын бохирдлыг бууруулах Үндэсний хороо, УИХ дахь Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуй байнгын хороо, иргэд агаарын бохирдлыг бууруулахад хамтран ажиллах хэрэгтэй.

 НD Монгол телевиз: Азийн хөгжлийн банк, Бээжин, Тьянжин мөнгө аваад өөрсдийнхөө агаарын бохирдлыг шийдэж байна. ҮАБЗ-ийн зөвлөмжийг хэрхэн хэрэгжүүлэх вэ?

 -Манай ҮАБЗ-ийг өчигдөр Синьхуа агентлаг мэдээлж байна билээ. Улаанбаатар хот шилжилт хөдөлгөөний хязгаарласан байна гэж мэдээлж байна. Хамгийн хэцүү ажил бол хүмүүсийн анхааралд оруулж, ажил хэрэг болгох юм. Манай телевиз, мэдээллийн агентлагууд англиар орчуулж мэдээлнэ. Би гэрийнхээ цахилгааны шийдэхийн тулд нарны эх үүсвэр ашиглахаар шийдэж болно. Гэрийн дулаан өөрөө бие даасан байх хэрэгтэй. Түүнийх нь төлөө тухайн айлд мөнгө орж ирдэг байвал асуудал шийдэгдэнэ.

NTY телевиз: Хотын татварыг өндрөөр тогтооё гэж байсан. Өмнөх жилүүдэд агаарын бохирдлыг бууруулахад 600 сая төгрөг зарцуулсан гэдэг. Энэ ажлын үр дүн өнөөдрөөр илэрч байна. Алдаатай бодлогын хариуцлагыг хэн хүлээх вэ?

 -Алдаатай шийдвэр гарсан байж болно гэхдээ бүх ажлыг үгүйсгэж болохгүй. Системтэй, дэс дараатай, удаан хугацаанд явж энэ асуудлыг бид шийдэж чадна. ҮАБЗ-өөс гарсан зөвлөмжинд хотын татварын талаарх асуудлыг оруулж ирэх байх. Гэхдээ үүнд сонголтууд байх хэрэгтэй.  Хотын татварыг бий болгох хэрэгтэй. Хот ажлаа хийх хэрэгтэй.  Эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрх нь нээлттэй. Үүнд хязгаарлалт байхгүй. Нэгэнт гамшгийн бүс гэж тайлбарласан.

 МҮОНТ: Орон нутагт амьдар гэж байна. Гэтэл тэнд амьдрах, ажиллах орчныг яаж бууруулах вэ. Ядаж байхад орон нутгийн хөгжлийн санд өгдөг төсвийг жил ирэх тусам бууруулаад байгаа шүү дээ?

-Захиргааны арга хэмжээ, хүний сонголт давхар гарч байдаг. Орон нутгийн хөгжлийн сангийн төсвийг битгий бууруул гэж би хэлдэг. Хөдөө орон нутагтаа очсон иргэдэд малжуулах төслийг хэрэгжүүл. Утааны асуудал гэдэг жижиг зүйл биш. Монголын хэмжээнд гэдгийн цаана хийж болох бүх үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх хэрэгтэй.

TV5 телевиз: Сайн санаачилагууд гаргаж байна. Гэхдээ энэ санаачилгууд хэзээ биелэх вэ. Тодорхой хугацаа хэлж чадах уу. Иргэд бол дараа жил гэхэд л утаанаасаа салчих сонирхолтой байгаа шүү дээ?

-Утааны асуудал шийдэгдсэн ч гэсэн хөрсний бохирдлын асуудал гарч ирнэ. Ойрын 50-60 жилдээ сэргээн босголт явагдана. Шийдвэрлэх шаардлагатай маш олон асуудал бий.

Өдрийн сонин: Төрийн байгууллагуудыг хотоос гаргана, нүүлгэнэ гээд л байх юм. Тэгээд Улаанбаатар хотоо утаатай чигээр нь хаяад явах юм уу?

- Төрийн захиргааны байгууллагын гаргавал ойролцоогоор 100-160 мянган хүн Улаанбаатараас гарна. Хэрвээ ийм шийдвэр гарвал Улаанбаатар хотын нягтаршил буурна. Тийм учраас би нүүх ёстой гэж үзэж байна. Нүүдэл бол их бүтээн байгуулалтын эхлэл болно. Нийслэл хот, төрийн захиргааны байгууллага нүүнэ гэдэг бол хэдэн зуунд ганц удаа гаргадаг шийдвэр. Энэхүү шийдвэрийг гаргах цаг нь ирсэн гэж би бодож байна.

ХОЛБООТОЙ МЭДЭЭ
МЭДЭЭНИЙ СЭТГЭГДЭЛ

АНХААРУУЛГА:Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд mminfo.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Сэтгэгдэлтэй холбоотой санал гомдлыг 99998796 утсаар хүлээн авна.